Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
Алмағас Башҡортостанда йәйге сорттарҙан “терентьевка”, “солнцедар”, “китайка”, “кремовая”, көҙгөнән — “уральское наливное”, “боҙаяҙ”, “Таулы Алтай”, ҡышҡынан — “башкирская красавица”, “сеянец титовки”, “шаропай, “антоновка обыкновенная”, “любимец” сорттары киң таралған. Шулай уҡ Себер, Көнбайыш Урал селекционерҙары сығарған “янтарь”, “уралец”, “малютка” ла тарала бара.

“Башкирская красавица” һалҡынға сыҙам­лылығы уртаса, юғары уңыш бирә. Август аҙаҡтарында, сентябрь баштарында өлгөрә. Алмаһын мартҡа тиклем һаҡлап була. Уртаса 80-90 грамм тарта.
“Сеянец титовки” юғары уңыш бирә, сыҙамлы. Һуңғараҡ өлгөрә, емешен майға тиклем һаҡлап була. Уртаса ҙурлығы 80-90 грамм, цилиндр формаһында.
“Шаропай” — сыҙамлы, мул уңыш бирә. Алма­һы апрель айынаса һаҡлана.
“Любимец” алмаһы ваҡ — 40-45 грамм тарта, ғинуарғаса һаҡлана.
“Антоновка обыкновенная” — алмаһы эре, тик уңышы түбән, бик үк сыҙамлы түгел.
“Боҙаяҙ” юғары уңыш бирә, һалҡынға сыҙам­лылығы түбән, алмаһы эре — 100-150 грамм, мартҡа тиклем һаҡлана.
Йәйге сорттарҙан “терентьевка”ның уңышы юғары, ҡышҡа сыҙамлы, һәр йыл уңыш бирә.
“Солнцедар” — уңдырышлы сорт, алмаһы 80-90 грамм тарта.
“Китайка кремовая” уңышы һәм ҡышҡа сыҙамлылығы юғары; алмаһы вағыраҡ, августа өлгөрә.
Ҡар ҡалын ятҡан, һөрөнтө ҡатламы тәрән булған, уңдырышлы структуралы, дымды еңел үткәргән ҡара тупраҡлы ерҙә алмағас яҡшы үҫә.
Уға урын әҙерләгәндә һәр квадрат метрға эзбизды 500-600 грамм, органик ашламаны — 5-6 кг, комплекслы ашламаны 50-60 грамм индерергә һәм ерҙе һөрөп, ҡаҙып сығырға кәрәк.
Үҙеңә оҡшаған сорттарҙы (дәүләт питомнигынан) алып, 40-50 йыл уңыш бирерлек ерҙе һайларға кәрәк. Ултыртыу өсөн 100 х 80 х 50 сантиметр ҙурлыҡта соҡор ҡаҙыла. Уны ҡаҙығанда тупраҡтың уңдырышлы өҫкө ҡатламы бер яҡҡа, уңдырышһыҙ балсыҡ ҡатламын икенсе яҡҡа өйәләр. Өҫкө ҡатламынан алынған тупраҡҡа 30 - 40 килограмм серегән тиреҫ, 0,8-1 килограмм суперфосфат йәки 1,5-2 килограмм фосфор оно, 0,15-0,2 килограмм хлорлы калий, әсе тупраҡлы ерҙә 0,6-1 килограмм эзбиз ҡушып бутала.
Алмағасты ултыртҡанда таҡта файҙаланыла. Оҙонлоғо — 160-260 сантиметр, киңлеге 15 сантиметр була. Ҡап уртаһында уйып алынған урын ултыртыу нөктәһен билдәләй. Ҡаҙып бөткәс, компостланған тупраҡ соҡорға конус формаһында өйөлә. Соҡор өҫтөнә ултыртыу таҡтаһы һалына, ике яҡ башы сөй менән беркетелә. Унан урталағы таҡта уйымына үҫенте ҡуйыла. Тамырҙары конустың тирә-яғына тигеҙ итеп таратыла. Үҫентенең ялғанған (прививка) урынын ер өҫтөндә ҡалдырыу мотлаҡ. Ул һәр ваҡыт өҫтә булырға тейеш. Ҡайһы бер баҡсасылар бының менән иҫәпләшмәй һәм йылдан-йыл ағас төбөнә тиреҫ өйә бирә. Һөҙөмтәлә ялғанған урын ер аҫтында ҡала, дымлы тупраҡта уның ҡайырыһы серей — алмағас әкренләп ҡорой. Ултыртыу соҡоро байытылған тупраҡ менән тултырыла, тығыҙлана, һыу һибелә.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Ҡыш буйына йәшел һуған ашайым тиһәң...

Ҡыш буйына йәшел һуған ашайым тиһәң... 21.11.2024 // Баҡса

Йәшел һуғанды йәй буйына баҡсанан өҙөп ашанығыҙ. Ә хәҙер тәҙрә төбөнән генә алып файҙаланырға...

Тотош уҡырға 6

Гөлгөнә Байегетованан ҡабаҡ һуты

Гөлгөнә Байегетованан ҡабаҡ һуты 31.10.2024 // Баҡса

Ҡабаҡ һуты тәмле генә түгел, файҙалы ла....

Тотош уҡырға 50

Һарымһаҡты нисек һаҡлау яҡшыраҡ?

Һарымһаҡты нисек һаҡлау яҡшыраҡ? 27.10.2024 // Баҡса

Ул ҡыш уртаһында уҡ кипмәһен, серемәһен тиһәгеҙ, ошо ябай кәңәштәр тик файҙаға булыр....

Тотош уҡырға 65

142 килограмлыҡ ҡабаҡ үҫтергән!

142 килограмлыҡ ҡабаҡ үҫтергән! 26.10.2024 // Баҡса

Виктория биш йыл элек ҡаланан ауылға күсеп ҡайтҡан һәм шунда уҡ баҡсасылыҡ эшенә тотонған....

Тотош уҡырға 49

Картуфты тишкән ҡорттан ҡайын дегете һәм һуған ҡабығы ярҙам итә

Картуфты тишкән ҡорттан ҡайын дегете һәм һуған ҡабығы ярҙам итә 24.10.2024 // Баҡса

Беҙ тәҡдим иткән яҙманы уҡып, төркөмөбөҙҙәге дуҫтарыбыҙ һыналған кәңәштәре менән уртаҡлашты....

Тотош уҡырға 47

Орлоҡто үҙебеҙ әҙерләйек

Орлоҡто үҙебеҙ әҙерләйек 21.10.2024 // Баҡса

[thumb][/thumb]Кушнаренко районынан Зилә Иҙрисова үҙ тәжрибәһе менән уртаҡлаша....

Тотош уҡырға 57

Картуфты тишкән ҡорттан нисек ҡотолорға?
Ҡабаҡтан соус эшләп ҡарайыҡ!

Ҡабаҡтан соус эшләп ҡарайыҡ! 16.10.2024 // Баҡса

Соусты помидорҙан ғына эшләйҙәр икән тиһегеҙме, баҡтиһәң ҡабаҡтан да эшләйҙәр икән....

Тотош уҡырға 71

Бал шәкәрләнһә...

Бал шәкәрләнһә... 14.10.2024 // Баҡса

Халыҡ араһында ялған бал һатыусылар осрап тора. Нисек алданмаҫҡа, ысын бал ниндәй була? ...

Тотош уҡырға 81

“Икенсе икмәк” өҫтәлдән өҙөлмәһен

“Икенсе икмәк” өҫтәлдән өҙөлмәһен 09.10.2024 // Баҡса

Белгестәр быйыл картуф орлоғон тулыһынса алмаштырырға кәңәш итә. ...

Тотош уҡырға 98

Көҙ рекорд ҡуя!

Көҙ рекорд ҡуя! 07.10.2024 // Баҡса

 Был гигант ҡабаҡты нисек үҫтерҙеләр икән?...

Тотош уҡырға 87

“Картуф уңманы” тип көймәгеҙ

“Картуф уңманы” тип көймәгеҙ 06.10.2024 // Баҡса

Мин йәшелсәселек менән 35 йылдан ашыу шөғөлләнәм һәм был ваҡыт эсендә картуфтың бик күп сорттарын...

Тотош уҡырға 92