Беҙҙең республикала һуңғы йылдарҙа иң шау-шыу тыуҙырған закон проекты – 16 йәшкә тиклем үк никахҡа инергә рөхсәт итеү. Уға ҡарата фекер һәм тойғолар күп булды: “Был бит халыҡты күрәләтә аҙҙырыу!”, “Ғаиләһен ҡарарлыҡ йәшкә етмәгәндәр, ниндәй никах ти ул!” һ.б. Ғәмәлдә эш нисек тора?
Ошо ҡанундың проекты беренсе уҡыуҙа 2015 йылдың декабрендә үк ҡабул ителгәйне. Артабан уны туҡтатып торҙолар, сөнки күптәр буласаҡ закондың асылын аңламаны. Ә, бәлки, дөрөҫ төшөндөрә алмағандарҙыр ...
– Бәлиғ булғанға саҡлы ғаилә ҡороу Рәсәйҙең Ғаилә кодексында ла ҡаралған, ләкин был эш ғәмәли яҡтан тәртипкә һалынмағайны, – тине республика прокурорының өлкән ярҙамсыһы Руслан Исмәғилев, Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтайҙың Һаулыҡ һаҡлау, социаль сәйәсәт һәм ветерандар эше буйынса комитетының бөгөн булып үткән ултырышында сығыш яһап. – Ҡыҙ бала 16 йәшкә саҡлы бала тапһа, был хәл опека һәм попечителлек органы ҡарауына эләгә, ул бала йәшәргә тейешле шарттарҙы тикшергәс, эш прокуратураға тапшырыла. Никахҡа инеү-инмәүҙе был осраҡта Гражданлыҡ хәле акттарын теркәүсе ойошма (ЗАГС) түгел, ә хоҡуҡ һаҡлау учреждениеһы ғына хәл итә ала. Ә рөхсәт итеү ике осраҡта ғына мөмкин: ҡыҙ бала ауырға ҡалһа һәм бала тыуҙырһа. Был рөхсәттең иң түбән “тупһа”һы тәүҙә 14 йәш тип билдәләнгәйне, хәҙер был күрһәткес 15 йәшкә саҡлы күтәрелде. Сәбәбе ябай: беҙҙең республикала бындай осраҡтар 15 йәштән дә кесерәк ҡыҙҙар араһында осрағаны юҡ.
Тимәк, һәр йәш егет йәки ҡыҙға 16 йәш тулғансы уҡ никахҡа инергә мөмкин буласаҡ тип уйлау – хата фекер. Гражданлыҡ хәле акттарын теркәүсе бер генә ойошма ла быға рөхсәт бирмәйәсәк. Ә бәлиғ булмаған әсәнең шундай уҡ йәштәрҙәге атай менән ғаилә ҡороп йәшәрлек шарттары юҡ тип табылһа, уларға ла прокуратура рәсми никахҡа юл ҡуймаясаҡ. Был осраҡта баланы үҫмер әсәйҙең үҙ ата-әсәһе ҡарап үҫтерергә тейеш була. Әгәр ҙә егеттең ата-әсәһе намыҫлы кешеләр икән, улар ҙа ярҙамға килер. Атай кеше бала тыуған мәлгә күптән бәлиғ булған икән, бында икенсе ҡануниәт үҙ көсөн күрһәтәсәк – уны хөкөмгә тарттырасаҡтар.
Руслан Ринат улы әйтеүенсә, быға саҡлы беҙҙең төбәктә бәлиғ булмағандар араһында ғаилә ҡорорға теләгәндәр йылына 20-25 парға етһә, ҡануниәтте ҡатылатыу тураһында һүҙ сыҡҡас, улар былтыр 10-12 пар ғына булған. Яуаплылыҡтан ҡурҡтымы йәштәр, әллә үҙҙәре аҡыллана төштөмө?
Республика парламенты бинаһынан сығыуға Вәлиди һәм Яңы күпер урамдары сатындағы пикетҡа тап булдым. Унда биш-алты йәш егет һәм ҡыҙ “16 йәшкә тиклем никахҡа инеүҙе тыйырға!” тигән плакат тотоп тора ине. Ахырҙа үҙем дә аптырай төштөм: бәлки, был закон проектында “никах” һүҙен бөтөнләй ҡулланмаҫҡа, уны башҡа һөйләмдәрҙән төҙөргә кәрәктер? Ә һеҙ нисек уйлайһығыҙ?

[email protected]