Эйе, эйе, донъяла ниндәй генә һалымдар юҡ. 2000 йылдан Балеар утрауҙарында шундай һалым индерелде. Майорка, Ибица, Минорка йәки архипелагтың башҡа утрау­ҙарына ял итергә килгәндәр көнөнә бер евро түләргә бурыслы. Туристарҙан йыйылған аҡса һыу инеү урындарын, диңгеҙҙе таҙартыуға тотонола.
* * *
Европаның күп кенә илдә­рендә эт аҫрағандарға һалым бар. Швецияла уны – эттең бейеклегенә, ә Норвегияла оҙонлоғона ҡарап түләтәләр. Шуға шведтар, ғәҙәттә, такса тоҡомона өҫтөнлөк бирә. Норвегияла иһә оҙон аяҡлы эттәрҙе яраталар.
* * *
Әйткәндәй, һалым түләтеү өсөн ниндәй генә юлға бар­май­ҙар. Мәҫәлән, Сток­гольм­дың Финанс идараһы хеҙмәт­кәрҙәренә ишек төбөндә өрөп йөрөргә лә тура килә. Улар фатирҙа эттең барлығын шулай асыҡлайҙар – өйҙә эт булһа, ул да ҡушылып өрә башлай.

* * *
Гражданлыҡ никахы... Хә­ҙер был һүҙ менән берәүҙе лә шаҡ ҡатырырмын тимә. Арабыҙҙа ошо ирекле юл менән йәшәгәндәр бихисап. Ә бына Ҡытайҙың Тяньцзинь ҡалаһында законлы рәүештә теркәлмәй йәшәгән парҙар йылына 120 доллар һалым түләй башланы.
Австрияла тау саңғыһы менән шөғөлләнгәндәр “гипс” һалымы түләй. Йыйыл­ған аҡса ил клиникаларына күсерелә. Йыл һайын Альпта тау саңғыһы ял йорттарында уртаса 150 мең саңғысы имгә­нә, уларҙы дауалау өсөн күп аҡса талап ителә. Тап шуға ла “гипс” һалымы кәрәк, ул бәләгә тарығандарҙы дауалау өсөн тотонола.
* * *
1993 йылдан Венецияла “күләгә” һалымы индерелде. Уны ҡала ерен күләгәләп торған бина, тент, сатыр ҡуйған ойошмалар түләй.
* * *
Һәр кем донъяға тыныслыҡ, именлек теләп йәшәй. Ә бына тыныслыҡтың ҡәҙерен Гвинея Республикаһы халҡынан да нығыраҡ аңлағандар юҡтыр. Бында “тыныслыҡ” һалымы бар. Һуғышһыҙ үткән һәр йыл өсөн ерле халыҡ дәүләткә кеше иҫәбенән 700 франк аҡса түләргә тейеш.
* * *
2008 йылда Эстония һы­йырҙың метан газы бүлеүенә һалым һалды. Малды бында планетаның глобаль йылыныуына өлөш индереүҙә ғәйеп­ләйҙәр. Ә һыйыр тотҡан хужа­лыҡтар айырым һалым түләй.