Дәһшәтле һуғышты үткән ветерандар һаны йылдан-йыл кәмей. Ошо ғәрәсәтле осор онотолмаһын өсөн, уларҙың батырлығы, үҙ-үҙҙәрен аямай илебеҙҙе һаҡлауҙары тураһында йышыраҡ һөйләргә кәрәк. Миҫал өсөн, ғинуар айында 95 йәшлек юбилейын билдәләгән Фәтхулла Тимерғәле улы Тимерғәлин – ошо иҫәптән. Ауыр һуғыш юлдарын үтеп, лайыҡлы тормош кисергән, балалар үҫтереп, ҡәҙер-хөрмәттә йәшәгән аҡһаҡал ул.
Фәтхулла олатай 1924 йылда Туймазы районының Балтай ауылында донъяға килгән. Ете йыллыҡ мәктәпте тамамлағас, күп балалы ғаиләгә еңелерәк булһын өсөн, ауылда хат ташыусы эшен атҡара башлаған. Ауылдаштарына хаттар яҙырға ярҙам иткән, килгән хаттарҙы уҡып та ишеттергән, шуға ла ярҙамсыл егетте барыһы ла үҙ иткән. Йәш булыуына ҡарамаҫтан, уны агитатор, политинформатор итеп тәғәйенләп ҡуйғандар.
Һуғыш башланыр алдынан Фәтхулланы Свердловск ҡалаһындағы фабрика-завод училищеһына уҡырға ебәрәләр. Бер йылдан ул училищены тамамлап ҡайта һәм, күп тә үтмәй, егетте хәрби хеҙмәткә алалар. Благовещенск ҡалаһында ҡыҫҡа ваҡытлы пулеметсылар курсын үткәндән һуң, Курск өлкәһенә артиллерия ғәскәренә хеҙмәт итергә ебәрелә ул. Беренсе яраһы – снаряд ярсығы – ветеранды әле һаман төндәрен һыҙлап уята. Икенсе яраһын Днепр аша сыҡҡанда ала. Был яраланыу уның ғүмерен һаҡлап ҡала. Икенсе ярға сығып өлгөргән яуҙаштарын дошман ҡырып һала.
Госпиталдән төҙәлеп сыҡҡас, яугир Фәтхулла йәнә ут эсенә инә. Был юлы инде танктарға ҡаршы һөжүм итеү дивизияһы составында һуғыша. 1945 йылдың башында Германия биләмәһендә Фәтхулла Тимерғәлин етәкселегендәге расчет, командованиенан рөхсәт алмайынса, дошман эшелонына һөжүм итә, сөнки уйланырға ваҡыт булмай. Йә атып ҡалаһың, йә ятып ҡалаһың тигәндәй, расчет командиры секунд эсендә һөжүм итергә ҡарар сығара. Улар яуҙырған артиллерия снарядтары сәпкә тейә: поезд артабан хәрәкәт итә алмай. Был “башбаштаҡлыҡ” арҡаһында Фәтхулла Тимерғәле улына I дәрәжә Ватан һуғышы ордены бирелә.
Фәтхулла Тимерғәле улы Берлинға һөжүм итеүҙә лә, Рейхстагты алыуҙа ла ҡатнаша. Еңеү байрамы уның өсөн 2 майҙа етә: дошмандар, утты туҡтатып, әсирлеккә төшә. Әммә йәш яугир өсөн һуғыш тамамланмай әле. Еңеү байрамынан һуң уны Польшаға, бандеровсыларға ҡаршы һуғышырға ебәрәләр. Унан һуң ул йәнә Германияла хеҙмәт итә. Һуғышта күрһәткән батырлыҡтары өсөн I дәрәжә Ватан һуғышының ике ордены, 11 миҙал менән бүләкләнгән.
1946 йылдың мартында Фәтхулла Тимерғәлин тыуған яғына ҡайтып төшә. Йортта яңғыҙ ҡалған әсәһе иптәшкә фатирға ҡыҙ индергән икән. Йәштәр бер-береһенә күҙ һирпеү менән, бер ҡараштан ғашиҡ булалар һәм, күп тә үтмәй, сәстәрен сәскә бәйләйҙәр.
Ауылға ҡайтыуының икенсе көнөндә үк уны Ҡандра район советы башҡарма комитетының финанс бүлегенә эшкә саҡыралар. Һуғыштан һуңғы ауыр йылдарҙа халыҡ аслыҡтан йонсой, техника ҡаҡшаған һәм иҫкергән, шуға уңыш күләме ҡырҡа кәмей, колхозсылар үҙҙәренең эше өсөн түбән хеҙмәт хаҡы ала. Шуларҙан тағы һалым йыйырға ла кәрәк. Райондаштарын йәлләп, был урындан китергә мәжбүр була Фәтхулла Тимерғәле улы. Туҡай ауылындағы таҡта ярыу цехына эшкә урынлаша.
1953 йылда Баҡалылағы механизаторҙар училищеһына уҡырға инә һәм хаҡлы ялға сыҡҡансы колхозда комбайнда, тракторҙа эшләй.
Ҡатыны Хидая Шәғәли ҡыҙы менән алты бала тәрбиәләп үҫтерәләр. 64 йыл бер-береһенә терәк булып йәшәйҙәр. Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, тормош иптәше бөгөн беҙҙең арала юҡ.
“Минең өсөн иң ауыры – Еңеү көнөндә ауылдағы мемориаль таҡтаташ эргәһенә килеү. Ундағы яҙыуҙарҙы уҡый башлау менән, йәштәштәрем күҙ алдына баҫа. Айырыуса һуғыш яланында ятып ҡалған ике ағайымды йәлләйем. Был юғалтыу – ғүмерлек үкенес”, – ти ветеран.