Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » “Һалҡын һуғыш” ҡабатлана кеүек
“Һалҡын һуғыш” ҡабатлана кеүек
Афғанстанда президент һайлау булды, һөҙөмтә әлегә билдәле түгел. Украинаның көньяҡ-көнсығышында халыҡ сыуалыштары башланды, ЕС илдәре менән АҠШ Рәсәйҙе бының төп сәбәпсеһе тип һанай. Беларусь лидерының ҡылығы ла аңлашылмай.


Мәк сәскәһе илендә

Афғанстандағы һайлауға әллә ни әһәмиәт бирмәҫкә лә булыр ине, әммә ундағы хәлдәр Рәсәйгә лә туранан-тура йоғонто яһай. Тауҙар илендә нисәмә йыл инде граждандар һуғышы дауам итә. Заманында СССР ҙа, һуңғараҡ АҠШ һәм НАТО ғәскәрҙәре лә унда тәртип урынлаштыра алманы. Әле Афғанстан мәк плантациялары майҙаны буйынса донъяла беренсе урында тора, унан наркотик етештереү йәһәтенән дә йылдан-йыл әүҙемләшә. Ә бит был ағыуҙы ҡулланғандарҙың күбеһе Рәсәйҙә һәм Европа илдәрендә йәшәй. Ҡаты тыйыуҙарға, сикләүҙәргә ҡарамаҫтан, Америкаға ла барып етә афған наркотигы.
Билдәле булыуынса, әлеге Афғанстан Республикаһы 2001 йылда төҙөлдө, 2004 йылда унда тәүгә президент һайлау уҙғарылғайны. Беренсе Президент Хәмид Карзой илгә ике мөҙҙәт рәттән идара итте, 2004 йылда сыҡҡан ил конституцияһына ярашлы, өсөнсөгә һайлана алманы. Әлеге һайлауҙа, “Талибан” боевиктарының ҡамасаулауына ҡарамаҫтан, халыҡ әүҙем ҡатнашҡан, тик юғары вазифаға дәғүә иткән һигеҙ кандидаттың береһе лә тейешенсә тауыш йыя алмаған. Ил етәксеһенең кем булыры икенсе турҙан һуң ғына асыҡланасаҡ, рәсми мәғлүмәт 24 апрелдә билдәле буласаҡ.
Быйыл Афғанстандан берләштерелгән ғәскәрҙәрҙең сығарылыуы көтөлә, шуға ла Азия төбәгендә талибандар хәрәкәтенең көсәйеп китеүенән ҡурҡалар. Үзбәкстан, Ҡырғыҙстан, Тажикстан кеүек илдәр өсөн, ысынлап та, Афғанстан — ҙур хәүеф сығанағы. 15 апрелдә ошо мәсьәләне тикшереү ниәтендә Үзбәкстан президенты Ислам Кәримовтың Мәскәүгә килеүе көтөлә, был республиканы Таможня союзына ҡабул итеү мәсьәләһе лә ҡараласаҡ. Ойошмаға Ҡырғыҙстанды ла ылыҡтырыу бурысы тора. Украиналағы хәл-ваҡиғаға бәйле Европа союзы илдәре менән борсағы бешмәгән мәлдә, Урта Азияла ныҡлы плацдарм булдырыу Рәсәй өсөн үтә лә мөһим. Унан килеп, бәлки, был илдәргә яҡын урынлашҡан Ҡытайҙы ла киләсәктә Таможня союзына ылыҡтырып булыр.

Украинала — йәнә сыуалыш

ЕС илдәрендә иһә бөгөн мәғлүмәт һуғышы бара. Улар һәм АҠШ Рәсәйҙе Украиналағы сыуалыштар өсөн ғәйепләп сығыш яһай. Донецк, Луганск өлкәләрендә йәшәүсе халыҡ бөгөнгө власҡа ҡаршы сыҡҡан, өлкә хакимиәте бинаһын баҫып алып, ҡыйығына Рәсәй флагын ҡаҙаған. Майҙан әүҙемселәренә ҡаршы сығыусылар өлкәлә референдум уҙғарыуҙы талап итә, Ҡырым халҡы кеүек, Рәсәйгә ҡушылыуға өмөтләнә. Ерҙәре электән Украина биләмәһенә ҡараһа ла.
Ошондай сыуалыштар арҡаһында Украина президенты вазифаһын башҡарған Александр Турчинов Литваға эш сәфәрен кисектереп торорға мәжбүр була.
Әйткәндәй, Европа союзы илдәренең баш ҡалаһы Брюсселдә лә тыныс түгел. Үткән аҙнала Бельгияла эшселәр профсоюзы митингтар ойошторҙо, меңдәрсә кеше урамға сыҡты. Улар ЕС алып барған иҡтисади сәйәсәткә, эш урындарын ҡыҫҡартыуға ризаһыҙлығын белдерә. Дәғүәләшеүсе халыҡ менән полиция хеҙмәткәрҙәре араһында бәрелеш тә булып алды. Баш күтәреүсе өс тиҫтә самаһы кеше төрлө тән йәрәхәте алған: урындағы хоҡуҡ һаҡсылары уларға ҡарата шыйыҡ газ һәм һыу аттырғыс ҡулланырға мәжбүр булған.
Брюсселдәге сыуалыштарҙа Европа союзы илдәренән байтаҡ халыҡ ҡатнашҡан. Ошолайтып, ЕС һәм АҠШ етәкселеге Рәсәйгә ҡарата яңынан-яңы санкциялар уйлап таба. Был уҙған быуаттың 60 — 80-се йылдарындағы “һалҡын һуғыш”ты хәтерләтә. Хәл, ысынлап та, үтә көсөргәнешле. НАТО Европала үҙенең ғәскәрҙәрен арттырмаҡсы. Өҫтәмә хәрби көстө урынлаштырыу урыны һайлап алынған: Украинаға сиктәш ил — Польша. Рәсәй ҙә тик ятмай, әленән-әле хәрби күнекмәләр уҙғара.

“Батька” ла аптырата

Ошондай шарттарҙа Рәсәйҙең күптәнге союздашы, Таможня союзы ағзаһы булған Беларусь Республикаһының алтын урталыҡты һаҡлап ҡалырға тырышыуы һағайта. Майҙандағы революция мәлендә Александр Лукашенконың яңы власҡа теләктәшлек күрһәтеүен бер ни менән дә аҡлап булмайҙыр. “Европаның һуңғы диктаторы мин түгел, дан хәҙер Путинға күсте”, — тине “батька” Украина телевидениеһына биргән интервьюһында. Уның был ҡылығын ЕС илдәренә ярамһаҡланып, ашаған табағына төкөрөү тип кенә аңларға булалыр. Ә бит Беларусь Рәсәй ярҙамында иҡтисади күтәрелеш кисерҙе һәм әле лә шулай. Газ яғыулығына арзан хаҡ ҡуйылмаған осраҡта, ошондай үҫешкә өлгәшә алырҙар инеме икән — әйтеүе ҡыйын.
Дөрөҫ, уларҙа, күрше Украина менән сағыштырғанда, тотороҡлолоҡ күҙәтелә. Быны, әлбиттә, Лукашенконың идара итеү алымы менән бәйләмәү мөмкин түгел. “Батька” идара иткән осорҙа Украинала әллә нисәмә президент алмашынды. Әле хаҡлы ялдағы Кравчук менән Кучмаға Лукашенконың уңыштарына көнләшергә генә ҡала. Ющенко һәм Януковичҡа ла власта оҙаҡ ултырыу тәтемәне. Шуға ла Лукашенконың: “Мин Януковичтан күпкә көслөрәк һәм ғәҙелерәк, уның урынында булһам, Ҡырымды бирмәҫ инем”, — тиеүендә ниндәйҙер дөрөҫлөк бар кеүек. Ысынлап та, ул — көслө сәйәсмән, тик Рәсәй менән мөнәсәбәтте киҫкенләштерергә тырышыуы ғына аңлашылмай.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Китте... Икмәк, ит етештереүҙе хәстәрләп китте

Китте... Икмәк, ит етештереүҙе хәстәрләп китте 29.03.2019 // Сәйәсәт

Бөгөн Көйөргәҙе район Советы депутаттары хакимиәт башлығы Әхәт Ҡотләхмәтовтың отставкаһын ҡабул...

Тотош уҡырға 1 271

Медведевтан ярҙам көтәбеҙ

Медведевтан ярҙам көтәбеҙ 29.03.2019 // Сәйәсәт

Башҡортостан парламенты депутаттары социаль туҡланыу, айырыуса мәктәптәрҙә, балалар баҡсаларында...

Тотош уҡырға 1 235

Дәүләт-хоҡуҡ идаралығын кем етәкләй?

Дәүләт-хоҡуҡ идаралығын кем етәкләй? 28.03.2019 // Сәйәсәт

Башҡортостан Республикаһы Башлығының Дәүләт-хоҡуҡ идаралығы начальнигы итеп Азат Ғәлин...

Тотош уҡырға 1 303

Идаралыҡта – яңы етәксе

Идаралыҡта – яңы етәксе 28.03.2019 // Сәйәсәт

Искәндәр Әхмәтвәлиев Башҡортостан Башлығының Муниципаль берәмектәр менән эш итеү идаралығы...

Тотош уҡырға 1 321

Яңы вәкил тәғәйенләнде

Яңы вәкил тәғәйенләнде 28.03.2019 // Сәйәсәт

Башҡортостан Республикаһы Башлығының Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтайҙағы тулы хоҡуҡлы вәкиле итеп...

Тотош уҡырға 1 230

Хәйҙәр Вәлиев китте

Хәйҙәр Вәлиев китте 28.03.2019 // Сәйәсәт

Бөгөн Башҡортостандың Үҙәк һайлау комиссияһы рәйесе Хәйҙәр Вәлиев ваҡытынан алда вазифаһын бушатты....

Тотош уҡырға 1 310

Килешеү төҙөлдө

Килешеү төҙөлдө 28.03.2019 // Сәйәсәт

Бешкәктә Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте менән Ҡырғыҙ Республикаһы Хөкүмәте араһында...

Тотош уҡырға 1 219

Хәбиров, Байғусҡаров, Беляев... тағы кемдәр?

Хәбиров, Байғусҡаров, Беляев... тағы кемдәр? 27.03.2019 // Сәйәсәт

Бөгөн Башҡортостанда “Берҙәм Рәсәй” партияһынан республика Башлығы вазифаһына кандидатуралар тәҡдим...

Тотош уҡырға 1 238

Йөҙ меңенсе кем?

Йөҙ меңенсе кем? 27.03.2019 // Сәйәсәт

Учалы ҡалаһы “Таусы” хоккей клубының спорт директоры Айрат Нурғәлиевкә “Берҙәм Рәсәй”ҙең...

Тотош уҡырға 1 299

Киров районы 100 йыллыҡты билдәләне

Киров районы 100 йыллыҡты билдәләне 25.03.2019 // Сәйәсәт

Республикабыҙҙың 100 йыллыҡ юбилейы айҡанлы Башҡортостанда байрам саралары дауам итә....

Тотош уҡырға 1 213

“Берҙәм Рәсәй”ҙәр кандидат тәҡдим итә

“Берҙәм Рәсәй”ҙәр кандидат тәҡдим итә 25.03.2019 // Сәйәсәт

27 мартта “Берҙәм Рәсәй” партияһы Башҡортостан Республикаһы Башлығы вазифаһына кандидатура тәҡдим...

Тотош уҡырға 1 097

Республикабыҙ 278 Советтар Союзы Геройын үҫтергән

Республикабыҙ 278 Советтар Союзы Геройын үҫтергән 23.03.2019 // Сәйәсәт

Байрам уңайынан тантаналы йыйылыштағы сығышында Башҡортостан етәксеһе Радий Хәбиров бер быуатлыҡ...

Тотош уҡырға 1 188