Ғәзиз тәбиғәтебеҙ үҙ серен быуаттар буйы һаҡлап килә. Аҡһаҡалдар әйтеүенсә, ул ҡайһы бер кешеләрҙе йәнлектәр һәм ҡоштар аша үҙе менән яҡыныраҡ таныштыра, ярҙам итә. Бәләкәй саҡта атайым менән урманға ҡурай еләгенә барҙыҡ. Көн эҫе, әммә еңелсә генә иҫкән еләгәй күңелгә рәхәтлек бирә. Шулай урман һуҡмағынан бара торғас, юл уртаһында ике ата һуйырҙың беҙгә ҡарап суҡырға теләгән кеүек, кемуҙарҙан һикереп, яман итеп ҡысҡырыуына шаҡ ҡаттыҡ. Ҡырағай ҡоштар беҙҙе үткәрергә теләмәне. Атайым:
– Был ерҙә, бәлки, оялары барҙыр, әйҙә урап үтәйек, – тине.
Һаҡсы ҡоштарҙы ситләтеп үтеп, юлыбыҙҙы артабан дауам иттек. Ниһайәт, еләклеккә килеп еттек. Тик ни күрәбеҙ: йыл да, хатта ҡоро осорҙа ла емерелеп уңған ҡурай еләгенең бөртөгө лә юҡ! Ултырып ял итеп алдыҡ та ҡайтыр юлға сыҡтыҡ. Һуйырҙар баяғы ерендә булмай сыҡты. Еүеш тупраҡ өҫтөндә эҙҙәренең дә күренмәүе айырыуса шомландырҙы. Һуңынан атайым: “Улым, ҡоштар ҡиәфәтендә ошо ерҙең эйәләре булғандыр, улар еләк юҡлығы тураһында иҫкәрткәндер”, – тине. Минең өсөн был күренеш ҙур сер булып ҡалды.
Тағы ла бер ҡыҙыҡлы ваҡиғаны һөйләмәксемен һеҙгә. Был хәл күптән булды. Өйләнешер алдынан ике йыл элек буласаҡ ҡатыным мауыҡтырғыс төш күргән: Шүлгәнташтан эштән ҡайтып килгән саҡта, күбәләктәргә эйәреп, юлдан ситкә төшөүе булған, ҡапыл ер уйылып, аҫҡа табан осҡан. Ҡараңғы төпһөҙ соҡорға оҙаҡ осҡан ул һәм, ниһайәт, ҡаты ергә төшөп еткәс, аяҡ-ҡулының һынғанын тойған. Өҫтәге уйылған ер бәләкәс кенә булып күренгән, ә соҡорҙоң формаһы оҙон торбаны хәтерләткән. “Бер аҙ ятҡас, ҡурҡыуҙан ярҙам һорап ҡысҡырҙым, һуңынан тауышҡа кешеләр килеп сығып ҡотҡарҙы. Ошо ерҙә төшөм өҙөлдө, үҙем шыр тиргә батып уяндым”, – тип һөйләне хәләл ефетем.
Бер аҙна үткәс, ҡурсаулыҡта иртәнге кәңәшмәлә ғилми-тикшеренеү бүлеге хеҙмәткәре юл буйында, цилиндрға оҡшаған вертикаль мәмерйә табыуын әйткән. Уның бейеклеге 100 метрҙан ашыу булған. Был яңылыҡты ишеткәс, ҡатыным, урынынан һикереп тороп, мәмерйәне мин һинән алдараҡ таптым, тип ебәрмәһенме! Хеҙмәттәштәре аптырашҡа ҡалған. Аҙаҡтан мәмерйәне тапҡан кеше кәләшемә табышын күрһәткән. Хас төшөндәге мәмерйә! Йә, Хоҙай, шулай ҙа була икән, тип ҡыҙығып һөйләне ул.
Бына ошондай хәлдәр донъяла бихисап. Йәшел мөхитте һаҡлауҙан тыш, уны аңлай ҙа белергә кәрәк. Тәбиғәт менән дуҫ булайыҡ, туғандар!
Марат БӘХТИЙӘРОВ,
Көньяҡ Урал ҡурсаулығы
методисы.