Сер түгел, уның тураһында гәзит-журнал биттәрендә күп яҙҙылар, радио-телевизорҙан да һөйләнеләр, әммә мин үҙемсә фәлсәфә ҡыласаҡмын, ә булған мәғлүмәт-яҙмаларҙан Сафия өләсәйем хаҡында том-том роман-повестар ижад итеп булыр ине. Кем белә, киләсәктә, бәлки, улары ла тыуыр...
Өләсәйем – күп яҡлы шәхес. Алты балаға ғүмер биреп, уларҙы бағып, буй-һын ғына түгел, аҡыл, тәүфиҡ биреп, иле, халҡы өсөн кәрәкле, өлгөлө итеп үҫтергән ағинәй ул.
Ғәзиз кешемдең яҡты образын йөрәгем аша бер яҡлап ҡына булһа ла сағылдырып ҡарайым, тип маҡсат ҡуйҙым үҙемә. Әлбиттә, әсәйем яҡлап та һәр туғаным ҙур хөрмәткә лайыҡ, әммә атайым Сәғит Кәлимулла улы һәм уның яҡындарына матур ғүмер биргән ағинәйебеҙ – өләсәйем хаҡындағы уйҙарым, күңел түренән сыҡҡан оло рәхмәттәрем беренсе сиратта аҡ ҡағыҙға теркәлә.
Бала сағым артта ҡалып, йәшлегемә йәш өҫтәлеп, зиһен-аҡылым артҡан һайын, өләсәйемдең һәр һүҙе күңелемә уйыла бара, сөнки уның һәр әйткәне – аҡыл-ҡаҙна, яңы асыш. Үҙ фекер-яуабын халыҡ аҡылы – мәҡәл-әйтемдәргә таянып, күңелгә һеңерлек, уйландырырлыҡ итеп әйтә ул. Һүҙ бөйөклөгөн, ҡөҙрәтен уның телмәре аша тоям, был арттырыу түгел. Ҡәҙерле кешемдең ата-әсәһенән алған был һәләте күҙ ҡараһындай күреп үҫтергән балаларына ла, ейәндәренә лә күскән, барыһы ла йор һүҙле, ипле, тәрбиәле, итәғәтле, аҡыллы.
90 йәштә булыуына ҡарамаҫтан, Сафия Насертдинова теремек, шуҡ, зирәк зиһенле, камил аҡыллы. Йөҙөн йыйырсыҡтар баҫып, уҙған йылдар үҙ һырҙарын һалһа ла, йәне, рухы таушалмаған, ата-әсәһенән мираҫ итеп алған холоҡ-фиғеле ҡырыҫланмаған, мүкләнмәгән. Күптәрҙең (бигерәк тә инәй-бабайҙарҙың) мине өләсәйемә оҡшатыуҙарын Хоҙай Тәғәләнең оло бүләге булараҡ ҡабул итәм.
Беҙҙең быуын, киләсәк быуын йәштәренә ул осор кешеләренең яҙмышын бер ваҡытта ла кисерергә яҙмаһын, сөнки сәйәси золом, Бөйөк Ватан һуғышы кеүек “ҡара” йылдарҙың ауыр фажиғәһен ололарҙың йән әрнетер ғазап итеп һөйләүе, китап, тарих биттәре аша яҡшы таныш. “Тиҫтә-тиҫтә миллион ғәйепһеҙ ҡорбандың ейән-ейәнсәрҙәре, бүлә-бүләсәрҙәре имен тормошта йәшәһен ине”, – тип изге теләктәр әйтеп, доға ҡылыуҙан туҡтамай өләсәйем.
Ваҡытында “кулак” балаһы тип күпме әҙәмдәрҙән ҡыйырһытылып, кәмһетелеп ғазап күргән, аҙаҡ балаларына ла уның шауҡымы тейгән йылдарҙы әрләп күңелен туңдырмаған, ә айыҡ, зирәк аҡылы менән изгелеккә күмеп, яҡшылыҡ урған ул.
– Аллаһ Тәғәлә үҙе күрә, үҙе тигеҙләй. Яманлыҡ бөлдөрә, яҡшылыҡ тун кейҙерә, яҡшылыҡ менән еңегеҙ, – тип өйрәтә өләсәйем беҙҙе. – Бер ваҡытта ла кешегә рәнйемәгеҙ, рәнйеш төшә, ул таш менән атһа ла, аш менән атығыҙ.
Үҙ вәғәз-нәсихәттәре менән изгелектең ерҙә ятып ҡалмауын, үҙеңә ҡайтыуын һеңдереп үҫтерә ул.
Сафия Хәбиәхмәт ҡыҙы тормошонда ниндәй ауырлыҡтар үткәрһә лә, рух юғарылығын да, кеше булып йәшәү бәҫен дә юғалтмаған атаһының өйрәткәндәрен ғүмерлек һабаҡ итеп ала:
Күңелегеҙ ҡаты булмаһын, ныҡ булһын, яуыз күңелле кеше үҙен бөлдөрә, юҡҡа сыға, ә сыҙам кеше бирешмәйенсә алға барыуын дауам итә. “Көлгә күмһәләр – көлөп сыҡ, балсыҡҡа батырһалар – балҡып сыҡ, әммә күңелеңде ҡатырма” тигән атай аманатын ғүмере буйы йөрәгендә тота.
Ояһында ни күрһә, осҡанында шул булыр тигәндәй, өләсәйемдең оло ҡыҙы, профессор, медицина фәндәре докторы Мәхмүзә Кәлимулла ҡыҙы ла ғүмере буйы кешеләргә ҡулынан килгәнсә ярҙам итә, игелек ҡыла. Улы Рәсүлде лә ошо аҡыллы ҡанундарға таянып тәрбиәләне. Күңелендә көнсөллөк, яуызлыҡ төшөнсәһе булған кеше табип-дауалаусы була алмай, беҙҙең нәҫелдә генә ун табип – кеше ғүмере һағында торған шәфҡәт, мәрхәмәт илселәре. Ә инәйҙәрем Динара – Башҡортостандың атҡаҙанған уҡытыусыһы, Фәйрүзә – атҡаҙанған медицина хеҙмәткәре, Вәкилә – атҡаҙанған табип, Вәкил бабайым – һаулыҡ һаҡлау алдынғыһы, ә атайым Сәғит – мәғариф алдынғыһы. Улар белемдәре менән генә түгел, тәрбиәле булыуҙары менән дә юғары.
Балаларына “Яҡшылыҡҡа яҡшылыҡ тартыла, Хоҙай бәндәһенә яҡшы, итәғәтле булып йәшәгеҙ” тип йыш ҡабатлаған өләсәйемдең һәр көнө ғәмәл-ғибәҙәттә үтә.
Ул ғәрәп телен дә белә, Ҡөрьәнде лә яттан уҡый, һәр таңға шатланып, шөкөр ҡылып йәшәй. Хоҙайҙың яратҡан бәндәһе булып, ҡәҙер-хөрмәттә йәшәгән өләсәйемә кәңәш-фатиха һорап күптәр килә. “Кеше зар булғанға килә”, – тип һәр кемдең йомошон теүәлләп, матур кәңәштәрен биреп сығара. Әҙәм балаһын яратҡан кешенең йөҙөнән нур китмәҫ, тиҙәр бит. Өләсәйемдең йөҙөндәге нур, күңелендәге изгелек, кешеләргә булған оло һөйөү бар йыһанға етерлек.
Ғөмүмән, өләсәйем менән сикһеҙ ғорурланам, уға һәр яҡлап оҡшарға тырышыу – минең оло теләгем. Атай-әсәйем, ағайым – педагог-уҡытыусылар, һәр саҡ олатай-өләсәйемдең тәрбиә һабаҡтарын иҫтә тотоп, аҡыл менән эш итәләр. Ғалимә, яҙыусы Мәрйәм Бураҡаева әйткәнсә, Сафия Хәбиәхмәт ҡыҙы менән Кәлимулла Ғәйнулла улы Насертдиновтарҙың бала тәрбиәләү тәжрибәһе – махсус өйрәнерлек һабаҡ. Эйе, шул һабаҡтың изге емештәре булып оҙаҡ йәшәргә, ижад итергә насип булһын.
Иҫтә, һаман да иҫтә 25.03.2019 // Шәхестәр
Баҡалылар данлыҡлы яҡташтарын онотмай, йылдар үтеү менән дә уларҙың исемдәрен ҡәҙерләп һаҡлай,...
Тотош уҡырға 1 170
Дандың төбө — хөрмәт 22.03.2019 // Шәхестәр
“Үткән ғүмер — иҫкән ел”, — тиҙәр. Хаҡ һүҙҙер был, бәлки. Иҫкән елгә иҫәп юҡ бит инде. Ғүмер...
Тотош уҡырға 1 318
Вәлидиҙең дуҫы Өсҡайнаҡ 22.03.2019 // Шәхестәр
Әхмәтзәки Вәлидовтың Төркиәләге башҡорт дуҫтарының береһе профессор Әхмәт Зыя Өсҡайнаҡ тураһында...
Тотош уҡырға 1 389
Һәйкәлдәргә лайыҡ исемдәр 22.03.2019 // Шәхестәр
1917–1920 йылдарҙағы Башҡорт милли-азатлыҡ хәрәкәте тарихы, унда ҡатнашҡан эшмәкәрҙәр тураһында...
Тотош уҡырға 21 970
Мостай Кәрим – Ҡазанда 21.03.2019 // Шәхестәр
Донъяла һәм Рәсәйҙә Башҡортостандың халыҡ шағиры Мостай Кәримдең яҡты иҫтәлеген мәңгеләштереүҙе...
Тотош уҡырға 1 123
Башҡортостан йөмһүриәтенең хосуси вәкиле 20.03.2019 // Шәхестәр
Уның исеме архив документтарында йыш осрай....
Тотош уҡырға 1 119
Башҡортостан йөмһүриәтенең хосуси вәкиле 19.03.2019 // Шәхестәр
Уның исеме архив документтарында йыш осрай....
Тотош уҡырға 1 196
Ғорурлығыбыҙ беҙҙең 06.02.2019 // Шәхестәр
Ул һалған эҙҙәр юйылмай. Күгәрсен ере ошо райондың ғына түгел, тотош республиканың тарихында яҡты...
Тотош уҡырға 1 273
Ирҙең даны – иленән, халҡы менән еренән 06.02.2019 // Шәхестәр
Башҡортостандың беренсе президенты, Арҙаҡлы шәхес Мортаза РӘХИМОВҠА – 85 йәш 7 февралдә башҡорт...
Тотош уҡырға 1 435