Яңыраҡ Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры сәхнәһендә Мәҙәниәт министрлығы, Халыҡтар дуҫлығы йорто, район һәм ҡала хакимиәттәре ойошторған шундай күркәм сара булды. Әммә уның хаҡында ойоштороусылар һәм сарала ҡатнашыусылар ғына белде, ахырыһы. Ә бит был акция башланған мәленән алып Башҡортостаныбыҙҙың һәр төбәген үҙенә йәлеп итте, һәр кем туған телендә милли хис-тойғоһон белдерергә ашыҡты. Күп милләтле, күп конфессиялы Башҡортостандың бар асылын сағылдырған был байрамға ҡайһы ғына төбәктәрҙән килмәгәйнеләр ҙә ниндәй генә телдә сығыш яһаманылар?!
Башҡортостан Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай рәйесе урынбаҫары Эльвира Айытҡолова ике байрамдың бергә тура килеүен, Рәсәй Конституцияһының әһәмиәтен билдәләне, байрам менән тәбрикләне.
Мәҙәниәт министры урынбаҫары Рәнис Алтынбаев сарала ҡатнашыусыларҙың һәр береһенә рәхмәт әйтте, сөнки бөгөн уҡыусының туған теленә битараф булмауы – шулай уҡ ҙур баһаға лайыҡ күренеш. Моң эйәһе Әлим Ҡәйүмов, З. Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт институты студенты Земфир Рәшитовтың ҡурай моңдары, Айнур Баяновтың йыры, халыҡ-ара конкурстар лауреаты Лилиә Мөхәмәҙиева, “Ойимкыз”, “Сикварулли” ансамбле солистарының “Чечен лезгинкаһы” байрамға йәм өҫтәне.
Йомғаҡлау тантанаһында, сара башланғандан алып һәр ай һөҙөмтәләренә туҡталып, еңеүселәрҙе билдәләнеләр. Борай районынан 10-сы класс уҡыусыһы Юлиана Хәлиуллина, Әмир Әхмәҙуллин, Нефтекаманан уҡытыусы Оксана Килдейәрова, Яңауыл районынан Әминә Әхәтова, Бишбүләк районынан Алена Степанова, Баймаҡ районынан Айгөл Батталова, туған телде данлап, шиғырҙарын уҡыны.
Тәтешле районынан Ирина Сәмиғолова, уның улы Эмиль удмурт телендә үҙ халҡына дан йырланы. Милли кейемдәрҙең сағыулығы әллә ҡайҙан күҙгә ташланып тора. Алда әйткәнемсә, был үҙенсәлекле сарала ҡатнашыусыларҙың сығышын халыҡ-ара форумдарҙа ла күрһәтергә була. Бына ниндәй ул күп милләтле, үҙ еренә башҡа милләт вәкилдәрен дә һыйындырған Башҡортостан!
Халыҡтар дуҫлығы йорто директоры Азат Ибраһимов үҙ сығышында: “Ер йөҙөнән ике аҙна һайын бер тел юҡҡа сыға. Был фажиғәнән һәр кем үҙе генә телен һаҡлап ҡала ала!” – тине.
Иң кесе ҡатнашыусы Сибай ҡалаһынан Данияр Иҙрисов ине. Ул Башҡортостандың халыҡ шағиры Рәми Ғариповтың “Туған тел” шиғырын уҡыны. Тағы ла бер тапҡыр иҫкә алып китәйек бөгөнгөбөҙҙөң гимнына әйләнгән шиғырҙы:
Мин халҡымдың сәскә күңеленән
Бал ҡортондай ынйы йыямын,
Йыямын да – йәнле ынйыларҙан
Хуш еҫле бер кәрәҙ ҡоямын.
Шуға ла мин беләм тел ҡәҙерен:
Бер телдән дә телем кәм түгел –
Көслө лә ул, бай ҙа, яғымлы ла,
Кәм күрер уны тик кәм күңел.
Халҡым теле миңә – хаҡлыҡ теле,
Унан башҡа минең илем юҡ;
Илен hөймәҫ кенә телен hөймәҫ,
Иле юҡтың ғына теле юҡ!
Әсәм теле миңә – сәсән теле,
Унан башҡа минең халҡым юҡ,
Йөрәгендә халҡы булмағандың
Кеше булырға ла хаҡы юҡ!
Хәтәр итеп уҡый был заман балалары ошо шиғырҙы. Улар уға үҙҙәренең тойғоларын да һала белә!
Бишбүләк районынан Айрат Батраев менән беҙ Айыт ауылында танышҡайныҡ. Ул Башҡортостандың халыҡ яҙыусыһы Зәйнәб Биишеваның “Башҡорт теле” шиғырын бик оҫта итеп яттан һөйләгәйне. Бына бит уға был юлы ла уңыш йылмайған: Айрат – республика акцияһы еңеүсеһе!
Башҡортостан немецтары Благовар районында төпләнгән. Светлана Кунц Гейненың шиғырын ошо телдә яңғыратты.
Баймаҡ районының Темәс мәктәбе уҡыусылары октябрь еңеүселәре тип табылған. 1-се класс уҡыусыларын – Ирхан Рәхимовты, Раушания Үлйәбаеваны, Розалия Ибраһимованы, Нурания Таштимерованы –тәбрикләгәндә сикһеҙ тулҡынланыу кисерҙем. Балалар М. Хәйҙең “Ватан” шиғырын шул тиклем матур итеп һөйләне. Анау хәтлем аралар үтеп, “Башҡорт теленә дан йырлайым!” тип килеп еткәндәр бит улар! Афарин, бәләкәстәр! Хәйбулла районының Аҡъяр ауылынан килгән Нәркәс Йәнбирҙина, Лиана Ҡыҙрасова хаҡында ла ошо уҡ һүҙҙәрҙе әйтеп булыр ине. Туған телдәрендә шиғыр уҡыу теләге йыйған балаларҙы мәркәзгә.
Сарала ҡатнашыусыларҙы “Нарспи” сыуаш фольклор-этнографик ансамбле, “Балҡы, минең ерем!” йыры менән Карина Хәсәнова ла ҡотланы.
Бер ҡараһаң, бөгөнгө кешеләрҙең күбеһе милли асылды һаҡлап ҡалыуҙы аңлай ҙа кеүек. Шул уҡ ваҡытта ни сәбәптәндер күптәр балаларын тамырҙарынан өҙөп, еңел юл һайлай. Еңел юл тигәнебеҙ киләсәкте ҡамғаҡтай йәһәннәм утына осорғанын тойһа ла, әҙәм балалары кешелек асылын онотоп ебәрә, күрәһең. Урал батыр беҙгә васыят әйткән: “Олоно оло итегеҙ, Кәңәш алып йөрөгөҙ, Кесене кесе итегеҙ, кәңәш биреп йөрөгөҙ!” Ә ата-бабалар беҙгә тап ерҙе, илде, телде һаҡларға мираҫ иткән. Туған телде белеү ул һәр саҡ модала булырға тейешле лә бит!..