Халҡыбыҙҙың мәшһүр “Урал” көйөн ҡурайҙа уйнап ебәреүгә уҡытыусыны тын да алмай тыңланылар. Барлыҡ баланың күңеленә милли рух бөркөп, асыҡ дәресте шулай башлап ебәрҙе филология фәндәре кандидаты, Башҡортостандың атҡаҙанған уҡытыусыһы, Рәсәйҙең, Башҡортостандың мәғариф алдынғыһы, М. Өмөтбаев,
Ш. Хоҙайбирҙин исемендәге премиялар лауреаты, Башҡортостан Мәғарифты үҫтереү институтының башҡорт һәм башҡа туған телдәр кафедраһы доценты Фәнзил Санъяров. Тыуған төйәгебеҙҙе данлап яҙған шиғыры менән йәнә күңелдәрҙе әсир итте лә, барыһын да ихлас сәләмләп, башҡарылған әҫәрҙәрҙең йөкмәткеһе буйынса һорауҙар бирҙе. Төркөмдәр сәмләнеп, бер-береһен уҙҙырып, яуап яуҙырҙы. Дәрес башланырҙан алда класс икегә бүленеп ултыртылғайны, өҫтәлдә яҙыу: “әҙәбиәтселәр, тәнҡитселәр”, “телселәр һәм фәйләсүфтәр”.
Төркөмдәрҙән дүрт уҡыусы сығып, уҡытыусы биргән ҡатмарлы һорауҙарға яуап ҡайтарҙы, тема батырҙар хаҡында икәнлеге асыҡланды. Кроссворд аша батырҙың исеме Салауат Юлаев икәнлеген билдәләнеләр. Слайдта Салауат батырҙың һүрәте күрһәтелде. Батыр менән иҫәнләшеү һәм слайдтағы “Һаумы, Салауат!” тигән теманы дәфтәргә теркәнеләр. Төркөмдәрҙең береһенә – китаптар (“Салауат батыр – ил күрке” күргәҙмәһен файҙаланыу), икенсеһенә гәзиттән Лариса Абдуллинаның “Әйләнәм дә киләм Салауатҡа!” мәҡәләһе бирелде. Фәйләсүфтәр Салауат Юлаевтың биографияһы буйынса мәғлүмәт бирҙе, батырыбыҙҙың исемен мәңгеләштереүгә миҫалдар килтерҙе, ә әҙәбиәтсе, тәнҡитселәр мәҡәлә буйынса ҡыҙыу фекер алышты.
Слайдта XVIII быуатта Уралда эшләнгән парсуна, йәғни ағасҡа төшөрөлгән Салауат Юлаевтың рәсеме күрһәтелде. Парсуналағы яҙыуға аңлатыу эше алып барылды. Слайдта яҙылған һүҙҙәргә аңлатма бирелде: парсуна, икона, образ, диндар, суфый, шаңдау…
Ғалим Салауат Таймасов Салауат Юлаевтың суфый диндар булыуын рәсми мәғлүмәттәргә нигеҙләнеп раҫлауын, диңгеҙ буйында намаҙ уҡыуын, шиғыр һөйләүен телгә алды. Был хаҡта Фәнзил Бүләк улы өҫтәмә мәғлүмәт бирҙе. “Салауат” арияһын тыңлап, фекер алыштылар. Рауил Бикбаевтың “Һаумы, Салауат!” тигән шиғыры уҡыусыларға ла, уҡытыусыларға ла таратылды. Йомғаҡлауҙа көр тауышлы уҡыусы шиғырҙың аҙаҡҡы юлдарын уҡыны.
Ҡосаҡлашты дуҫтар.
Тәнем менән
Тауҙар һырты китте зымбырҙап.
Тауҙан-тауға ҡағылып, шаңдау ҡайтты,
Яңғыраны:
– Һаумы, Салауат!
Ҡабатланы үлән шыбырҙап:
– Һаумы, Салауат!
Бергәләп Салауатты сәләмләнеләр, Рәми Ғарипов һүҙҙәренә яҙылған “Ай-һай, Салауат!” йырын башҡарҙылар.
Шулай итеп, Сибай ҡалаһы гимназия-интернатының IX класында үткән “Һаумы, Салауат!” исемле асыҡ “дәрес-импровизация” тураһында аҙаҡтан белемен камиллаштырыу курсына килгән башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары үҙ фекерҙәрен еткерҙе.
Педагог маҡсатына тулыһынса иреште. Дәрес эҙмә-эҙлекле, методик яҡтан дөрөҫ ойошторолған, файҙалы һәм ҡыҙыҡлы, бай мәғлүмәттәр тупланған. Федераль дәүләт белем биреү стандарттарына ярашлы, дәрестә яңы материалды проблемалы асыу өсөн өйрәнелгән эшмәкәрлек юлдарын әүҙемләштереү маҡсаты ла үтәлде. Этномәҙәниәт өлкәһенә ҡараған эштәр, контрастив лингвистика алымдары, йәғни телдәрҙе сағыштырып өйрәнеү ҙә күҙ уңында тотолған. Мәҫәлән, Салауат тураһында урыҫ һәм башҡорт ғалимдарының фекерҙәре, парсуналағы яҙыу, Салауаттың башҡортса һәм урыҫ телендә яҙған шиғырҙары.
Уҡытыусы проблемалы һәм эҙләнеү ситуациялары ойоштороу, коммуникатив, йәғни уҡытыусы, башҡа уҡыусылар менән хеҙмәттәшлек итеүҙе планлаштырыу, заман талаптарына яңы технологиялар ҡулланыу, өҫтәмә мәғлүмәт биреү, милли батырыбыҙ образын тулы мәғәнәһендә сағылдырыу кеүек алымдарҙы ҡулланып, бай йөкмәткеле оҫталыҡ дәресе күрһәтеүгә өлгәште.
Сибай телевидениеһы мөхәррире Гөлсәриә Әбилева ла фекер алышыуҙа ҡатнашты, бөгөн башҡорт теленең хәле тураһында үҙ фекерҙәрен еткерҙе, уҡытыусыларҙың башҡорт телен ҡурсалауҙа әүҙемлек күрһәтеүҙәренә ишара яһаны. Дәрестән һуң бер аҙ ваҡыттан һуң ул, Фәнзил Санъяровтың әңгәмәһе буйынса матур тапшырыу әҙерләп, Сибай телевидениеһы аша күрһәтте.
Бик әүҙем, мәғлүмәтле, телмәрҙәре үҫешкән, ижади эшләүсе, тәрән фекер йөрөтөүсе уҡыусыларыма һәм, ассистент булараҡ, дәрестә компьютерҙа ярҙам иткән һәм дә уҡыусыларымды әҙерләгән өсөн миңә лә Фәнзил Санъяров маҡтау һүҙҙәрен еткерҙе.