Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй башланы. Хатта йәштәр араһында“Волонтер булыу бик шәп!” тигән лаҡап та йөрөй. Хәйер, Рәсәй Президенты Владимир Путиндың Ирекмән көнөн ойоштороу тураһындағы указға ҡул ҡуйыуы һәм киләһе йылды Ирекмәндәр йылы тип иғлан итеүе был хәрәкәткә ҡарата йәнә ихтирам һәм ҡыҙыҡһыныу уятты. Статистика мәғлүмәттәренә ярашлы, Рәсәйҙә йәшәүсе халыҡтың ете проценты волонтерлыҡ хәрәкәтендә теләп ҡатнашһа, 15 проценты төрлө ижтимағи сараларға әүҙем йөрөй.
Шуныһы ҡыуаныслы: ирекмәндәрҙең күбеһе – йәштәр. Әлбиттә, был хәрәкәттә ҡатнашыусылар өсөн йәш сикләүе юҡ. Иң мөһиме – шәфҡәтлелек, миһырбанлыҡ, изгелек кеүек сифаттарға эйә булыу, кешеләр менән аралаша белеү, кәрәк саҡта ярҙам ҡулы һуҙыу, һәр саҡ хәрәкәттә булыу, алға ынтылыу. Ирекмәндәр әйтеүенсә, бар эштәрҙе улар күңел ҡушыуы буйынса башҡара, бер кем дә уларҙы мәжбүр итә алмай. “Изгелек – телһеҙҙәрҙе һөйләштерә, һаңғырауҙарҙы ишеттерә ала торған тел ул”, – тигән бер аҡыл эйәһе. Ысынлап та, был һүҙҙәрҙең дөрөҫлөгөн волонтерҙар хәрәкәтендә ҡатнашыусылар үҙ иңендә тоя һәм яҡшы аңлай.
Сит телдән килеп кергән “волонтер” һүҙе бер аҙ ҡолаҡҡа ятыраҡ тойолһа ла, ирекмәндәр хәрәкәте бер ҙә буш урында килеп сыҡмаған бит. Волонтер һүҙе латин теленән “ирекмән” тип тәржемә ителә, йәғни үҙ теләгең буйынса ярҙам итеүсе. Был хәрәкәт тәү башлап XIX быуатта Америкала барлыҡҡа килә, шулай уҡ Германияла киң йәйелгән, Рәсәйҙә был йүнәлеш һуңғы ваҡытта киң үҫеш ала. Уйлап ҡараһаң, һәр замандың үҙ ирекмәндәре булған. Мәҫәлән, беҙҙең осорҙа тимурсылар хәрәкәте әүҙем эшләне. Хәтеремдә, һәр шаршамбы яңғыҙ йәшәгән инәйҙәргә барып, уларға ярҙам итә инек. Малайҙар утын бысып, ярып, уны бер урынға өйһә, ҡыҙҙар көйәнтәләп һыу ташып, иҙәнен йыуа торғайны. Ҡайтыр саҡта инәйҙәрҙең рәхмәт әйтеп, һәр беребеҙгә төрлө ялтырауыҡ ҡаплы кәнфит өләшеүе үҙе бер күңелле хәтирә булып иҫтә ҡалған. Бөйөк Ватан һуғышы ваҡытында яраланған һалдаттарҙы тәрбиәләүгә үҙ өлөшөн индергән санитаркалар, ауылдарҙа яңғыҙ ҡалған һуғыш ветерандарының тол ҡатындарын ҡарау, уларға ярҙам итеү, һәр ауылда йәшәгән етем, ауыр тормош ҡосағында ҡалған ғаиләләрҙе ҡурсалау, мөмкин булған тиклем уларға матди һәм рухи терәк булыу ошо уҡ волонтерҙар хәрәкәте түгелме һуң?! Алда әйтеп китеүебеҙсә, һәр кем волонтер була ала. Тик теләгең һәм йөрәгең изге булһын!
Сибай волонтерҙар хәрәкәте етәксеһе, хакимиәттең йәштәр бүлеге белгесе Гөлдәр Сабитова әйтеүенсә, ҡалала 520-нән ашыу ирекмән иҫәпләнә, улар 17 ойошманы берләштерә, һәр береһенең үҙ йүнәлеше, үҙ маҡсаты, волонтерлыҡ хәрәкәтенең эҙмә-эҙлекле эшмәкәрлеге бар. Бигерәк тә ирекмәндәр хәрәкәте Сибай институты, педагогия колледжында, ҡаланың 12-се һәм 6-сы мәктәптәрендә яҡшы ойошторолған. Тимәк, бер ҡалала ғына шунса ирекмән бар икән, республикала күпме волонтер барлығын күҙ алдына килтереүе ҡыйын түгел. Бигерәк тә 2015 йылда Өфөлә үткән ШОС һәм БРИКС саммиттарын үткәреүҙә ирекмәндәрҙең ярҙамы ҙур булыуын да онотоп ебәрмәйек. Сочиҙа үткән Олимпиадала илебеҙҙең төрлө төбәктәренән, шул иҫәптән Башҡортостандан 25 меңдән ашыу волонтер йәлеп ителә. Тимәк, бөгөн волонтерҙар хәрәкәте кәрәк, ул ҙур һорау менән файҙалана икән, миҙалдың икенсе яғына ла күҙ һалырға ваҡыт еткәндер. Интернет селтәрендә һуңғы ваҡытта ҡайҙалыр, кемгәлер нимәлер алып барырға, ярҙам итергә волонтерҙар талап ителә тигән яҙыуҙы йыш осратырға тура килә.
Был осраҡта шундай һорау тыуырға мөмкин, ирекмән тигәс тә һәр саҡырыуға, һәр шылтыратыуға йүгереп сығырға тейешме ул? Юҡтыр, күрәһең. Әммә күптәрҙең тап шулай уйлауы, волонтерҙар хәрәкәте тураһында яңылыш фекер йөрөтөүе был юҫыҡта хәл ителергә тейешле мәсьәләләрҙең булыуы хаҡында һөйләй түгелме? Беренсенән, ирекмәндәр хәрәкәтенең статусын күтәреү зарур, икенсенән, уларға бер аҙ белем биреү ҙә ҡамасауламаҫ ине.
Күптән инде “буштың атаһы үлгәнлеге” билдәле, шуға күрә ирекмәндәр түләүһеҙ, үҙ теләге менән ярҙам итергә бурыслы, тиһәк тә, һәр хәлдә уларҙы дәртләндереү, ҡыҙыҡһындырыу маҡсатында булһа ла ниндәйҙер сара күреү кәрәк. Мәҫәлән, уҡыу йорттарында уларҙы билдәләүме, бушлай кинотеатр, театр, концерттарға билет биреүме, волонтерлыҡ менән булышҡан саҡтарында йылы аш, транспорт менән тәьмин итеүме, ата-әсәләренә рәхмәт белдереү, уларҙы башҡаларға өлгө итеп ҡуйыу, ахыр сиктә, дәрес ҡалдырған осраҡта уларҙы аңлап ҡабул итеү, уҡытыусылар яғынан эҙәрлекләү, “икеле”ләр ҡуйыу, имтихандарға керетмәү кеүек хәлдәр булмаһа ла, ниндәйҙер кимәлдә изгелеккә изгелек менән яуап бирер инек. Ҡыҫҡаһы, алдан бошонмай торайыҡ әле. Яңы йыл яҡынлаша, Рәсәйҙә Ирекмәндәр йылы яҡынлаша, тимәк, барыһы ла хәл ителер, ирекмәндәр артыр, иң мөһиме – изгелек ерҙә ятып ҡалмаҫ.