Был һорауға билдәле эндокринолог Фәтих Әлибаев ғүмере буйы яуап эҙләй. Әсәһе уны сауҙа өлкәһендә күрергә теләһә, өләсәһе: “Минең улым киләсәктә уҡытыусы, мәктәп директоры буласаҡ!” – тип хыяллана. Әммә нәҫелендәге тиҫтәнән ашыу табиптың эшенә ғашиҡ булған үҫмер медицина юлын һайлай. Шулай итеп, көтмәгәндә, хәҙер инде ҡалала ғына түгел, бар төбәккә даны таралған абруйлы шәхес, Стәрлетамаҡтағы 3-сө дауахана эндокринология бүлексәһенең алыштырғыһыҙ етәксеһе, Башҡортостандың һаулыҡ һаҡлау отличнигы, 2009 йыл йомғаҡтары буйынса республиканың иң яҡшы табип-эндокринологы Фәтих Әлибаев ябай булмаған тормош юлын һайлай. Ни генә тимә, кеше ғүмере өсөн яуаплылыҡтан да ҙурыраҡ бурыс бармы ни?!
Табиптар ҙа заводтарҙы һағына
Тыуған төйәген — Ғафури районының Юлыҡ ауылын — ҡалдырып, Башҡортостан дәүләт медицина университетына (ул саҡтағы ВЛКСМ-дың 15 йыллығы исемендәге Башҡорт дәүләт медицина институтына) йүнәлә Фәтих. Бер ниндәй әҙерлекһеҙ дауалау факультетына инеп китә, шуға тәүге көндән үк уға уҡытыусылары ла, курсташтары ла хөрмәт менән ҡарауына бер ҙә аптырарлыҡ түгел. Ҡулында – диплом, иңендә “әрме һурпаһы”нан ҡойолған тормош тәжрибәһе булған егетте ҡалабыҙҙың гөрләп торған “Сода” предприятиеһына, моғайын, йүнәлтмәһеҙ ҙә ҡуш ҡуллап алырҙар ине. Нисек кенә булмаһын, йәш белгескә эшселәрҙең һаулығын, хеҙмәт урынын контролдә тотоуҙы ышанып тапшыралар.
— Завод, әйтерһең дә, үҙе бер ҙур ҡала ине. Шуға күрә медицина буйынса ла көслө булды. Стационарҙағы 80 койка-урын тураһында хәҙер ҡайһы бер район дауаханалары ла хыяллана алмай. Яҡшы шарттары булғас, халыҡ та үҙенең һәм башҡаларҙың һаулыҡ торошона яуаплы ҡараны. Эшкә барыуы үҙе бер кинәнес ине, — ти Фәтих Әхмәт улы, хеҙмәт юлдарын иҫләп.
Ниндәй генә өлкәне, ҡайһы ғына белгесте алма, уның яҡшы хеҙмәткәр булып китеүенә остаздары тәьҫир итмәй ҡалмай. Табип Әлибаев иһә ғүмере буйы ике уҡытыусыһына рәхмәтле.
— Республиканың төп эндокринологы, профессор Ибраһим Ғәйзулла улы Рәхмәтуллин һәм Людмила Андреевна Матвеева тормошомда осраҡлы тап булмағандыр. Бөгөн әгәр шәкәр диабеты сиренән яфаланыусыларға саҡ ҡына булһа ла файҙам тейә икән, шул дауаның нигеҙендә, һис шикһеҙ, атап киткән шәхестәрҙең фиҙакәр хеҙмәте ята, — тигән ғорурлыҡ һүҙҙәре менән иҫкә ала остаздарын Фәтих Әхмәт улы. Хәйер, был табиптарҙың исеменә Әлибаевтың эндокринолог булып китеү генә түгел, ғөмүмән, медицинаның әлеге йүнәлеше буйынса үҫеше лә туранан-тура бәйле.
Сәләмәтлеккә шундай мөнәсәбәт…
Эйе, әллә нисәмә йыллыҡ тарихлы эндокринологиябыҙ бар. Барлыҡҡа-бар, әммә ҡасандыр билдәле сәбәптәр арҡаһында “булмау” хәүефе лә йәшәй ине бит. Бынан бер нисә йыл элек ҡалала эндокринология бүлеге ябылыу ҡурҡынысы аҫтында торғанда Фәтих Әхмәт улына Өфө — Стәрлетамаҡ юлын аҙ тапарға тура килмәгәнен халыҡ яҡшы белә. Әммә 12 районды һәм өс ҡаланы хеҙмәтләндергән бүлек, күптәрҙең бәхетенә, койка-урын, дауалау курсы ҡыҫҡартылыуға ҡарамаҫтан, һаман уңышлы эшләп килә. Тотош илдең медицинаһы ҡулайлаштырылғанда бындай күренешкә шөкөр итмәү яҙыҡ булыр ине.
Шуныһы иғтибарға лайыҡ: Әлибаевтар ғаиләһендә — биш табип! Ҡатыны ла, ҡыҙы ла, килене менән кейәүе лә ғүмерен кеше һаулығын һаҡлауға арнаған.
Оҙаҡ эшләү генә баһа түгел, әлбиттә. Табиптың абруйы пациенттарының баһаһына таянып үҫә. Был йәһәттән эндокринология бүлексәһенең ҡайһы палатаһына инмә, эскерһеҙлеге, иғтибарлылығы менән алдырған табип хаҡында “Фәтих Әхмәт улы мең йәшәһен!” тигән һүҙҙәр яңғырай, ҡалғанын, мөхтәрәм уҡыусы, үҙегеҙ ҙә самалай алаһығыҙҙыр…
Әлеге лә баяғы
насар тормош
Табип менән әңгәмәләшкән арала, ауырыуҙар, ҡурҡыныс сирҙең сере хаҡында ла һүҙ ҡуҙғатылмай ҡалманы. “Татлы” сирҙең сүп үләнеләй таралғанына беҙ, ситтән күҙәтеүселәр, генә түгел, шул өлкәгә ғүмерен арнаған табип та ғәжәп ҡыла, өҙлөкһөҙ яуап эҙләй: сит илдәргә (Дания, Германия, Италия) барып тәжрибә туплай, билдәле коллегалары менән фекер алыша, һынау үткәрә.
— Мин эшләй башлағанда ҡалала диабет менән 973 кеше сирләй ине, бөгөн иһә уларҙың һаны 7 меңгә яҡын. Шуныһы асыҡ: ауырыу 90-сы йылдарҙан һуң бигерәк тә ныҡ ҡоторҙо. Шуға күрә һимереүҙе, быуындан күсәгилешлелекте иҫәпкә алмағанда, сирҙең төп сәбәбе эске көсөргәнешкә бәйле. Тик ни ҡылаһың, бөгөнгө тормош тотош стрестан торған һымаҡ. Был йәһәттән уйланырға урын бар йәмғиәткә. Хатта 3-4 йәшлек кенә сабыйҙар ҙа диабет менән сирләй. Ҡайҙа бара һуң был донъя?!
Үкенескә ҡаршы, шәкәр диабетынан ҡотолоу бөгөн мөмкин түгел, шулай ҙа уны булдырмау, сирҙе тәрәнәйтмәү йәһәтенән табип бер нисә кәңәшен дә еткерҙе.
— Нисек кенә сәйер тойолмаһын, ваҡытында һәм аҙ ғына итеп ашаһаң, күберәк хәрәкәт итһәң (был осраҡта организмда глюкоза яна), тормоштан йәм табып йәшәһәң, “татлы” сир менән көрәшергә өмөт бар, — ти Фәтих Әхмәт улы.
…Шуныһы ҡыҙыҡ: ниндәй генә табипҡа мөрәжәғәт итмә, уларҙың кәңәштәре ошо уҡ һүҙҙәргә ҡайтып ҡала. Ысынлап та, хәрәкәттә – бәрәкәт, ти бит халыҡ та. Тормоштан йәм табып, бер-береңдең ҡәҙерен белеп, хөрмәтләп йәшәүгә ни етә?!