Башҡортостан Башлығы вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы Радий Хәбировтың башланғысы менән республиканың транспорт системаһында тәртип булдырыу дауам итә. Был туралағы мәғлүмәтте гәзитебеҙҙә даими күрергә мөмкин. Күптән түгел булып үткән Хөкүмәт кәңәшмәһендә лә ошо йүнәлештәге сараларҙың йоғонтоһо тураһында һүҙ барҙы.
Республиканың Транспорт һәм юл хужалығы буйынса дәүләт комитеты рәйесе Тимур Мөхәмәтйәновтың докладынан күренеүенсә, рөхсәтһеҙ пассажир ташыусылар маршруттарҙан тамам ситләштерелгән, халыҡты автобустар менән хеҙмәтләндереү сифатын яҡшыртыу буйынса тейешле саралар күрелә. Уның әйтеүенә ҡарағанда, бөтә эш раҫланған “юл картаһы”на ярашлы бара: рөхсәтһеҙ ташыусылар хәҙер юҡ, автобустар паркы яңыртыла, пассажирҙар өсөн ҡулаҡсаһыҙ иҫәпләшеү системаһы эшләй башланы, Өфөлә пассажирҙар ташыу стандарты һәм маршрут селтәренә төҙәтмәләр индерелә.
Уның сығышы мәлендә бынан ике йыл элек Стәрлетамаҡта үткәрелгән кәңәшмә иҫкә төштө. Унда әйтелеүенсә, автобустар паркының 80 проценты туҙған һәм был маршруттарҙың “өҙөлөүенә” төп сәбәп булып тора. Ошо уҡ сарала Стәрлетамаҡ, Салауат һәм Мәләүез ҡалалары вәкилдәре рөхсәтһеҙ пассажир ташыусыларҙың күп булыуына, шул арҡала рәсми нигеҙҙә эшләгән автобустарҙың һәм, ғөмүмән, “Башавтотранс” дәүләт унитар предприятиеһының килеме кәмегәндән-кәмей барыуына зарланды. Тимур Мөхәмәтйәновтың был кәңәшмәләге сығышынан аңлашылыуынса, ул саҡта муниципаль-ара маршруттарҙа рөхсәтһеҙ кеше ташыған маршруттарҙың өлөшө 38,5 процент тәшкил иткән, ә муниципаль райондарҙың эске биләмәләрендә был күрһәткес 88 процентҡа еткән! Эш хатта ҡайһы бер райондарҙа (мәҫәлән, Архангел районы үҙәгендә) автовокзалдарҙы, шулай уҡ “Башавтотранс”тың Өфөләге ҡайһы бер биналарын һатырға ҡуйыуға тиклем барып етте. Тимәк, республикаға етәкселек итеүгә Радий Фәрит улы Хәбиров килгәс кенә, проблема урынынан ҡуҙғалған.
Өфөлә лә был йәһәттән хәл шәптән түгел ине. Ошоға тиклем халыҡты өс мең тирәһе транспорт сараһы хеҙмәтләндерҙе: 260 ҙур автобустан (“Башавтотранс”тыҡы), 80 трамвайҙан, 110 троллейбустан һәм рәсми нигеҙҙә эшләгән бәләкәй класлы 1400 автобустан тыш, 1 300 берәмеккә яҡын транспорт хакимиәттән лицензия алмайынса һәм бер ҡайҙа ла һалым түләмәйенсә йөрөнө.
Хәҙер хәл ҡырҡа үҙгәрә. Оҙаҡламай баш ҡалаға 100 яңы автобус килеүе көтөлә, 2019-2020 йылдарҙа тағы ла күп пассажир һыйҙырышлы 250 автобус алынасаҡ. Улар барыһы ла бер үк төҫтә буласаҡ һәм берҙәй йыһазландырыласаҡ икән. Бынан тыш, Өфөлә 200 туҡталышты яңыртыу планлаштырыла.
Башҡортостан буйынса Эске эштәр министрлығының Юл хәрәкәте хәүефһеҙлеге буйынса дәүләт инспекцияһы етәксеһе Динар Ғилметдинов менән Башҡортостан буйынса автомобиль юлдарына дәүләт күҙәтеүе идаралығы етәксеһе Сергей Мережконың ошо уҡ кәңәшмәләге сығыштарынан күренеүенсә, транспорт хәрәкәтендә тәртипте нығытыу дауам итәсәк. Федераль һалым хеҙмәтенең Башҡортостан буйынса идаралығы етәксеһе Марат Вахитов билдәләүенсә, автобуста йөрөгән өсөн ҡулаҡсаһыҙ түләү ысулын тиҙерәк индерергә кәрәк, был ошо тармаҡтағы һалым базаһын үҫтерәсәк.
Күптән түгел тиҙҙән урынлаштырыу башланасаҡ яңы төрҙәге автобус туҡталышы павильонын һәм республика өсөн һатып алынасаҡ ҙур һыйҙырышлы автобусты Радий Хәбиров үҙе ҡараны. Хөкүмәт бинаһы эргәһендә белгестәргә ҡарар өсөн ҡуйылған был автобус турникеттар, валидатор (пассажирҙың билетын тикшереү өсөн электрон ҡулайлама), “йүгереүсе юл”лы монитор, иғлан итеүсе информатор, электрон табло һәм башҡа техник саралар менән йыһазландырылған.
– Ҡалаларҙа рөхсәтһеҙ пассажир ташыусылар тулҡынын баҫа алдыҡ, – тине Радий Фәрит улы. – Шулай ҙа был эште туҡтатмауығыҙҙы һорайым. Хәҙер килеп, транспорт хеҙмәтләндереүе баҙарының яҡшырыуы мөһим. Был автобустарҙың сифатына ла, граждандар өсөн хеҙмәттең уңайлылығына ла ҡағыла.
Рөхсәтһеҙ пассажир ташыу бөтә Рәсәй өсөн проблема булып тора. “Газета.ру” сайтында сығыш яһаған эксперттар фекеренсә, илебеҙҙә автобус менән пассажир ташыу күләменең 60 проценты самаһы “күләгәлә” ҡала. Был – Рәсәйҙә иң ныҡ йәшертен алып барылған бизнестарҙың береһе. Улар лицензияһыҙ һәм һалым түләмәйенсә эшләп кенә ҡалмай, ә рәсми нигеҙҙә эшләгән автотранспортты ҡыҫырыҡлай бара, сөнки һалым түләмәү иҫәбенә хаҡты ныҡ ҡына төшөрә ала.