Солохҡа табан бер аҙым26.02.2016
Солохҡа табан бер аҙым Сүриәлә ваҡытлыса солох иғлан ителде. Урыны, ваҡыты билдәле — Сүриә Ғәрәп Республикаһы... 27 февраль... Урындағы ваҡыт менән 24.00 сәғәттә... Документта ҡаралған шарттар тулыһынса үтәлерме, юҡмы — уныһын киләсәк күрһәтер. Бөгөн иһә Рәсәй менән Америка араһындағы был килешеү, иң мөһиме, донъяны өсөнсө Бөтә донъя һуғышы сигенә алып барып еткергән иң аяуһыҙ ҡан ҡойошто көйләү мөмкинлеген бирә. Нәҡ донъя һуғышы сигенә... Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, был һис тә арттырыу түгел, ә сәйәси ысынбарлыҡ...

Һуңғы биш йылда Сүриә тө­бәктәге иң эре илдәрҙе генә түгел, ә ҡеүәтле дәүләттәрҙе лә — Бер­ләшкән Милләттәр Ойошмаһының Хәүефһеҙлек советы ағзаларын — ылыҡтырҙы. Хәтерләһәгеҙ, тәү­ҙәрәк яҡтар Сүриә мәсьәләһен тыныс юл менән генә көйләү мөмкин­леген билдәләгәйне. Әммә рәсми белдереүҙәргә ҡарамаҫтан, Да­маскка хәрби баҫым артҡандан- артты. Һөҙөмтәлә Сүриәнең ҡо­раллы көстәре бер нисә фронтта алышырға мәжбүр булды. Шуға оппозицияла ла сәйәси маҡсатҡа һуғыш менән генә өлгәшеп була тигән ҡараш нығынды.
Сүриәләге хәл-ваҡиғалар Әсәд­тең ярҙам һорап Рәсәйгә мөрә­жәғәт итеүенән үҙгәреш алды. Был осраҡта төп факторҙы, моғайын да, беҙҙең Ҡораллы Көстәр уй­на­ғандыр — һауа-йыһан оборонаһы, ракетаға һәм һауа һөжүменә ҡаршы С-400 ҡоролмаһы, һауа-диңгеҙ флоты... Иң мөһиме – Көнбайыш Рәсәйҙең Сүриә мәсьә­ләһен көс ҡулланып хәл итеүгә юл ҡуймаясағын аныҡ аңланы.
Әлбиттә, сираттағы килешеүҙе тормошҡа ашырыуҙа ла ауыр­лыҡ­тар буласаҡ. Документҡа ҡарата дәғүә белдереүселәр Сүриә оп­по­зиционерҙары араһында ла, Рәсәй сәйәсмәндәре сафында ла етерлек. Әйтәйек, Сүриәнең сәйә­си оппозиция лидерҙары был килешеүҙе, ғөмүмән, американдар тарафынан хыянат тип ҡабул итә.
Ҡыҫҡаһы, солох тураһында ки­лешеү бар, ваҡыты, урыны бил­дәле, әммә әлеге лә баяғы ышаныс юҡ.
Беренсенән, АҠШ Рә­сәйҙең был килешеүҙе үтәренә алдан уҡ шик белдерҙе. Сөнки документҡа ярашлы, утты туҡ­татыу шарттары Рәсәйҙә тыйылған ИГИЛ-дан һәм БМО-ның Именлек Советы тарафынан террорсы тип танылған башҡа ойошмаларҙан тыш, низағ­тың барлыҡ яҡтарына ҡағыла. Ә бит бөгөн Әсәдкә ҡаршы нәҡ ИГИЛ, “Джебхат-ан-Нусра” һәм террорсы тип танылған башҡа ойошмалар һуғыша. Бында ла Минск киле­ше­үендәге кеүек бөтә бәләне Рә­сәйгә япһарып ҡуйма­һалар ярай ҙа.
Икенсенән, төбәктә “бойондо­роҡ­һоҙ” хәрби контингент бар­лыҡ­ҡа килде. Улар Рәсәй менән дә, АҠШ менән дә, Әсәд менән дә, хатта оппозиция менән дә иҫәп­ләшмәй.
Өсөнсөнән, Сүриә ерендә Рәсәй менән АҠШ-тың үҙҙәренә ҡаршы сәйәсәт алып барған көстәр бар. Уларға инде кемдең кем булыуы ла, шул уҡ килешеүҙәр ҙә барыбер.
Дүр­тенсенән, Рәсәй үҙе был киле­шеүҙең үтәлеренә ышанып бөтәме икән? Килешеүҙе төҙөү менән уны үтәү бер түгел бит.
Ғөмүмән, Мәскәү ҙә, Вашингтон да әлеге хәлде белә, аңлай һәм килешеүҙе боҙмаҫ өсөн ҡулда­рынан килгәндең барыһын да эшләр тип ышанғы килә. Әммә был осраҡта икенсе бер мөһим мәлде күҙ уңынан ысҡындырырға ярамай: өлгәшелгән солох, һис шикһеҙ, Рәсәй менән Америка араһындағы мөнәсәбәттәргә йо­ғонто яһамай ҡалмаҫ. Ни тиһәң дә, бөгөн Рәсәй үҙ позицияһын нығытып, тышҡы сәйәсәт принциптарынан баш тартмаясағын һәм АҠШ-ҡа урынһыҙ дәғүәләр ташларға йыйынмауын асыҡ күрһәтте. Һөҙөмтәлә Мәскәү менән Вашингтон мәсьәләне көйләүҙең берлектәге принцибын төҙөнө. Был иһә киләсәктә һуғышҡа юл ҡуймай, мәсьәләне сәйәси юл менән хәл итеү мөмкинлеген бирер тип ышандыра.
Гәзит уҡыусыларыбыҙ Рәсәй Президенты Владимир Путиндың Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы Генераль ассамблеяһының 70-се сессияһындағы сығышын хәтер­ләйҙер. Ул саҡта ил етәксеһе Көн­байыш лидерҙарына: “Ни ҡылға­нығыҙҙы хәҙер аңлайһығыҙмы?” — тип ҡаты ғына мөрәжәғәт ит­кәйне. Төрлө фекер уятты, әлбит­тә, әлеге сығыш. Әммә бөгөн Көн­байыш Рәсәйҙең Яҡын Көнсы­ғыштағы сәйәсәтен күпкә аңлыраҡ ҡабул итә башланы. Һәр хәлдә, төбәктең оло һәләкәттән һаҡлап алып ҡалыныуын бер кем дә инҡар итә алмай. Иң мөһиме — солохҡа табан бер аҙым яһалды...




Вернуться назад