Уҡытыусы ла, шағирә лә, әсә лә!17.10.2012
Уҡытыусы ла, шағирә лә, әсә лә!Ошо өс юғары исемде лайыҡлы йөрөткән ҡатын-ҡыҙҙар бар арабыҙҙа. Шуларҙың береһе — Фирүзә Алсынбаева.

Ул — Баймаҡ районының Сәйғәфәр ауылы ҡыҙы. Уҡытыусы булыу теләге Фирүзә Илһам ҡыҙын Сибай педагогия училищеһына алып килә. Тап ошонда уның күңеленә ижад орлоғо һалына, бында ул үҙенең класс етәксеһе, шағирә Рәсимә Ураҡсинаның ярҙамы ҙур булды тип иҫәпләй. Күренекле яҙыусылар, артистар менән осрашыуҙар тиһеңме, төрлө спектаклдәр ҡарау, әллә үҙ шиғырҙарыңдың ташҡа баҫтырылғанын күреп ҡыуаныумы — былар барыһы ла орлоҡтоң шытым биреүенә ерлек була. Училищены тамамлағас, Фирүзә Алсынбаева юллама буйынса Октябрьский ҡалаһына эшкә бара. Әммә артабан юғары белем алыу теләге уға тыныслыҡ бирмәй, күңеле лә ижадҡа тартыла.
Йәшлегенең иң матур осоро Башҡорт дәүләт университетында уҡыған йылдарға тура килгәненә рәхмәтле ул яҙмышына. “Шоңҡар” әҙәби берекмәһендә шөғөлләнеү, шиғыр кисәләрендә ҡатнашыу, шағир һәм яҙыусылар менән осрашыу, ижади командировка тәьҫораттары күңелендә әле лә һаҡлана. Университетты тамамлағас, Фирүзә Илһам ҡыҙы Сибай ҡалаһында эш башлай. Әлбиттә, ҡала мөхитендә йәш белгескә еңелдән булмай.
Мәктәптә оҙаҡ йылдар эшләгән тәжрибәле уҡытыусы Фирүзә Алсынбаева дәрестәрендә тәрбиәүи темаға өҫтөнлөк бирә. Тел күренештәрен, халҡыбыҙҙың тарихын, мәҙәниәтен, ауыҙ-тел ижадын уның үткәненә бәйләп аңлатыу, уҡыусының зиһененә һалыу — фәнеңә булған хөрмәт нигеҙе ул, тип иҫәпләй. “Минең халҡыма, туған телемә, уҡытҡан фәнемә хөрмәт йөҙөнән тик башҡортса сәләмләгеҙ”, — тигән талабын уҡыусыларының ихлас ҡабул итеүе лә уҡытыусыға ҡарата хөрмәтте аңлата. Әлбиттә, урыҫ мәктәптәрендә туған телде уҡытыу — ауыр эш. Әммә үҙ фәнен төплө белгәндәр генә уҡыусылар менән уртаҡ тел таба ала. Фирүзә Илһам ҡыҙы үҙе менән булған бер хәлде иҫкә төшөрҙө:
— VIII класта “Салауат Юлаев — башҡорт халҡының милли геройы” темаһын башлап ҡына тора инем, Ярослав тигән бер уҡыусым: “Ни өсөн башҡорттар бер генә геройын шундай юғары күтәргән? Башҡалары юҡмы ни?” — тип һорау бирҙе. “Бөйөк халыҡ ҡына батырҙарын күтәрә, ә батырҙар — халыҡты”, – тиһәм дә, ризалашмауы күҙгә ташлана. Уҡыусының һорауына яуап биреү өсөн дәресемде икенсерәк юҫыҡта дауам итергә тура килде. “Герой тураһында иң беренсе романды кем яҙған? Степан Злобин, урыҫ яҙыусыһы. Тәүге фильмды кем төшөргән? Протазанов, урыҫ режиссеры. Тәүге бюсты ағастан кем эшләгән? Фрих Хар — немец милләтенән. Бюсты кем ҡойған? Нечаева — украин ҡыҙы. Салауат Юлаевҡа ҡуйылған һәйкәлдең авторы кем? Тавасиев — осетин”. Күҙ алдымда уҡыусым йыуашлана барҙы, оялды.
Ысынлап та, балалар өсөн уҡытыусы дәрес материалын еткереүсе генә түгел, ә оло тормошҡа әҙерләүсе лә. Шуға күрә класта ниндәй милләт балалары белем алыуға ҡарамаҫтан, башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы һәр саҡ юғары кимәлдә, үҙ предметын тәрән үҙләштергән, зауыҡлы, мәҙәниәтле һәм һәр уҡыусының күңеленә асҡыс таба белергә тейеш. Был сифаттарҙың барыһына ла эйә Фирүзә Илһам ҡыҙы. Үҙе генә ижад менән шөғөлләнеп ҡалмай, уҡыусыларҙа ла уға ҡарата һөйөү тәрбиәләй. Тәрбиәләнеүселәренең йыл һайын ҡала буйынса үткәрелгән ижад бәйгеләрендә тик призлы урындар яулауы, әленән-әле матбуғат биттәрендә шиғырҙары, әкиәттәре һәм мәҡәләләре баҫылып сығыуы — бәрәкәтле хеҙмәт емеше ул.
Уҡытыусы эше еңел булмаһа ла, буш ваҡытында яратҡан шөғөлөнә тотонорға барыбер ваҡыт таба. Илһам килгән минуттарын бушҡа үткәрмәҫкә тырыша, ҡайҙа ғына булыуына ҡарамаҫтан, янында һәр саҡ блокноты йөрөй. Эш менән ял араһында ижад иткән шиғырҙарынан Зәйнәб Биишева исемендәге Башҡортостан “Китап” нәшриәтендә 2004 йылда “Балҡыштар” йыйынтығында — “Күңел иле”, 2009 йылда баҫылған “Салауат вариҫтары” серияһында “Донъяны мин асам үҙемә” исемле китаптары баҫылып сыҡты.
Тормош иптәше йәшләй генә вафат булғас, ике ҡыҙын бер үҙенә тәрбиәләргә тура килә әсәгә. Бында ла юғалып ҡалмай оло йөрәкле ҡатын: Азалия менән Ғәлиәне сәнғәт мәктәбенең бейеү түңәрәгенә йөрөтә, ҡаланың абруйлы мәктәбенә уҡырға бирә, уларҙың киләсәге хаҡында алдан хәстәрлек күрә. Шуныһы ҡыуаныслы: ҡыҙҙары әсәләренең йөҙөнә ҡыҙыллыҡ килтермәй, тырышып уҡыу менән бер рәттән, мәктәп тормошонда ихлас ҡатнаша, бейеүҙәрен дә ташламай. Хатта Азалия мәктәптә уҡыған сағында уҡ Сибай дәүләт филармонияһының әҙерлек бейеү студияһында шөғөлләнеп, бер аҙ эшләп алырға ла өлгөрә. Бөгөн өлкән ҡыҙы — Башҡорт дәүләт университетының химия факультеты студенты, Ғәлиә Рәми Ғарипов исемендәге 1-се башҡорт республика гимназия-интернатында белем ала.
Иңенә бихисап бурыс йөкмәгән мөләйем йөҙлө, һәр саҡ йылмайып йөрөгөн был ханымға ҡарайһың да ҡайһы саҡ аптырап та ҡуяһың. Шундай яуаплы һөнәр башҡарып та, яҙышырға ҡайҙан ваҡыт таба, ҡайҙан илһам ала? Күрәһең, яратҡан эше, яратҡан шөғөлө илһамландыралыр, ҡыҙҙары — йондоҙҙары ҡанатландыралыр.
К. ИШБУЛДИНА.
Сибай ҡалаһы.


Вернуться назад