Һөнәремдең сере бар17.05.2016
“Бөтә һөнәрҙәр ҙә – кешенән, өс шөғөл генә Хоҙайҙан, – тигән бер философ. – Уҡытыу, дауалау һәм хөкөм итеү”. Мин шул Аллаһ тарафынан бирелгән һөнәрҙәрҙең береһенә эйә булыуым – балаларға белем генә түгел, тәрбиә лә биреүем, аҡ ҡағыҙҙай саф күңелдәренә рух, ижад осҡоно һала алыуым менән бәхетлемен.

Уҡытыусы ниндәй булырға тейеш? Был һорауға яуап биргәндә беҙ, педагогтар, ошондай “схема”ны иҫебеҙгә төшөрөргә яратабыҙ:
У – уҡымышлы,
Ҡ – ҡыйыу,
Ы – ышаныслы,
Т – талапсан,
Ы – ынтылышлы,
У – уңған,
С – сабыр,
Ы – ыңғай.
Ошондай сифаттарға эйә булған мөғәллим генә ысын уҡытыусы тип аталырға хаҡлы! Улар, тәбиғи, бер юлы барлыҡҡа килмәй, ә ғүмер буйы үҙ өҫтөңдә эшләү аша тәрбиәләнә, шуға ла көн һайын ниндәйҙер белем, яңылыҡ алырға тырышам. Китаптарҙан, гәзит-журналдарҙан, Интернеттан ҡомһоҙланып рухи хазина эҙләйем. Тапһам, алтын тапҡандай ҡыуанам, уны түкмәй-сәсмәй уҡыусыларым йөрәгенә таратып һалам. Бөгөнгө уҡытыусы замандан, хәҙерге “алға киткән” балаларҙан артта ҡалмаҫ өсөн көн һайын камиллашырға тейеш. Ә мәктәптә ул уҡытыусы ғына түгел, артист та, режиссер ҙа, сценарий авторы ла, рәссам да, спортсы ла, кабинеттарҙы ремонтлаусы ла, баҡса үҫтереүсе лә, судья ла, адвокат та, икенсе әсәй ҙә... Байрамдарҙа ойоштороусы, докладсы, хатта ашнаҡсы булып китә. Һайлауҙар ваҡытында ла алғы сафта уҡытыусылар. Урам һепереүсе булған саҡтар ҙа бар.
Балалар туған телен яратып өйрәнһен өсөн матур һүрәтле китаптар, ҡыҙыҡлы әҫәрҙәр кәрәк, әлбиттә. Тик улар ғына етмәй замана балаһына. Уға яңы технологиялар, башҡортса кино, йәнһү­рәт­тәр кәрәк. Бигерәк тә арҙаҡлы шә­хес­тәребеҙ тураһында. Материалдар бар ул, ләкин бик аҙ. “Урал батыр” йәнһүрәтен уҡыусылар яратып ҡабул итте, тик уның янына “Аҡбу­ҙат”, “Иҙеүкәй менән Мораҙым”дар, “Ҡуҙыйкүрпәс”тәр кәрәк.
Башҡорт теле һәм әҙәбиәтен уҡытҡанда яҙыусылар, милли матбуғатта эшләгән журналистар менән осрашыу зарурлығы ла йыш тыуа, ләкин беҙгә, төпкөлдә йәшәгәндәргә, ундай форсат һирәк эләгә шул. Уҡытыусыға бөгөн күп ҡағыҙ эше лә ҡамасаулай. Пландарҙың, отчеттарҙың әллә нисә төрөн һорайҙар. Башҡорт теленең орфографияһы ла яңыса ҡараш көтә. Тел бит ҡатып ҡалған күренеш түгел, ул үҫергә һәм байырға тейеш.
Ҡыҫҡаһы, киләсәк быуынға тейешле белем һәм тәрбиә биреү – уҡытыусыға ғына түгел, ә үрҙәрәк һанап кителгән һәм башҡа һөнәр эйәләренә лә бәйле. Йәмғиәтебеҙ ниндәй, артабанғы быуындар ҙа шундай булып үҫәсәк.

Зилә ПСӘНЧИНА,
Башҡортостандың
атҡаҙанған уҡытыусыһы.








Вернуться назад