Ислам дине йылдан-йыл бар донъяла киңерәк танылыу яулай тигән һүҙҙәремә ҡаршы килеүсе булмаҫ, моғайын. Ысынлап та, республика кимәлен генә алып ҡарағанда ла, һәр ҡала-ауылда билдәле сәбәптәр арҡаһында байтаҡ йылдар элек ишегенә ҙур йоҙаҡ эленгән мәсеттәр яңынан тергеҙелә, халыҡ дини тәғлимәт менән таныша, шул рәүешле мәңгелек һорауҙарға, күңел талаптарына яуап табыуға өлгәшә.
Был күренеште мин мәсет ишегенең генә йоҙағы түгел, кешеләрҙең иман нурына һыуһаған йөрәктәре асылыу менән сағыштырыр инем. Йәшенә, милләтенә, биләгән вазифаһына ҡарамай, халыҡ мәсеткә йөрөй. Вәғәздәрҙә оло йәштәге апай-инәйҙәр менән бер рәттән 16-18 йәшлек ҡыҙ-ҡырҡынды ла күрергә була.
Дингә бирелеү хаҡында хәбәрҙәрҙе төрлө ерлектә һәм сүрәттә ишетергә була. Күпселек осраҡта – Ислам дине менән әллә ни ҡыҙыҡһынмаған, таныш булмағандар тарафынан. Һөҙөмтәлә шундай һорау тыуа: «Нимә аңлата һуң ул дингә бирелеү?» Дөрөҫ аңлайбыҙмы беҙ был төшөнсәне?! Сөнки бөгөнгө тормошон Ислам дине буйынса ҡорған халыҡтың был һүҙҙәрҙең асылына ҡапыл ғына төшөнмәүе лә ихтимал. Ни өсөн? Ғөмүмән, үҙен ысын мосолман тип һанаған, дини бурыстарын намыҫлы үтәгән кешенең аңында ла, лексиконында ла бындай һүҙҙәр бөтөнләй юҡ. Улар дингә бирелмәй, ә йөрәге, теле менән динде ҡабул итә, тормоштарын Ислам талаптары буйынса ҡора.
Талаптарҙың береһе шундайыраҡ яңғырай: ысын мосолманға тормоштоң ике яғын да бер тигеҙ алып барыу зарур – донъяуи яҡтан ҡыуып, эске, рухи үҫеште ҡалдырмаҫҡа һәм тик дин, ғилем тип ҡәҙимге тормошҡа ла ҡул һелтәмәҫкә. Намаҙ уҡыным, ураҙа тоттом, ғәрәп хәрефтәрен өйрәндем, минән дә яҡшыраҡ, белемлерәк кеше юҡ эргә-тирәлә тип «әтәсләнергә» түгел, ә ошо Ислам дине ҡушҡандарҙы, талап һәм тәҡдим иткәндәрҙе бар тормошоңа матур итеп “ҡушып үрергә”, ике дилбегәне лә бер тигеҙ тотоп барырға кәрәк. Дини атрибутика ғына әле һинең хаҡ юлда барыуыңды раҫламай.
Төплө уйлап, аңлы рәүештә эш иткән мосолман кешеһенең бар тормошо ҙур бер гармонияға әйләнеп, уның иманы ла, йәмғиәттә биләгән урыны ла, ғаиләһе лә, эше лә, кешелек сифаттары ла иң-иңдәр рәтендә булырға тейеш, минеңсә. “Дин” төшөнсәһе тәү осраҡта кешенең йөрәгендә яралып, шул килеш әҙәм балаһы тормошоноң бар яҡтарын да ыңғай яҡҡа үҙгәртеп, матурайтып, еңеләйтеп ебәреү көсөнә эйә. Әлбиттә, был һүҙҙәрем аша мин мосолман ҡатын-ҡыҙына яулыҡ ябынып, бөркәнеп кейенеп йөрөү мөһим түгел тип әйтмәйем, киреһенсә, изге Ҡөрьән китабында ҡушылғанса дөрөҫ итеп кейенеп тә заман менән бергә атларға була. Бының өсөн ниәтеңдең изге, ынтылыштарыңдың ыңғай булыуы мөһим.
Мин дингә бирелдем тип, үҙ-үҙеңә бикләнеп, юҡ сиктәр ҡуйып ултырыуҙан да файҙа юҡ. Ислам дине тарихынан сығып фекер йөрөткәндә, борон замандарҙан уҡ мосолман ҡатын-ҡыҙы яҡшы белемле, ихтирамлы булған, төплө фекер йөрөткән. Тап уларҙың өлгөһөндә заман ҡыҙҙары ла фәнгә, ғилемгә ынтылып, сит телдәрҙе өйрәнеп, профессиональ юҫыҡта ла, әхлаҡ-тәрбиә, эстетика мәсьәләһендә лә яңы үрҙәр яулап йәшәһә, “дингә бирелеү” тигән буталсыҡ төшөнсәне Ислам динен ҡабул итеп, тормошон матур яҡҡа үҙгәртте, үҙ асылына ҡайтты, замана һәм мөхиттәр менән тулы гармонияға килде тигән гүзәл бер күренеш алмаштырыр ине. Тап ошо урында беҙ кешенең был донъяға барлыҡҡа килгәндә үк бирелгән мөмкинлектәрен, һәләттәрен, кешелек сифаттарын тулыһынса асыуына, үҙ булмышы һәм күңел талаптары менән һоҡланғыс уртаҡлыҡ табыуына шаһит булыр инек. Ундай кешеләрҙең нурлы йөҙҙәре донъяны тағы ла хозурыраҡ, йәмлерәк итәсәк.
Дин кешегә еңеллек өсөн бирелгән. Ислам кешене йәмғиәттән, бөгөнгө көндән айырылырға түгел, ә, киреһенсә, бар халыҡтарҙы, бөтә тереклекте дуҫ, татыу йәшәргә, эшләргә өйрәтә. Көндән-көн рухи һәм физик яҡтан камиллашып, Аллаһы Тәғәләнән генә бирелгән бар мөмкинлектәрҙе дөрөҫ ҡулланып, күрергә өйрәнеп, һәр кем үҙен һәм тотош йәмғиәтте алға, яҡты киләсәккә, үҫешкә этәреп, сикһеҙ гармонияла, шатлыҡ-ҡыуаныста, алдынғылар рәтендә йәшәргә бурыслы. Ошо ваҡытта ғына һәр кеше «дингә бирелеү» төшөнсәһен тап үҙе һәм дөрөҫ аңлар ине...