Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
Йәнә нисә осрашырбыҙ икән,
Мине өнәмәгән
Эй, Әтәс?!
Ҡуҡырыҡлыҡты яратмаған өсөн
Суҡып кинәндеңме?
Был – йәтәс.

Тормош менән ике арабыҙҙа
Бара торған отош уйыны.
Әнейемде, мырҙамды ла алдың...
Мин һыҡрандым...
Күңелең булдымы?

Хәләл булыр кәрәк, Әтәс,
Ғәҙел.
Мөсәл үтеп йәнә күрешһәк,
Мин ҡаҙанға һалмам,
Һин ымһынма
Яҙмышыма яҙған өлөшкә.

Йә, ярар, хуш!
Ана тупһабыҙҙа
Һаҡсы Аҡбай,
Тоғро Эт өрә.
...Әллә ниҙән манма ғүмерем ҡошо
(Бирешмәҫкә уға үҙем ҡуштым!)
Көн битендә ҡанат киптерә.

Тамара ҒӘНИЕВА.

Өс көсөк


Тәҙ(е)рәнән ҡарап тора
Моңһоу ғына, һаҡ ҡына
Бөҙрә генә бер көсөк,
Әллә иркә саҡ ҡына?

Ояһынан сығып килә
Өрә-өрә, һаҡсылай,
Бәйҙә торған бер көсөк –
Уҫал икән ҡайһылай!

Тышта иректә тәгәрләп
Уйнап йөрөй шуҡ ҡына
Ала ғына бер көсөк, –
Унан матур юҡ бына!

Өс төрлө шул өс көсөк:
Өйҙәгеһе – өйҙәсә,
Иректәге – иректәсә,
Бәйҙәгеһе – бәйҙәсә.

Гөлнур ЯҠУПОВА.

Эттәр –
халыҡ ижадында


Элек йылдарҙы мөсәл буйынса ҡылыҡһырлаһалар, хәҙер бар һынамыштар селпәрәмә килде тиерлек. Шулай ҙа боронғолар ни әйткәнен иҫкә төшөрөп алайыҡ әле.

Эт йылы буран булыр.
Эт йылында мал үҫер, барыҫ йылы бары үҫер.
Тимәк, буранлы ҡышты көтәһе лә күберәк мал үрсетәһе!
Халҡыбыҙҙа мөсәл йылдарын кеше яҙмышына, холҡона бәйләмәгәндәр, улар тик тәбиғәт күренештәрен, йыл нисек килерен юраған.
Ә бына “эт” һүҙен кеше сифаты итеп йә халәте итеп ҡулланыу булған: эт кеше (яман кеше), этләшеү (яуызлыҡ, яманлыҡ ҡылыу), этләнеү (яфа сигеү), этләндереү (интектереү). Шуныһы ҡыҙыҡ – “Вәт эт кеше” тип аптырап һоҡланыу ҙа булған.
Эт тоғролоғо ла бар.
Эт һүҙе менән беҙҙә теләгән бер хәлде һүрәтләп була шикелле ул. Бүлмәгә килеп индең – эт тә юҡ (бер кем юҡ).
Ауыҙынан сыҡҡанды эт ашамаҫ.
Бәйҙән ысҡынған эт кеүек.
Этем тип тә белмәй (һанға һуҡмай).
Майлап ташлаһаң эт тә ашамаҫ.
Энә йотҡан эт кеүек (эсе эскә йәбешкән ябыҡ).
Эт алғыһыҙ (ылбыраған, иҫке кейемгә ҡарата).
Эт аяғы ҡортлаған ер (халыҡ ҡайнап торған ер).
Эт ҡолағы ҡортлаған ваҡыт (эҫе, селлә).
Эт булыу (арманһыҙ булыу).
Эт бәйләһәң дә торғоһоҙ (һыуыҡ өй).
Эт бәләһе менән ( яфаланып).
Эт бәхетле (бик бәхетле, юлы уңып торған кеше).
Эт итеп әрләү, туҡмау ( аяуһыҙ, уҫал).
Эт көпшәһе (шыма, йылғыр кеше).
Эт йәнле (түҙемле, сабыр).
Эт күрмәгәнде күреү (күп ауырлыҡтар күреү).
Эт ҡайышы (бик түҙем, йәки әрһеҙ кеше).
Эт өйөрө булып йөрөү (йыйнаулашып, тәртипһеҙләнеп йөрөү).
Эт тиреһен башына ҡаплау (яман һүҙҙәр менән әрләү).
Эт тиҙәге тибеп йөрөү (эшлекһеҙ, ялҡау кеше тураһында).
Эт тубығынан (күп, һанһыҙ).
Эт туйы (шау-шыулы, тәртипһеҙ мәжлес).
Эттән тыуған (мәсхәрәләп әйтеү).
Эт һуғарыу (эшһеҙ йөрөү, ялҡаула­ныу).
Эт эткә, эт ҡойроҡҡа (үҙенә ҡушҡанды башҡаға ауҙарыу).
Эт ҡойҡаһы (мыҫҡыл һүҙе).
Эт типкеһе (йәберһетеү).
Эт яшығы (әрләү һүҙе).
Эт менән бесәй кеүек (талашып йәшәү).
Эт талағыры (ҡарғыш һүҙе).
Эт һүҙе менән бәйле үҫемлектәр ҙә, хайуандар ҙа бар:
Эт алабуға (диалект) – йыланбалыҡ.
Эт балығы – сүмесбаш.
Эт бауыры – тауҙа үҫкән ҡыҙыл емешле ҡыуаҡ.
Эт еләге (эт сейәһе).
Эт ҡаҡыһы.
Эт муйылы.
Эт үләне.
Миңә Белореттан Инйәргә тар колеялы тимер юлдан төндә килеп төшөп, утыҙ саҡ­рымлап араны тау юлдарынан яңғыҙ йәйәү үтеп йөрөргә тура килә торғайны. Өләсәйем менән инәйҙәрем яңғыҙ ебәргеһе килмәй, эт-ҡош осрауы бар бит, тип хафаланып тороп ҡала торғайны. Ҡайтҡы килә бит, беҙҙең яҡҡа кеше лә һирәк йөрөй торғайны етмәһә. Нисек ҡайтып килеүгә өс көн генә бирелгән көйө көтөп ятаһың! Әлдә эт-ҡош осраманы.
Гүзәл СИТДИҠОВА.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ 30.03.2019 // Социаль мәсьәлә

Сибай ҡалаһының Төйәләҫ ҡасабаһында йыл аҙағында заман талаптарына яуап биргән фельдшер-акушерлыҡ...

Тотош уҡырға 2 259

Көслө рухлыларҙы йыйҙы "Баһадир"

Көслө рухлыларҙы йыйҙы "Баһадир" 29.03.2019 // Социаль мәсьәлә

Баймаҡтың “Баһадир” физкультура-һауыҡтырыу комплексында һаулыҡ мөмкинлектәре сикләнгән балалар һәм...

Тотош уҡырға 1 168

“Ахай” өлкәндәрҙе көтә

“Ахай” өлкәндәрҙе көтә 29.03.2019 // Социаль мәсьәлә

Ярҙамға мохтаж ололар, инвалидтар унда яҡлау таба....

Тотош уҡырға 1 617

Иң яҡшы бүләк – аралашыу

Иң яҡшы бүләк – аралашыу 27.03.2019 // Социаль мәсьәлә

Ишембай районының Петровский ауылындағы балалар йорто тәрбиәләнеүселәре Өфө дәүләт нефть техник...

Тотош уҡырға 1 279

"Бөгөндән ҡабул итергә әҙербеҙ"

"Бөгөндән ҡабул итергә әҙербеҙ" 27.03.2019 // Социаль мәсьәлә

Ошо көндәрҙә Башҡортостан дәүләт медицина университетынан буласаҡ табиптар эш биреүселәр менән...

Тотош уҡырға 1 289

Үҙебеҙҙә дауаланһындар тиһәк…

Үҙебеҙҙә дауаланһындар тиһәк… 27.03.2019 // Социаль мәсьәлә

Республика йортонда Башҡортостан Башлығы вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы Радий Хәбиров “Сәләмәтлек...

Тотош уҡырға 1 079

"Генус" менән килешеү өҙөлә

"Генус" менән килешеү өҙөлә 26.03.2019 // Социаль мәсьәлә

Башҡортостан Хөкүмәте “Генус” шәхси компанияһы менән Салауат бала табыу йортона бәйле концессион...

Тотош уҡырға 1 109

Ысын дуҫлыҡҡа нигеҙ

Ысын дуҫлыҡҡа нигеҙ 25.03.2019 // Социаль мәсьәлә

Бөрйәндә һаулыҡ мөмкинлектәре сикләнгән һәм ата-әсә ҡарауынан мәхрүм ҡалған балалар өсөн “Бәләкәй...

Тотош уҡырға 1 211

Каринэ Хәбирова аш-һыу серҙәрен дә асты

Каринэ Хәбирова аш-һыу серҙәрен дә асты 24.03.2019 // Социаль мәсьәлә

Башҡортостан Башлығы вазифаһын башҡарыусы Радий Хәбировтың ҡатыны Каринэ Александровна...

Тотош уҡырға 1 197

“Иң ҡырҡыу мәсьәлә – табиптар етешмәүе”

“Иң ҡырҡыу мәсьәлә – табиптар етешмәүе” 22.03.2019 // Социаль мәсьәлә

“Рәсәй 24” телеканалына биргән интервьюһында Башҡортостан Башлығы вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы...

Тотош уҡырға 1 255

Аҙнаһына дүрт көн эшләрҙәрме?

Аҙнаһына дүрт көн эшләрҙәрме? 21.03.2019 // Социаль мәсьәлә

Республикала өс һәм унан күберәк бала тәрбиәләгән әсәләрҙең аҙнаһына дүрт көн эшләй, хеҙмәтен...

Тотош уҡырға 1 109

Ҡала табиптарының үҙҙәренә лә ярҙам кәрәк

Ҡала табиптарының үҙҙәренә лә ярҙам кәрәк 21.03.2019 // Социаль мәсьәлә

“Һаулыҡ сәғәте”ндә төбәк етәксеһе Радий Хәбиров республиканың ҡала дауаханаларына эшкә барған...

Тотош уҡырға 1 168