Республиканың “Йоматау” шифаханаһында уҙған бәйгелә йылҡысылыҡҡа мөкиббән киткән, шифалы эсемлек етештереү менән ныҡлап шөғөлләнгән оҫталар милли эсемлекте әҙерләү серҙәре менән уртаҡлашты. Сарала ҡатнашыусылар өсөн “түңәрәк өҫтәл” ойошторолдо. Башҡортостандың Баш дәүләт ветеринар инспекторы Азат Йыһаншин 1 июлдән ауыл хужалығы тауарҙарына электрон оҙатыу документтарының булыуы мотлаҡ талап ителеүен белдерҙе. Хәҙер крәҫтиән етештергән продукцияға “Меркурий” системаһы буйынса сертификатлау талап ителә. Йәғни бейәнән һауылған һөт ҡымыҙ булып магазин кәштәһенә еткәнгә тиклем күҙәтеү аҫтында буласаҡ. Йылҡыларға “чип” ҡуйыласаҡ. Был иһә кемдең аты йөрөгәнен ике метр алыҫлыҡтан билдәләү мөмкинлеген бирә. “Чип”ы булмаған бейә һөтөнән яһалған ҡымыҙҙы һатыу тыйыласаҡ. Был алым кеше сәләмәтлеген һаҡлау маҡсатында ла индерелә.
Башҡортостандың сертификация һәм экспертиза үҙәгенең һөттө һәм һөт ризыҡтарын сертификатлау буйынса эксперты Наталья Агеева бейә һөтөнөң һәм унан етештерелгән ризыҡтарҙың ярашлылығына сертификат һәм декларация талаптары менән таныштырҙы.
– Йыл һайын ҡымыҙ сифаты арта. Республика брендын юғары кимәлдә тоторға кәрәк. Алдағы осрашыуҙан һуң күп нәмәләр үҙгәрҙе. Был техник регламентта ҡаралған продукция ҡуйылығы һәм аҡһымдар өлөшөнә лә ҡағыла. Башҡа коллегалар менән бергәләп эшләп, талаптарҙы үҙгәртеүгә ирештек. Хәҙер ҡымыҙҙың ҡуйылығы бер процентҡа тиклем кәметелде. Шифалы эсемлектең хәүефһеҙлегенә иғтибар арта. Етештереүселәр төрөү, маркалау кеүек нескәлектәргә лә иғтибар бирә. Бының менән һатыусылар ҙа ҡәнәғәт. Ҡымыҙҙы тик шешәләргә генә ҡойоп һатыу талабын да һәр кем үтәргә бурыслы, – тине Наталья Евгеньевна.
“Түңәрәк өҫтәл”дән һуң сара тышта дауам итте. Ҡунаҡтар, ял итеүселәр конкурсанттар тәҡдим иткән шифалы эсемлекте тәмләп, үҙҙәренең баһаһын бирҙе. Ҡайһы бер хужалыҡтар йылҡы итенән етештерелгән колбаса, ҡаҙы, ҡарта кеүек ризыҡтарҙы ла алып килгән. Билдәле артистарҙың сығышы, төрлө спорт саралары конкурсҡа биҙәк өҫтәне. Зоотехниктар араһында ваҡытҡа ат егеү һәм туғарыу ярышы ла мауыҡтырғыс тамашаға әйләнде. Унда Бишбүләк районынан Таһир Фазләхмәтовҡа етеүсе булманы. Атты дүрт минут егерме секундта егеп-туғарған уҙаманға быҙау бүләк иттеләр. Икенсе урынды – Учалынан Гөлназ Кәбирова, өсөнсө урынды Шишмә районынан Венер Зәйнетдинов яуланы.
Конкурсанттар республикабыҙҙың Әбйәлил, Баймаҡ, Белорет, Хәйбулла, Әлшәй, Шишмә, Өфө һәм башҡа райондарынан килгән. Улар араһында тәүге йыл ҡатнашҡандар ҙа, шулай уҡ был йәһәттән тәжрибә туплағандар ҙа бар. Ҡымыҙ сифатын баһалағанда уның тауар ярлығы ла, ҡуйылығы, тәме, еҫе, тышҡы күренеше кеүек сифаттары ла, оҫталарҙың эсемлекте әҙерләү буйынса белеме лә иғтибарға алынды. Һөҙөмтәлә Әбйәлил районы Ишҡол ауылынан Рөстәм Мәхийәновтың “Ирәндек” хужалығында яһалған ҡымыҙ иң яҡшыһы тип табылды. Еңеүселәр “Йоматау” шифаханаһына юллама менән бүләкләнде. Икенсе урын – 119-сы Өфө йылҡы заводында. Уларға ла тай бирҙеләр. Хәйбулла районының Аҡъюл ауылынан Әхәт Байғужин крәҫтиән (фермер) хужалығы өсөнсө урынға лайыҡ булып, ҡолон алып ҡайтты.
Быйыл тәүгеләрҙән булып “Тамашасылар һөйөүе” конкурсы ойошторолдо. Унда ҡунаҡтар, ял итеүселәр эсемлекте тәмләп ҡарағандан һуң мәрәй ҡуйып барҙы. Был юлы Шишмә районынан эшҡыуар Зилә Йосопованың ҡымыҙы иң тәмлеһе тип билдәләнде. Икенселә – “Йоматау” шифаханаһы, өсөнсө урынды Әбйәлил районының “Ҡаҙмаш” йәмғиәте алды.
Эйе, һуңғы йылдарҙа төбәктә ҡымыҙ етештереүгә иғтибар артты. Быға йылҡы үрсеткәндәргә, ҡымыҙ етештергәндәргә федераль һәм республика кимәлендә дәүләт ярҙамы күрһәтелеүе лә булышлыҡ итә. Йыл башында Башҡортостанда 124 500 баш йылҡы иҫәпләнеп, ауыл хужалығы предприятиеларына уларҙың 29 400-ө, крәҫтиән (фермер) хужалыҡтарына – 35 меңе, шәхси хужалыҡтарға 60 100 самаһы тура килә. Республикала йылҡысылыҡ көньяҡ-көнсығыш райондарҙа ныҡлы үҫешә. Әлеге мәлдә Баймаҡ төбәге был йәһәттән беренсе урында тора – 11 300, икенсе урында Әбйәлил – 9 500, өсөнсө урында Учалы – 5 700, дүртенсе урында Ейәнсура – 4 400 баш мал.
Йылҡы үрсетеү отошломо? Әлбиттә, тип йылҡысылыҡ менән шөғөлләнгән бөтә кеше лә ыңғай яуап бирҙе. Тимәк, теләге булған һәр кем был файҙалы шөғөлдән килем алырлыҡ итеп үҙ эшен башлай ала.
Өфө районы.