Ислам һәм медицина12.08.2016
Ислам һәм медицина Ислам диненең иң изге байрамдары тыныслыҡ, ғәҙеллек һәм миһырбанлыҡ тыуҙырыуға йүнәлтелгән. Мәсеттәрҙә аҙан тауыштары тынмай, дини байрамдарыбыҙ юғары кимәлдә ойошторола. Үткән аҙнала Ғафури районының “Сәйетбаба” башҡорт тарихи-мәҙәни үҙәгендә Башҡортостандың тәүге анестезиологтарының һәм тәүге табип-рефлексотерапевтарҙың береһе Таһир Латиповтың 80 йәшлек юбилейына арналған “Ислам һәм медицина” тигән темаға фәнни-ғәмәли конференция үтте. Унда райондағы ауылдарҙың имам-хатиптары, медицина хеҙмәткәрҙәре ҡатнашты.

Сәйетбаба ауылынан ҡырҡтан ашыу юғары белемле медицина хеҙмәткәре сыҡҡан. Улар араһында тәүгеләрҙән юғары белем алыусы табип – Таһир Латипов. 80 йәшлек уҙаман 55 йыл ғүмерен һаулыҡ һаҡлауға арнаған. Ҡырҡ йылдан ашыу ғүмерен анестезиолог-реаниматолог булып эшләгән, бер үк ваҡытта табип-рефлексотерапевт һөнәрен дә башҡарған. Диндар ғаиләлә тәрбиәләнеүсе Таһир Латипов һуңғы синыфтарҙа уҡығанда атаһының һәм ағаһының кәңәш­тәрен тотоп, буласаҡ һөнәрен билдәләй һәм яңылышмай. Таһир Латипов үҙен белгәндән бирле Ҡөрьән моңдарын тыңлап үҫә. “Ислам һәм медицина” исемле ғилми-ғәмәли конференцияһында ул диндең бөтә фәндәргә лә оло әһәмиәте тураһында һөйләне:
– Хәҙерге ваҡытта төрлө фәндәр алға китеүгә ҡарамаҫтан, тирә-яҡ мөхиттәге, хатта ерҙең үҙендәге байтаҡ күренештәрҙе (йыһан киң­лектәрендәгеләре хаҡында әйтеп тораһы ла түгел) ғалимдар тулы­һынса аңлатып бирә алғандары юҡ. Шуның өсөн дә ҡыйын хәлдәр­ҙән ҡотолоу юлдарын донъяның күп билдәле ғалимдары диндә, башлыса, Исламда таба. Быға бик күп миҫалдар килтереп булыр ине. Мәҫәлән, данлыҡлы француз ғалимы, океанолог Жак Ив Кусто Гибралтар боғаҙында ҡушылып бергә аҡҡан Урта диңгеҙ менән Атлантик океан һыуҙары үҙ-ара болғанмай, артабанғы ағышта­рында меңәр милдәр һуҙымында үҙҙәренә генә хас химик составтарын, физик үҙенсәлектәрен, үҫем­лектәр һәм хайуандар донъяһын һаҡлап дауам итеүен иҫбатлай. Был күренеш, бәлки, меңәр йылдарға һуҙылғандыр һәм донъя ахырына тиклем дауам итер. Бер ниндәй тәбиғәт закондарына һый­ма­ған, ул закондар менән аңлатып та булмаған ошо мөғжизәне белгән Кусто хайран ҡала, яңы асыш бит был тип ныҡ шатлана. Үҙ шатлығын дуҫы ислам динендәге француз ғалимы, хирург Морис Бюкай менән уртаҡлашырға ашыға. Ләкин дуҫы уны шатлығынан былай тип төңөл­дөрә: “Эй, ҡәҙерле дуҫ, был турала Ҡөрьәндә 1400 йыл элек әйтелгән. Әгәр Ҡөрьәнде алданыраҡ белгән булһам, мин үҙем дә фәнни мәсьәләләрҙе сисеүҙә үҙемә юл күрһәткән еп буйлап барыусы булыр инем”. Һуңынан Жак Ив Кусто бына нимәләр яҙа: “Был минең өсөн аяҙ көндә күк күкрәгәндәй тәьҫир итте. Ҡөрьәндең тәржемә­ләрен уҡығас, мин һоҡланып, хә­ҙерге заман фәндәрен 1400 йылға артта ҡалдырған Ҡөрьән кеше телмәре була алмаҫ. Ул – Аллаһ Тәғәлә телмәре, тип ҡыс­ҡырып уҡ ебәрҙем”. Ошо ваҡиғанан һуң Жак Ив Кусто һис кисекмәҫтән Ислам динен ҡабул итә һәм үҙен бик бәхетле иҫәпләй. Мосолман булып баҡыйлыҡҡа күсә. Әлеге әйтел­гән­дәр ҡоро һүҙ түгел, Ҡөрьән Кәрим­дең 55-се “Әр-рәхман” сүрәһенең аяттарында: “Беҙ ике һыу араһына пәрҙә ҡорҙоҡ” тип яҙылған.
Ислам диненең фәндәрҙе, мәҙәниәтте алға әйҙәүе хаҡында донъялағы беренсе универси­теттың Марокколағы Фәс ҡала­һында 859 йылда нигеҙ һалыныуы ла һөйләй. Ул “Әл Ҡарауин” университеты тип атала. Унда күп билдәле ғалимдар белем алған. Беренсе Рим Папаһы Сильвестор II уҡыған. Ул дин әһеле генә түгел, математика һәм астрономия өлкәһендә билдәле ғалим булған. Әле бөтә донъя ҡулланған ғәрәп цифрҙарын Европаға индереүсе ул булған. Мөхәммәд (с.ғ.в.с) ғилемгә ҙур әһәмиәт биргән, үҙенең өммәттәрен һәр ваҡыт белемгә ынтылырға әйҙәгән. Дини белем­дәрҙе генә түгел, донъяуи ғилемгә, бигерәк тә медицинаға әһәмиәт бирергә кәрәклеген әйткән.
Конференцияла ҡатнашыусылар тарафынан табип Таһир Лати­пов­тың сығышына күп ыңғай фе­керҙәр әйтелде. Сара йыр-бейеү менән үрелеп барҙы. Халыҡ бындай фә­һемле конференциялар йышыраҡ булһын тигән теләктә таралышты.









Вернуться назад