Ярлы – башы, бай кеҫәһе менән уйлай20.03.2015
Рәсәйҙәге яңылыҡтарҙы аңларға тырышһаң, беҙҙә көрсөк бара тип уйламаҫһың да. Дәүләт органдары ҡабул иткән ҡарарҙарҙың ҡайһы берҙәрен “параллель донъяла йәшәгән” етәкселәр уйлап сығаралыр тигән шик тә тыуып ҡуя. Күрәһең, был башланғыс бер нисә йыл элек кемдеңдер башына ингән дә, оҙаҡ ҡына буҫтау аҫтында ятҡандан һуң, бюрократик машина тарафынан бөгөн өҫкә һөйрәп сығарылған. Шарттарҙың ҡырҡа үҙгәргәне иҫәпкә алынмаған да.
Ошондай ҡарарҙарҙың береһе – Дәүләт Думаһына Рәсәйҙең Торлаҡ-коммуналь министрлығы тарафынан индерелгән закон проекты. Министр урынбаҫары Андрей Чибис уның асылын аңлатып бирҙе лә инде. Торлаҡ кодексының 155-се статьяһына төрлө үҙгәреш индереләсәк. Мәҫәлән, коммуналь хеҙмәттәр өсөн бурысы булған кешеләр, предприятиелар 90 көндән һуң пеняны хәҙергенән ике тапҡырға артыҡ түләй башлаясаҡ. Бөгөнгө ҡанундарға ярашлы, 8,25 урынына 17,7 процент штраф ҡарала. Думаның комитет етәксеһе Галина Хованская фекеренсә, закон ошо яҙғы сессияла ҡабул ителәсәк.
Был бурысты чиновниктар банк кредитына тиңләй, тимәк, бурыслы кеше өҫтәмә процент түләргә тейеш. Дәүләт Думаһы бынан алдараҡ Граждандар кодексына ла үҙгәреш индергәйне: кеше аҡсаһын законһыҙ файҙаланған өсөн уртаса депозит ставкаһын түләү ҡаралды. Финанс министрлығы был ҡанунды һалым буйынса бурыстарға ла индереү тураһында проект әҙерләй. Шуныһы ҡыҙыҡ: чиновниктар ҙа, эксперттар ҙа был яңылыҡтарҙың халыҡта буталсыҡ тыуҙырасағын күҙаллай. Әммә бөгөнгө түрәләрҙең быға яуабы әҙер: “Судҡа мөрәжәғәт итегеҙ!” Халыҡтың һәр ваҡ-төйәк менән хоҡуҡ һаҡлау органдарына барып тормаясағын белһәләр ҙә. Ябай кеше, пенсионерҙар торлаҡ-коммуналь сығымдарын ваҡытында түләп барырға тырышһа ла, етәкселек халыҡты тәртипкә өйрәтеү кәрәклеге тураһында асыҡтан-асыҡ һүҙ ҡуйырта. Көрсөк ваҡытында был ҡарарҙың урынһыҙ икәнен аңлатып тороу кәрәкмәйҙер.
Шуныһы аптырата: ни өсөн дәүләттең, бизнестың халыҡ алдындағы бурыстары өсөн штрафтар индереү ҡаралмай? Мәҫәлән, эш хаҡын, стипендияларҙы ваҡытында түләмәгән өсөн ниңә беҙҙең файҙаға штраф юҡ? Йә иһә дәүләт һәм төрлө шәхси пенсия фондтарына даими күсерелеп барған аҡсаларға процент өҫтәлмәй? Юғары вазифалар был пенсия фондтарындағы аҡсаларҙың “кире табышлы” икәнен, йәғни үҙ файҙаһына ғына эшләгәнен белә бит. Әгәр пенсия түләүҙәрен һәр кем банкта тотһа, был күпкә отошло түгелме?