Телдән алда аҡыл йөрөр16.09.2016
“Һүҙегеҙҙе үлсәп һөйлә­геҙ”, – тип белдергән бер мәл пәйғәмбәребеҙ Мөхәм­мәт ғәләйһис-сәләм йыйылған халыҡҡа. Улары аптырап ҡалған: “Йә, Рәсүлуллаһ, бының өсөн дә яуап бирәбеҙме?” Пәйғәмбәребеҙ: “Әҙәм балаһын йәһәннәмгә йөҙтүбән оҙатҡан нәмә шул тел бит”, – тип яуаплаған.

“Телегеҙҙең төрлө булыуы Аллаһ Тәғәлә­нең барлығына һәм берлегенә дәлил”, – тиел­гән “Ҡөрьән Кә­рим”дә. Изге китапта шулай уҡ Раббы­быҙ­ҙың әҙәм балаларын бер ата-әсәнән яралт­ҡаны, улар бер-береһе менән аралашһын, фе­кер алышып йәшәһен өсөн төрлө ҡәүем итеп ҡылғаны хаҡында әйтелгән.
Телдең әҙәм балаһының тормошонда әһә­миәте ифрат ҙур. Аллаһ Тәғәләнең “һөйләү ҡоралы”н төптә урынлаштырыуының да хикмәте бар: ниҙер әйтер өсөн тәүҙә иренде, теште ҡыбырҙатырға кәрәк, унан ғына тел хәрәкәткә килә. Йәғни тәндең был ағзаһы ирекле рәүештә тышта торған булһа, аҡыл уйлап өлгөрмәҫтән, әллә ниҙәр һөйләп бөтөр ине.
“Аллаһ Тәғәлә буш һүҙ менән ваҡыт үткәр­гәнде яратмай”, – тигән пәйғәмбәребеҙ Мөхәм­мәт ғәләйһис-сәләм үҙенең мөбәрәк хәҙисендә. Әйтелгән һәр хәбәр тормош, йәмғиәт өсөн файҙалы, фәһемле булырға тейеш. Өҫтәүенә, хәҙистәрҙә әйтелгәнсә, мосолманға күркәм итеп һөйләү һәм иғтибар менән тыңлай белеү ҙә зарур. “Мосолмандың те­ленән дә, ҡулынан да, ғәмәлдәренән дә һис кем зыян күрмәҫкә тейеш”, тип өйрәтә динебеҙ.
Ғәйбәт иһә – ҙур гонаһ. “Кемгәлер ҡарата фекерҙең, дәғүәләрҙең күҙгә ҡарап әйтелеүе яҡшы, – тигән Пәйғәмбәребеҙ. – Әгәр ҙә ки уның хаҡында йәшерен һөйләшелә, нахаҡ кәмселектәр ҙә өҫтәлә икән, был инде яла яғыуға инә”.




Вернуться назад