Була бит шундай ғәжәп кешеләр — егәрлелеге, уңғанлығы менән бөтә халыҡты таң ҡалдырып, донъя ауырлыҡтарын үҙ иңендә күтәреп, ҡайғы-хәсрәт күрһә лә, шат күңеллелеген, кәйеф күтәренкелеген юғалтмай, тормоштан йәм табып йәшәүселәр! Ундайҙар янында башҡаларға ла еңел. Ышаныслы ҡулдарының йылыһын тойоу һәр кемгә көс һәм дәрт, рәхәтлек хисе өҫтәй.
Инйәр ҡасабаһында йәшәүсе Гөлфинә Сәлмән ҡыҙы менән Хәким Мырҙабай улы Мөхәмәҙиевтәр — ана шундай көслө ихтыярлы, һоҡланғыс кешеләр. Оло йөрәкле, алсаҡ, илтифатлы ҡатын Герой-әсә орденын ғорурлыҡ менән йөрөтә.
Ҡасан ғына әле улар, егет менән ҡыҙ, тормош ҡороп йөрөй ине. Баҡһаң, ул көнгә 58 йыл үтеп киткән. Ғаилә башлығы Хәким ағай иртәнән кискә тиклем урманда эшләне. Гөлфинә Сәлмән ҡыҙы балаларын тәрбиәләп, мәктәпкә ебәрҙе, ҡайтыуҙарына тәмле, хуш еҫле аш бешереп, йылмайып ҡаршы алды.
Хәким Мырҙабай улы йәштән үк Инйәр урман хужалығында эшләне. Башта тәжрибәле урмансылар был ҡаҡса кәүҙәле егеттең ауыр эш башҡара алыуына икеләнеп ҡарай. Ата-бабаларыбыҙ “Ҡарама беләккә, ҡара йөрәккә” тип юҡҡа әйтмәгән шул — Хәким ҡыҫҡа ваҡыт эсендә хеҙмәттәштәре араһында хөрмәт, ышаныс яулай, йөкмәтелгән һәр бурысты еренә еткереп башҡара. Шуға күрәлер ҙә егет алдынғылар рәтенә баҫа. Планды арттырып үтәгәне өсөн уны маҡтап телгә ала башлайҙар. Әйткәндәй, нәҡ Хәким Мырҙабай улы беренселәрҙән булып “Коммунистик хеҙмәт алдынғыһы” исеменә, “Биш йыллыҡ ударнигы” билдәһенә, В.И. Лениндың тыуыуына 100 йыл тулыу айҡанлы юбилей миҙалына һәм башҡа күп маҡтаулы бүләккә лайыҡ була. Ноҡат ауылында йәшәгәндә уны бер нисә тапҡыр ауыл Советы депутаты итеп һайлайҙар.
Тәүге йылдарҙа урмансының ҡулында бысҡы менән балта булһа, һуңғараҡ улар “Дружба”, “Урал” бензин бысҡыларына алмаштырылды. Урманға машиналарҙа алып баралар, эш көнө бөтөү менән өйөнә илтеп ҡуялар. Әҙер ағасты элеккесә ат ярҙамында түгел, ә ҡеүәтле тракторҙар менән урман эсенән һөйрәп сығарып, йөк машиналарына тейәп ташыйҙар. Хәким ағай былар өсөн әле ихлас ҡыуана.
Мөхәмәҙиевтәрҙең оло улдары ла хеҙмәт юлын Инйәр леспромхозында тракторсы булып башлаған. Ҡыҙҙары Асы тимер юлында эшләне, Фәниә — төҙөүсе, Ғәли — рам яһау оҫтаһы, Ибраһим — шахтер, Әлиә тегенсе булды, кинйәләре Розалиә юғары педагогик белем алды. Хәҙерге ваҡытта күптәре элекке һөнәрҙәрен заманға ярашлыһына алмаштырҙы, әлбиттә.
Атай-әсәйҙең бер-береһен хөрмәт итеп, татыу ғүмер кисереүе тормош һуҡмағында осраған бар ауырлыҡты еңеп сығырға ярҙам итә. Аталары ял көндәрендә хәл йыям тип аяҡ һуҙып ятманы. Балаларының ярҙамлашыр йәшкә еткәндәрен эйәртеп, бергәләп тегеһен-быныһын эшләр ине. Иң мөһиме — ата-әсә бер ваҡытта ла эскелек менән мауыҡманы. Шуның өсөндөр балаларының да насар ғәҙәттәре юҡ. Алма ағасынан йыраҡ төшмәгән кеүек, һәммәһе үҙҙәренә оҡшап намыҫлы, эшсән, ярҙамсыл булып үҫте.
Улар тыуған йортона ҡайтҡан саҡта: “Беҙ ялға ғына түгел, ә атай-әсәйгә ярҙамлашырға киләбеҙ”, — ти. Күмәк булғас, эш ырай.
Балаларының һәр береһе, тормошта үҙ юлын табып, тыуған ояны ҡалдырып китә торҙо, шулай ҙа ырыҫлы өйҙөң бушап, күңелһеҙ тынлыҡта ҡалғаны юҡ. Ял көндәрендә, байрамдарҙа был йорт тағы ла йәмләнә: балалары, ейән-ейәнсәрҙәре килеп, атай-әсәй йортон шат тауышҡа күмә.
Гөлфинә Сәлмән ҡыҙы менән Хәким Мырҙабай улынан: “Нисек итеп береһенән-береһе уңған, тәртипле, тырыш балалар үҫтерә алдығыҙ?” — тип һораусылар ҙа юҡ түгел. Хәким ағай һүҙҙе оҙонға һуҙмай ғына: “Мин көндәр буйы урманда йөрөнөм. Балалар менән әсәләре булды, тимәк, бөтә тәрбиә — уныҡы”, — тип яуаплай. Әсә иһә: “Балаларҙы киләсәктә ниндәй итеп күргең килһә, иң элек үҙең шулай бул, — ти. — Улар бит үҙеңдән үрнәк алып үҫә. Хәҙерге әсәләр бер йәки ике бала таба ла шуның менән бурысымды үтәнем, ти. Улай түгел шул. Ҡайҙа бала күп, унда һәр саҡ тәртип. Улар бер-береһен тәрбиәләшә. Кеселәре ололарынан өлгө ала”.
Нурулла МИҺРАНОВ.
Белорет районы.