Ер ҡәҙерен игенсе белә03.11.2015
Ғафури районының “Восход-СТ” предприятиеһы эшсәндәре ергә йәбешеп ятып тигәндәй эшләй. Шуға баҫыуҙары мул уңыш менән ҡыуандыра.
Һәр хужалыҡтың үҙ тарихы була. “Восход-СТ”-ның да тыуған йылы, аяҡҡа баҫыу осоро бар. Благовар егете Руслан Бакиров Ғафури яҡтарына килеп төпләнә лә 2010 йылда ошо предприятиены асып ебәрә. Ул райондың һөрөлмәй, ҡаралмай етемһерәп ятҡан ерҙәрен үҙ ҡарамағына ала. Шулай итеп, Антоновка, Игенйылға, Ҡотлоғужа, Татар Һаҫыҡкүле, Цапаловка, Дубровка, Яңы Ҡарамыш ауылдары тирәһендәге буш баҫыуҙарға йән керә.
Был ауылдар халҡына ла ерҙе эшкәртерлек кеше табылыуы бик ҡулай булып сыға. Пайҙар файҙа килтерә башлаған — предприятие ҡуртым өсөн тейешенсә иҫәпләшеп бара. Мәҫәлән, быйыл Антоновка ауылы пайсыларына 2-шәр центнер арпа менән бойҙай, ә Игенйылғаныҡыларға өсәр тоҡ арыш менән бойҙай тейгән. Кемгә нимә эләгеүе уның еренә нимә сәселеүгә бәйле.
Халыҡҡа эшле булыу мөмкинлеге лә бик ҡиммәт. Әле хужалыҡта 42 кеше мәшғүл. Етәксе уларҙы ҡыш та эшле итеү мөмкинлектәрен ҡарай. Уртаса хеҙмәт хаҡы 18-20 мең һум тәшкил итә.
– Ғәҙәттә, ураҡ осоронда эш хаҡы бөтә ерҙә лә юғары була. Һеҙҙә лә шулайҙыр? – тип ҡыҙыҡһындыҡ.
– Әлбиттә, ул осорҙа 130 – 150 мең һумға тиклем хеҙмәт хаҡы алыусылар була. Аҡса һәр кемдең банк картаһына күсерелә. Йыл аҙағында премия рәүешендә шәкәр, иген бирелә. Бесән, һаламды ла хеҙмәтсәндәргә бушлай таратабыҙ, – тип яуап бирҙе Руслан Зәки улы.
Хужалыҡта техника етерлек. Ун трактор, кәрәк тиклем сәскес, башҡа төр тағылма инвентарь бар, ете комбайндың барыһы ла тиерлек яңы. Уңышты ваҡытында йыйып алғандар. Арпаның гектар ҡеүәте 32,5 центнер булһа, ужым арышы – 31, бойҙай 34 центнер уңыш биргән.
Хужалыҡтың иген культуралары сәсеүлектәре 2010 йылда 350 гектар булған. Ә хәҙер инде 3500 гектар баҫыуҙары бар. Бакиров ошо йылдар эсендә халыҡтың ышанысын яулап өлгөргән. Былтырлы-быйыллы Игенйылға ауылы халҡы ғына ла 2000 гектар пай ерен уның ҡарамағына тапшырған.
Йәш етәксе Ғафури тупрағын үҙ иткән культураларҙы ғына сәсә. Көнбағыш, бойҙай, люпин, арыш, арпа игәләр. Хужалыҡта шәкәр сөгөлдөрөн дә бик ҡулай культура тип тапҡандар. Уны 110 гектарҙан башлағандар, йылдан-йыл арттыра барып, киләһе йыл 600 – 650 гектарҙа үҫтерергә йыйыналар. Һәр гектарҙан 330 – 350-шәр центнер уңыш йыйып алғандар. Сөгөлдөрҙө тура Мәләүез шәкәр заводына ташығандар. Люпин — был төбәк өсөн бөтөнләй яңы үҫемлек. Ул бик табышлы культура, етмәһә, ерҙе азотҡа байыта.
— Үҫемлекселектә технологиялар йылдан-йыл камиллаша бара, игенселәргә яңылыҡ артынан яңылыҡ тәҡдим ителә. Дәрт итһәң, төрлөһөн һынап, тикшереп ҡарарға, оҡшағанын, табышлы- һын артабан ҡулланып алып китергә була, – ти Руслан Бакиров. – Ерҙе һөрмәйенсә, туранан-тура сәсеү ысулын файҙаланабыҙ. Был технологияны районда беренсе булып беҙ башланыҡ. Ул дым һаҡлауға булышлыҡ итә. Ерҙе ашлап, тәрбиәләп торабыҙ, шунһыҙ юғары уңыш алып булмай.
Баҫыуҙар ғына түгел, иркен яландар, көтөүлек, сабынлыҡтар ҙа етерлек бында. Шундай урында мал аҫрамай буламы? “Восход-СТ” һарыҡ үрсетә. Әле улары 300-ләп башҡа еткән. Һарыҡтарҙы ҡышлатыу өсөн Игенйылғаның элекке ферма бинаһын ремонтлап алғандар. Артабан инде етәксенең эре малға тотоноу ниәте лә бар.
Район хакимиәте башлығы Рәмил Бохаров йәш етәксене бушҡа маҡтамаған икән. Ысынлап та, ғафуриҙар Бакировтан уңған. Ер ҡәҙерен белгән, халыҡ ышанысын яулаған, пайсыларҙың күҙ терәр өмөтөнә әйләнгән эшлекле етәкселәр төбәктәрҙе уңышлы, етеш тормошҡа әйҙәргә һәләтле.