2016 йылға ла йомғаҡ яһарға ваҡыт етте. Үтеп барған осорҙоң шатлыҡ-ҡыуаныстары ла, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, ҡайғы-хәсрәттәре лә, юғалтыуҙары ла булды. Донъя бит... Уның ҡарауы, был һынауҙар беҙҙе сыныҡтырҙы. Сираттағы тапҡыр Рәсәйҙең күптән инде үҙ позицияһы, донъя кимәлендә тотҡан урыны, үҙ һүҙе булыуын дәлилләп, беҙҙең менән дә иҫәпләшергә кәрәклеген асыҡ күрһәттек, һынылыш осоронда ла иҡтисади тотороҡлолоҡто һаҡлап ҡалдыҡ, сәйәси
курстан тайпылманыҡ.
Хәл-ваҡиғалар илдә лә, унан ситтә лә күп булды. Беренсенән, эске сәйәсәт: быйыл Рәсәйҙә парламент һайлауҙары үтте. Башҡа йылдарҙан айырмалы рәүештә Дәүләт Думаһына һайлау ҡатнаш система буйынса ойошторолдо. Фирҡәләр ҙә күп теркәлде – 20-нән ашып китте. Шулай ҙа төп урындарҙы, ғәҙәттәгесә, дүрт партия бүлеште: “Берҙәм Рәсәй”, “КПРФ”, “Ғәҙел Рәсәй” һәм “ЛДПР”. Ғөмүмән, аналитиктар билдәләүенсә, быйылғы һайлауҙар киләһеләренә репетиция ғына булды. Мәғлүм булыуынса, 2018 йылда илдә Президент һайлауы үтәсәк, ә был сәйәси сараға ныҡлы әҙерлек һәм берҙәм команда менән килеү зарур.
Икенсенән, социаль-иҡтисади хәл. Йыл дауамында Рәсәйгә ҡайһы тарафтан ғына санкциялар иғлан итеп маташманылар. Әммә беҙҙең иҡтисадыбыҙ был баҫымды ла лайыҡлы үткәреп ебәрә алды. Иң мөһиме, илдә иҡтисади тотороҡлолоҡ һаҡланды: инфляция ла, эшһеҙлек кимәле лә, уртаса айлыҡ хеҙмәт хаҡы ла шул уҡ кимәлдә ҡалды. Әлбиттә, күп нәмә инвестициялар иҫәбенә башҡарылды. Был сәйәси тактиканың бөгөнгө шарттарҙа иң ҡулай һәм ышаныслы аҙым булыуын сәйәсмәндәр үҙҙәре лә инҡар итмәй. Санкцияларға килгәндә иһә, улар беҙҙе сыныҡтырҙы ғына. Хәҙер хатта ауылдарҙа ла үҙ эшен асып, эшҡыуарлыҡ тармағын ныҡлап “ауыҙлыҡларға” йөрьәт иткән йүнселдәр һаны арта төштө. “Үҙебеҙҙеке – үҙебеҙгә” девизы принципҡа түгел, ә йәшәү мәғәнәһенә әйләнде. Ғөмүмән, һуңғы осорҙа эшҡыуарлыҡҡа иғтибар бермә-бер артты. Һәм быны хатта санкциялар, иҡтисади һыналыш менән генә лә бәйләү дөрөҫ булмаҫ. Бындай аҙымды беҙ күптән яһарға тейеш инек. Иртәме, һуңмы, тигәндәй. Эйе, ниндәйҙер кимәлдә ярҙам иттеләр, этәргес бирҙеләр, хатта сәмләндерҙеләр... Уныһына ла рәхмәт.
Ҡыҫҡаһы, эшҡыуарлыҡ үҫешә. Быйыл Өфөлә генә был йүнәлеш буйынса әллә күпме халыҡ-ара кимәлдә саралар үтте. Был исемлектә ШОС һәм БРИКС илдәренең Икенсе бәләкәй эшҡыуарлыҡ форумы булыуы ла күп нәмә хаҡында һөйләй. Ғөмүмән, иҡтисади тотороҡлолоҡто һаҡлау, һумдың нығыныуына булышлыҡ итеү, санкцияларҙы беҙҙең файҙаға эшләтеү – былар киләсәктә лә иҡтисадсыларҙың, сәйәсмәндәрҙең төп маҡсаты булып ҡаласаҡ, әлбиттә. Тик шулай ҙа төп бурыс халыҡтың йәшәү кимәлен үҫтереүгә ҡайтып ҡалырға тейештер. Сөнки етеш, бай халыҡ – ул социаль тотороҡлолоҡтоң нигеҙе генә түгел, иҡтисади үҫеш билдәһе лә.
Өсөнсөнән, быйыл ришүәтселеккә ҡаршы көрәш бик әүҙемләште. Хатта БМО конвенцияһында ҡатнашҡан дәүләттәрҙең Коррупцияға ҡаршы конференцияһын үткәрҙеләр. Мәртәбәле сарала йөҙҙән ашыу илдең ҡатнашыуы ғына ла ришүәтселектең ни тиклем көнүҙәк проблемаға әүерелеүенә һәм географияһы яғынан сикләнмәүенә асыҡ дәлил булды. Коррупцияға ҡаршы көрәш өлкәһендә ил, донъя ҡануниәтен камиллаштырыу көнүҙәк мәсьәлә булып ҡала, ти белгестәр. Әлбиттә, беҙҙә был йәһәттән ярайһы ғына тәжрибә тупланған. Президент ҡарамағында Коррупцияға ҡаршы эш иткән совет төҙөлдө, Коррупцияға ҡаршы эш иткән Милли план раҫланды, “Коррупцияға ҡаршы эш итеү тураһында” Закон үҙ көсөнә инде... Был йәһәттән беҙҙең парламент депутаттары ла Дәүләт Думаһына әленән-әле коррупцияға ҡаршы эш итеүгә йүнәлтелгән закон проекттары тәҡдим итеп тора. Әммә йәмғиәттәге ыңғай үҙгәрештәр хаҡында һүҙ йөрөтөргә иртәрәк әле. Әйтәйек, быйыл ғына республика буйынса хоҡуҡ һаҡлау органдары 800-ҙән ашыу коррупция, йөҙҙән ашыу ришүәт биреү осрағын асыҡлаған.
Дүртенсенән, донъя сәйәсәтендәге үҙгәрештәр. Моғайын, был осраҡта иң көтөлмәгән һәм шул уҡ ваҡытта күптәрҙе ғәжәпләндергән ваҡиға тип АҠШ президенты вазифаһына Дональд Трамптың һайланыуын атарға булалыр. Беҙҙекеләрҙең Украина мәсьәләһенә ҡарата тышҡы сәйәсәте лә йыл дауамында үҙгәрешһеҙ ҡалды: илдең көнсығышындағы хәрби ҡаршылыҡтарҙы сәйәси үҙгәртеп ҡороу ғына туҡтата ала.
Тормош дауам итә. Тимәк, беҙҙе тағы ла бик күп ваҡиғалар көтә.
“Дөйөм алғанда, бөгөн республикала социаль-иҡтисади хәл тотороҡло. Йыл йомғаҡтарына ҡарағанда, сәнәғәт етештереүе индексы, һалым килемдәренең үҫеш темпы Рәсәй буйынса уртаса күрһәткестәрҙән юғарыраҡ булмаҡсы. Социаль йөкләмәләр тулыһынса үтәлә.
Инвестицияларға, төҙөлөшкә, эш хаҡына һәм килем кимәленә, эшһеҙлек күрһәткестәренә бәйле хәл бер аҙ ҡатмарлашҡандан һуң әле яҡшыра башланы”.
(Башҡортостан Башлығы Рөстәм Хәмитовтың Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтайға Мөрәжәғәтнамәһенән).