Тәүге мөфтөйҙөң яҙмышы13.01.2017
Ғинуар башында күренекле дин һәм йәмәғәт эшмәкәре Мансур Халиҡовтың тыуыуына 130 йыл тулды. Мәғлүм ки, бөйөк шәхес – Башҡортостан мосолмандары Диниә назаратының тәүге мөфтөйө.
Ул әлеге Ғафури райо­нының Оло Үтәш ауылында крәҫтиән ғаиләһендә тыуа. Шул осорҙағы алдын­ғы “Рәсү­лиә”, “Ғәлиә” мәҙрә­сәләрен тамамлап, яҡшы ғилем туплай. 1910 йылда тыуған ауылында мөҙәрис булып эшләй башлай, яңыса белем биреү ысулдарын хуплай, урыҫ теле, математика, география, тарих фән­дәрен өйрәтә, баш­ҡорт телен уҡыта. Башҡорт милли хәрәкәтендә әүҙем ҡатнаша.
1918 йылда Мансур Ха­лиҡов Табын башҡарма ко­митетының халыҡ мәға­рифы бүлеге етәксеһе итеп тәғәйенләнә. Тиҙҙән Баш­ҡорт АССР-ы мәғари­фы­ның халыҡ комиссариаты ҡарамағындағы ғилми йәм­ғиәтенә алына. Шул осорҙа Өфө губер­на­һының крәҫ­тиәндәр съезына, ҡорол­тайҙың тәүге йыйындарына делегат итеп һайлана, Бөтә Рәсәй ойоштороу йыйылышы эшендә әүҙем ҡатнаша.
1921 йылда Стәрле­та­маҡ­ҡа яҡын урынлашҡан Аллағыуат ауылында уҙға­рылған дини съезда Мансур Халиҡов Башҡортостан мосолмандары Диниә назараты мөфтөйө итеп һай­лана. Шул уҡ йылда ас­лыҡтан интеккәндәргә ярҙам комитеты рәйесе булып, был эште ойошто­роуға күп көс һала.
Мансур Халиҡов 1929 йылда ”халыҡ дошманы” тип иғлан ителеп, өс йылға һөргөнгә ебәрелә. 1932 йыл­да тағы ла ҡулға алына. Был юлы диндарға ҡабат иреккә сығыу насип булмай: ике йылдан Силәбе өлкә­һендәге холоҡ төҙәтеү-хеҙмәт коло­нияһында ғүмере өҙөлә. Ерләнгән урыны билдәһеҙ.
Тәүге мөфтөйҙөң исеме 1991 йылда тулыһынса аҡланды.


Вернуться назад