Килешәме үҙеңә?..19.12.2017
Эш менән булғанда, халыҡ араһына сыҡҡанда гүзәл заттың башлыҡтарына иғтибар иткәнегеҙ бармы? Ниндәй баш кейемен йөрөтә улар? Ябай ҙа, шул уҡ ваҡытта матурлыҡ өлгөһө лә булған яулыҡ килешәме үҙҙәренә? Ошондай һорау менән халыҡҡа мөрәжәғәт иттек.
Заһит ҒҮМӘРОВ:
– Әлбиттә, яулыҡ ҡатын-ҡыҙға ифрат килешә. Уны элек-электән ололар, инәй-өләсәйҙәребеҙ ябынған. Минең уйлауымса, был япма бөтә халыҡтарҙа ла борондан һәм шул уҡ ваҡытта башҡорт халҡында ла ҡатын-ҡыҙҙың тыйнаҡлығы, нәзәкәтлеге, баҫалҡылығы сағылышы булып торған. Һәм был бөгөн дә шулай. Яулыҡ ябынған ҡыҙҙарға мин йылы ҡараштамын. Уларҙан йылылыҡ, нур сәселеп торған кеүек. Дин ҡанундары буйынса ла яулыҡ ябыныу мотлаҡ, бәлки, шуғалыр ҙа. Изге Ҡөрьәндә лә шундай һүҙҙәр бар: “Мөьминә ҡатын-ҡыҙҙарға һөйлә: (ярамағандарға ҡарауҙан) тыйылһындар; намыҫ һәм ғиффәттәрен һаҡлаһындар. Күрһәтергә ярағандарҙан (йөҙ менән ҡулдарҙан) башҡа зиннәттәрен күрһәтмәһендәр. Баш яулыҡтары муйындарын, яғаларын, күкрәктәрен ҡаплап торһон”. Ошо һүҙҙәрҙә лә бер хәҡиҡәт бар бит.
Шуныһы ҡыуаныс: һуңғы ваҡытта иманға килгән кешеләр һаны арта. Янымдағы туғандарым һәм дуҫтарым араһында ла ундайҙар бар. Уларҙы күреп тәртип, тәрбиә кеүек ҡиммәттәрҙең бөгөн дә булыуына инанам, сөнки тап матур кейем, иплелекте сағылдырған яулыҡ ярҙамында беҙ гүзәл заттағы матурлыҡты ла, тыйнаҡлыҡты ла күрә алабыҙ.
Гүзәл РӘМИЕВА:
– Зауыҡлы итеп ябына белһәң, бар ҡатын-ҡыҙға ла килешәлер тип уйлайым. Тик, икенсе яҡтан, һәр ваҡыт шулай йөрөһәң, ялҡытмаймы икән тип уйлайым. Ҡайһы берҙә матур прическа эшләп, сәсте лә күрһәтке килә. Үҙемә килгәндә, яулыҡты төрлөсә итеп ябынырға, үҙенсәлекле итеп муйыныма һалып йөрөргә тырышам. Күҙ теймәһен тип, муйынға һалғанда сағыу төҫлөләрен һайлайым, һәм, әлбиттә, ул күлдәгеңә лә, йөҙөңә лә тап килергә, нәзәкәтле булырға тейеш. Кешмир яулыҡ, палантин, мамыҡ шәл, бактус, снудтарҙың төрлөһөн үҙ зауығыңа ҡарап һайларға мөмкин. Ә зауыҡлы кейемгә иш итеп йылмайып ебәрһәң, үҙе бер матурлыҡ. Нисек кенә булмаһын, һәр саҡта ла ҡатын-ҡыҙ гүзәл булып ҡалырға тейеш. Ә һайлаған баш кейеме йәки яулыҡтар ошо күркәмлектең бер өлөшө бит.
Ынйыҡай УРАЛОВА:
– Ҡатын-ҡыҙҙың биҙәнеү-төҙәнеү, кейенеү аксессуарҙары бик күп һәм иҫ киткес күҙ ҡамаштырырлыҡ. Ана шуларҙың береһе ул яулыҡ. Башҡа ябынып йөрөү ҡатын-ҡыҙға, һис шикһеҙ, килешә һәм нәзәкәтлек өҫтәй тип уйлайым. Әлбиттә, шулай булһын өсөн уны һайлай белеү ҙә зарур, сөнки тоноҡ, күңелһеҙ төҫтәгеһе күҙҙең яуын алмай. Хәҙерге заманда яулыҡ ябыныу тенденцияһы артҡандан-арта. Мин быға һис тә ҡаршы түгел. Әгәр ҙә шулай оҡшай икән, күңел шуны талап итә икән, ниңә уны килешле итеп ябынып йөрөмәҫкә?!
Данияр БАҒЫШАЕВ:
– Ҡатын-ҡыҙға яулыҡ килешә, сөнки гүзәл затты үҙенсәлекле итеп күрһәтә. Ҡайҙа ғына булмаһын, элек-электән ҡатын-ҡыҙҙарыбыҙҙың ҡашмау, башлыҡ кейеп, яулыҡ ябынып йөрөүе бушҡа түгелдер. Матурлыҡ та, иплелек тә, тәртип тә билдәһе ул.
Заһир ҠОТЛОБАЕВ:
– Үҙемде белгәндән алып ауылда ҙур ғаиләбеҙҙә ҡатын-ҡыҙҙың яулыҡта йөрөгәнен иҫләйем. Әле булһа өләсәйемдең аҡ яулыҡлы ҡиәфәте күҙ алдымда. Һеңлеләремә лә, ялбырап йөрөмәгеҙ тип, яулыҡ ябындырыр ине әсәйем. Үҙенә күрә бер тәрбиә булған бит ул, үҙ өлгөһөндә оло ҡатындар ҡыҙ балаларға һабаҡ биргән. Ана шул ғаилә өлгөһө булғанға, заман тиһәк тә, үҙем дә сәсен ипһеҙ йөрөткәндәргә сәйерһенеп ҡарайым. Хәҙер инде үҙ ғаиләбеҙҙә лә был тәртип ҡабул ителгән. Ҡыҙҙарым юҡ, әммә улдарым буй еткереп килен алып ҡайтҡанда әсәләренә оҡшағанын һайларын беләм. Кемгәлер матурлыҡ, кемгәлер ҡабул ителгән ҡағиҙә булһа, минең өсөн ҡатын-ҡыҙҙҙың сәсен ҡаплап торған яулыҡ – ул әҙәплелек өлгөһө.