Интернеттағы төрлө социаль селтәрҙәргә күптәр үҙҙәренең, туғандарының, бала-сағаһының фотоһын, төрлө сараларҙан һүрәттәр ҡуйыу менән мауыға. Һеҙ быға нисек ҡарайһығыҙ?
Гөлнара ХӘСӘНОВА, уҡытыусы:– Интернет селтәре, әлбиттә, аралашыу, араларҙың йыраҡлығы арҡаһында күптән күрешмәгән дуҫ-иш- тәреңдең хәлен белешеү өсөн бик ҡулай. Әүҙем ҡулланыусымын тип әйтә алмайым, шулай ҙа ара-тирә яҙышып торам. Тик унда үҙемдең һәм яҡындарымдың фотоларын ҡуйғаным юҡ. Үҙҙәренең төрлө шарттарҙа төшкән һүрәттәрен башҡаларға күрһәтергә ынтылыусыларҙы аңлайым да һымаҡ. Улар: “Бына минең шатлығым ниндәй ҙур, һеҙҙең менән дә уртаҡлашҡым килә”, — тип уйлай шикелле. Шулай ҙа йәй һыу инеү һәм ҡояшта ҡыҙыныу мәлен, бергә күңел асыу сараларынан фотоларҙы күп кеше ҡарарлыҡ итеп Интернетҡа сығарыуҙы бер ҙә хупламайым.
Ринат МАННАНОВ, студент:– XXI быуат – үҫешкән технологиялар заманы. Шуға ла Интернет селтәрен тәү сиратта үҙеңә кәрәк мәғлүмәтте эҙләп табыу сараһы тип билдәләр инем, уның аша донъяның электрон сығанаҡтары менән танышырға була. Шулай уҡ осһоҙ ғына хаҡҡа аралашыу өсөн дә бик һәйбәт. Ә инде Интернетта үҙенең бөтә шәхси тормошон сағылдырғандарҙы аңламайым. Хәбәр генә яҙыу өҫтөнә үҙҙәренең һәм яҡындарының төрлө шарттарҙа төшкән һүрәттәрен дә ҡуялар. Ә таныштары, бер-береһен уҙҙырып, уларға төрлө асыҡлау һәм аңлатма яҙа. Ни өсөн?..
Лилиә ҒӘНИЕВА, хеҙмәткәр:– Йәш быуын вәкиле булараҡ, Интернет селтәрен әүҙем файҙаланам. Бөгөн ул бигерәк тә беҙҙең тиңдәштәр араһында танышыу сараһы булып тора һәм, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, тере аралашыуҙы алмаштыра. Күпселек ҡатын-ҡыҙ төрлө социаль селтәрҙәр аша матур биҙәнеп, модалы кейенеп махсус фотосалондарҙа төшкән йә “фотошоп” программаһы менән эшләнгән затлы һүрәттәрен бөтә донъяға күрһәтә. Тик улар “йәнһеҙ”, фотоларҙа барыһы ла “ҡатып ҡалған”. Минең үҙемә тәбиғи хәрәкәттә төшөрөлгән һүрәттәр оҡшай. Көндәлек тормошта беҙ бит төрлөсә, фотолар ҙа шундай булырға тейеш. Кеше үҙ фотоһын Интернетҡа ҡуя икән, бының бер насарлығын да күрмәйем.
Наилә СИРАЖЕТДИНОВА, хаҡлы ялда: – Донъяларыбыҙ буталып, “бәйһеҙлек” тигән нәмә алғараҡ сыҡҡан заманда йәшәйбеҙ шул. Интернет селтәренең яҡшы яҡтарын бер ҙә инҡар итмәйем, оло йәштә булһам да, уның менән танышмын. Шулай ҙа үҙҙәренең һәм бала-сағаһының төрлө фотоһүрәттәрен дөйөм иғтибарға сығарғанды бер ҙә хуп күрмәйем. Быны, әлбиттә, башлыса йәштәр эшләй, урта быуын кешеләре лә уларҙан бигүк ҡалышмай. Халҡыбыҙға хас булған әҙәплелек һәм баҫалҡылыҡ төшөнсәләрен дә күп ваҡыт онотоп ебәрәбеҙ. Егет-ҡыҙҙарҙың ҡулдарына шешә тотоп, кәперәйеп баҫып тороуҙары, мул һыйлы табындарҙа төшөрөлөп ҡуйылған фотолар ҙа бер ниндәй зауыҡ бирмәй. Сабыйҙарҙың һүрәттәренә килгәндә, әбей-бабайҙарыбыҙҙың, балаларға күҙ тейеүе бар, тигән киҫәтеүҙәрен дә иҫләһәк ине. Улар бушҡа ғына әйтмәгән бит.
Ә инде берәй матур тәбиғәт күренешен, ҡала-ауылдарҙың төҙөк урамдарын, сәскәләрҙе фотоға төшөрөп Интернетҡа сығарыуға бер ҡаршылығым да юҡ.
Закирйән ӘМИНЕВ, юрист:– Интернет селтәренә бер фотоһүрәт тә ҡуйғаным юҡ һәм йыйынмайым да. Быға мин кире ҡараштамын. Бигерәк тә башҡаларҙың фотоларын халыҡ иғтибарына сығарыу менән мауыҡҡандарға, юрист булараҡ, Рәсәй Федерацияһы Гражданлыҡ кодексының 152.1 статьяһының 1-се пункты йөкмәткеһе менән ныҡлап танышырға тәҡдим итер инем. Унда граждандың һүрәтен (шул иҫәптән уның фотографияһын, видео- яҙмаһын, ул төшөргән һынлы сәнғәт әҫәрен) халыҡҡа сығарыу һәм артабан файҙаланыу бары тик ошо граждандың ризалығы менән генә рөхсәт ителә, тип бик аныҡ әйтелгән.
Ошо уҡ статьяның 3-сө пункты раҫлауынса, “әгәр ҙә граждандың һүрәте 1-се пунктты боҙоу менән алынып ҡулланылһа һәм Интернет селтәренә сығарылһа, граждан был һүрәтен алып ташлауҙы, шулай уҡ уны артабан таратыуҙы туҡтатыуҙы һәм тыйыуҙы талап итергә хоҡуҡлы”.
А. ӘНҮӘРОВ яҙып алды.