Ҡошсолоҡ – ауыл хужалығының өҫтөнлөклө йүнәлештәренең береһе, был тармаҡ һуңғы йылдарҙа айырыуса йылдам үҫешә. Малсылыҡ, үҫемлекселек менән ныҡлап шөғөлләнгән ҡайһы бер хужалыҡтар, фермерҙар, хатта шәхси хужалығын алып барыусыларҙың күбеһе ошо эшкә тотона. Әлбиттә, был – һөйөнөслө күренеш. Дүртөйлө районының агросәнәғәт комплексында, мәҫәлән, “Әсән” тоҡомсолоҡ репродукторы” йәмғиәте лайыҡлы урын биләй. Бында, нигеҙҙә, “Линда” тоҡомло ҡаҙ үрсетәләр.


Хужалыҡ 2003 йылда райондың элекке ҡошсолоҡ фабрикаһы базаһында ойошторола. Ул осорҙа инә ҡаҙҙар һаны бер мең самаһы була, йомортҡа алыу тиҫтә меңдәр менән генә сикләнә. Әммә йәмғиәт етәкселегенең эште дөрөҫ, заманса, иҡтисади йәһәттән отошло итеп ойоштора белеүе һөҙөмтәһендә бөгөн фабрика тоҡомсолоҡ репродукторы исеменә лайыҡ.
– Инә ҡаҙҙарҙың һаны 15 меңгә етте. Йылына 400 – 450 мең йомортҡа алына. Инкубацион йомортҡаларҙың 40 процент самаһы Рәсәй төбәктәренә оҙатыла. Бынан тыш, Ҡаҙағстан, Ҡырғыҙстан, Дағстан һәм башҡа илдәр менән ике яҡ өсөн дә отошло килешеүҙәр төҙөлгән, – ти предприятие директоры Әмир Тәлғәт улы Фәтихов. – Ә ҡалғаны йомортҡа, ҡаҙ бәпкәләре рәүешендә халыҡҡа һатыла. Беҙҙә үҫтереү һәм һимертеү өсөн ике меңдән алып 10 мең башҡа тиклем генә ҡаҙ ҡала. Көҙ-ҡыш улар халыҡ араһында айырыуса ҙур ихтыяж менән файҙаланыла, шуға ла продукция һатыуға бәйле ауырлыҡтар һиҙелмәй.
“Линда” тоҡомло ҡаҙҙар үрсетеү буйынса республикала берҙән-бер тоҡомсолоҡ репродукторы булған “Әсән” йәмғиәтендә сығарылған йомортҡалар юғары сифатлы. Хужалыҡтың “Тоҡомсолоҡ малсылығы-2016” күргәҙмәһендә I дәрәжә алтын миҙал, “Агрокомплекс” агросәнәғәт форумына ярашлы үткән ХХVI Халыҡ-ара махсуслаштырылған күргәҙмәлә III дәрәжә диплом яулауы, башҡа бихисап бүләккә лайыҡ булыуы продукцияһының юғары сифат күрһәткесе тураһында һөйләй.

Бында етештереүҙең тулы циклы булғас, продукцияға хаҡты артыҡ күтәрмәү, хаҡтар тотороҡлолоғон һаҡлау мөмкинлеге бар. Әле йәмғиәттә 70-тән ашыу кеше эшләй, юғары квалификациялы белгестәр ҙә етерлек. Башҡортостан дәүләт аграр университеты ғалимдары менән берлектә ҡаҙҙарҙың продуктлылығын арттырыу йәһәтенән төрлө ғилми тәжрибәләр йыш үткәрелә, шулай уҡ селекция эше лә яҡшы ҡуйылған. Етәкселек хеҙмәткәрҙәренә ваҡытында һәм тотҡарлыҡһыҙ хеҙмәт хаҡы түләй, төрлө социаль яҡлау саралары ҡаралған. Һалым буйынса ла бурыстары юҡ.
Әле фабриканың 860 гектар ере бар. Ҡош-ҡортто ашатыу өсөн кәрәк булған бойҙай, арпа, люцернаны үҙҙәрендә үҫтерәләр. Баҫыуҙарҙы эшкәртеү, сәсеү, урыу өсөн ҡеүәтле һәм заманса техникаһы ла бар, ашлыҡ һаҡлау келәттәрен үҙҙәрендә булдырыу ҙа йәмғиәтте өҫтәмә сығымдарҙан азат иткән.
Ҡаҙсылыҡ комплексы ҙур хужалыҡты хәтерләтә. Һигеҙ корпуста инә ҡаҙҙар, ике бинала алмашҡа йәш үрсем аҫрала. Ошонда уҡ ике ҙур инкубация цехы урынлашҡан, ҡаҙ көтөүлектәре лә бар. Үҫтерелгән ҡош-ҡортто һаҡлау, ҡаҡлау өсөн яңы заманса цех эшләй. Ҡаҙсылыҡ менән ныҡлап шөғөлләнеү өсөн уңайлы шарттар һәм тейешле матди-техник база булдырылған.
– Әлбиттә, юғары ҡаҙаныштар юҡтан ғына килмәй. Уны яулау өсөн фабрикала үҙ һөнәренең оҫтаһы булған тырыш, уңған хеҙмәткәрҙәр бар. Әсән ҡаҙҙарының һәм инкубацион йомортҡаларының донъя баҙарын яулауында уларҙың өлөшө һис шикһеҙ ҙур, – ти фабрика директоры Әмир Тәлғәт улы Фәтихов.
Ҡошсолар Розалия Ильясова, Илүсә Сәғитова, Миңвәриә Сөләймәнова, Хафиза Мулланурова, Илмира Шакирова, Зилә Мәрҙәнова, Илүсә Саҙретдинова, Гөлсинә Шәйхетдинова, Зөһрә Әлибаева, водитель Хәлил Йосопов, электрик Салауат Мөжипов һәм башҡалар – фабриканың тотҡаһы, терәк-таянысы. “Әле республиканың ҡошсолоҡ баҙарында конкуренция етерлек, шуға ла, теләйһеңме-теләмәйһеңме, сифат иң беренсе урында булырға тейеш. Хәҙер күптәр элекке кеүек арзанды эҙләмәй, ә юғары сифатлы булыуын шарт итеп ҡуя. Һатып алыусыларыбыҙҙы ошо йәһәттән дә ҡәнәғәтләндерергә тырышабыҙ. Бөгөн насар эшләһәң, ялҡауланһаң, иртәгә тауарың үтемһеҙгә әйләнә, – ти ҡошсолар. – Ҡаҙ бәпкәләре менән күпселек осраҡта райондаштарыбыҙҙы тәьмин итәбеҙ, улар алдында оятҡа ҡалмаҫҡа тырышабыҙ”.
Фабрика етәкселеге киләсәктә донъя баҙарын инкубацион йомортҡа ғына түгел, әҙер ит продукцияһы һәм етештерелгән деликатестар менән дә яулау маҡсатын ҡуйған.