Карптар ғаиләһенә ҡараған ҡарабалыҡ Башҡортостанда ярайһы уҡ киң таралған. Балыҡсыларҙы ниндәй үҙенсәлектәре менән үҙенә ылыҡтыра һуң ул?
Беренсенән, ваҡ ҡына тәңкәләренең ҡояшта төрлө төҫтәге нурҙар сәсеп ялтырауы һоҡландырһа, икенсенән, көслөлөгө менән айырылып тора. Күҙҙәре ҡыҙыл төҫтә, арҡа өлөшө ҡара йәшел, ныҡ лайлалы. Ите һәм тиреһе төрлө витаминға ифрат бай.
Ҡарабалыҡ – ҡыҙыҡтырғыс табыш. Уны нисек тотоу, ҡайһы урында ҡармаҡ һалыу хаҡында һәүәҫкәрҙәр баш ватыуҙан туҡтамай. Күпме балыҡсы – шунса фекер. Беҙ ҙә үҙ сиратыбыҙҙа ҡайһы бер тәжрибә алымдарыбыҙ менән уртаҡлашмаҡсыбыҙ.
Ҡарабалыҡ йылғаның тымыҡ, ҡамышлы урынын, күлдең ләм ултырған ҡуйы томбойоҡло ерен үҙ итә. Селәүсен, ҡарышлауыҡ, бөжәктәр менән туҡлана, эремсек, бүрттерелгән бойҙай, икмәктән дә баш тартмай.
Ә ҡайһы ваҡытта яҡшы ҡаба һуң ул? Быны белмәгән балыҡсы, һис шикһеҙ, буш ҡул менән ҡайтасаҡ. Хәтер янсығына шуны һалып ҡуйығыҙ: ҡарабалыҡ ҡыҫҡа ғына ике осорҙа – май аҙағында (7–12 көн) һәм август – сентябрь айҙарында – шәп ҡаба. Йәй уртаһында әллә ни эләкмәй. Ыуылдырыҡты иң һуң сәскән балыҡтарҙың береһе ул. Тағы ла бер үҙенсәлеге: ярҙан өс-биш метр алыҫлыҡта билдәле бер юлдан йөҙөүсән. Үләндәр ҡыбырлай, һыу өҫтөнә һауа бөрсөктәре сығып тора икән, тимәк, ул ерҙә ҡарабалыҡ йөрөй. Иң яратҡан аҙыҡтарының береһен дә әйтеп үтәйек: ҡыҙыл тиреҫ селәүсененә ифрат шәп ҡаба.
Йоҡоһон йәлләмәгән балыҡсы һыу буйынан ҡоштарҙың таңғы сәләмен ишетеп, өҫтәүенә ҡарабалыҡ тотоп ҡайтыр. Иртә томанлы икән, бигерәк тә һәйбәт, әҙ-мәҙ ямғыр һибәләп торһа ла ярай. Кем ҡалҡыуыслы ҡармаҡ менән тоторға ярата, ҡарабалыҡ – уныҡы. Ҡалҡыуыстың ике-өс грамлығын ҡулланыу айырыуса яҡшы һөҙөмтә бирер. Тик бер нәмәне оноторға ярамай: селәүсен кейҙерелгән ырғаҡ үләнгә йә һыу төбөндәге мәтегә тейеп торорға тейеш түгел. Уны ел ваҡытында ғына ергә еткереп һалырға кәрәк.
Төп ҡармаҡ ебегеҙ 0,3 – 0,35 мм ҡалынлығында булһа, осондағыһы 0,18 – 0,20 миллиметрҙан артмаһын. Туғыҙынсы, унынсы номерлы ырғаҡтарҙы ҡулланыу отошло. Барыр урынығыҙҙы кистән емләргә онотмағыҙ, иң уңайлыһы – тупраҡ ҡатыш эремсек.
Ҡалҡыуыстың һыу төҫөндәгеһен һайлаһағыҙ, ҡарабалыҡты ҡурҡытмаҫһығыҙ. Ул һыуҙа яңғыҙ йөҙөүҙе хуп күрә. Алда әйтеп үткәнебеҙсә, башҡа балыҡтар һымаҡ уҡ иртә менән яҡшы ҡабыусан, шулай уҡ төндә лә шәп эләгә. Был мәлдәр йылы, елһеҙ икән, ике-өс килограмлыҡтарын да тоторға мөмкин.
Ҡарабалыҡ ҡапһа, һыу өҫтөндә ятҡан ҡалҡыуысығыҙ яйлап ҡына ситкә, үлән, томбойоҡ араһына тартылыр. Төнөн яҡтыртҡыстар ҡуйырға онотмағыҙ. Киң таралған фидер ысулы менән дә ҡармаҡларға мөмкин. Тик бер нәмәне иҫтә тотоғоҙ: төнөн балыҡ ярға яҡын йөрөй, тимәк, урынды әҙ-әҙләп емләп торорға кәрәк.
Ҡарабалыҡтар көҙгә ҡарай, үлән араһынан сығып, һыуҙа батып ятҡан ағас араларына йыйыла. Был ваҡытта уларҙы емләмәй тоторға ла була.
Әлеге төр балыҡ Ҡариҙел, Танып йылғаларында ярайһы күп үрсегән. Республиканың көньяҡ-көнсығышындағы күлдәр ҙә уға бик бай. Әбйәлил районында хатта Ҡарабалыҡлы тигәне лә бар.