"Бөтә тапҡан-таянғаныңды туҙҙырыу — аҡылһыҙлыҡ", ти эксперттар

Сит ил ҡарттарының һаҡсыллығы, аҡсаны тотона белеүе ғәжәпләндерә лә, һоҡландыра ла. Һүҙ ҙә юҡ, улар беҙгә ҡарағанда күпкә яҡшыраҡ, байыраҡ йәшәй.

Европа халҡының иң һаҡсылдары — Швейцарияла, улар килемдәренең яҡынса 17,5 процентын банкка һала бара. Ә Германияла һәм Францияла эш хаҡының 16,5 һәм 15,5 процент тирәһен "ҡара көн"гә тип һаҡлайҙар икән. Гректар иһә аҡсаны рәхәтләнеп туҙҙырырға ярата, былтыр банктағы тупланмалары 6,4 процентҡа аҙайған.
Рәсәйҙәрҙе был йәһәттән аңлауы ауыр. Ни өсөн улар аҡса йыймай? Теләктәре юҡмы, әллә инде һалып барырға хәлдәренән килмәйме? Бәлки, алданыуҙан ҡурҡаларҙыр...
Беҙҙә халыҡтың күпселек өлөшө хәҙерге көн менән генә йәшәй, иртәгәһен уйламай. Тикшеренеүҙәрҙән күренеүенсә, ҡалалағыларҙың өстән бер өлөшө ҡапыл аҡса кәрәккәндә хатта биш мең һумды ҡайҙан табырға белмәй ҡаңғыра. Граждандарҙың ни бары 15 процентында ғына 30 — 100 мең һумға тиклем аҡса запасы булыуы асыҡланған. 30 — 35 йәшлектәгеләр — иң хәллеләр иҫәбендә.
Сит илдәрҙә хәл бөтөнләй башҡаса. Мәҫәлән, Швейцарияла киләсәген күҙаллаған, һаҡсыл кешеләр йәшәгәнлеген әйтеп үткәйнек. Һаҡлыҡҡа йыйылған аҡсаның йән башына тура килгән уртаса күләме 207 мең евронан арта. Швейцарҙарҙың 10 проценты ғына запасһыҙ йәшәй. АҠШ-та ла "хәүефһеҙлек мендәре"н булдырыу өсөн тырышалар, бында һәр американға 100 мең евро самаһы һаҡланма тура килә. Япония, Дания, Нидерландтар, Англия халҡы ла киләһе көнгә аҡса һаҡлауҙы хуп күрә. Сәбәбе билдәле: улар беҙгә ҡарағанда күпкә яҡшыраҡ, мулыраҡ, рәхәтерәк йәшәй.
Тик эш башы бары шунда ғынамы икән? Халыҡтың тормош кимәлен тикшереүсе ғалимдарҙың фекеренсә, рәсәйҙәр үҫеш кимәле берҙәй булған илдәр халҡы менән сағыштырғанда аҡсаны күберәк тотона, һаҡлыҡ банкына һалыуҙы өнәмәй. Шуға күрә илдең иҡтисадын үҫтереүгә финанс ҡеүәте етешмәй. Банк депозиттарынан тыш, һаҡлыҡ аҡсаһын ҡиммәтле ҡағыҙҙарға һалыу файҙалы булыр ине, алдынғы илдәр тәжрибәһе шуны раҫлай. Әлегә рәсәйҙәрҙең күпселеге баҙар иҡтисадының ошо мөмкинлектәренән файҙалана белмәй. Банктарҙың эшмәкәрлеге һәр кемгә яҡшы таныш булһа, акциялар, облигациялар, дәүләткә ҡарамаған пенсия фондтарына вкладтар тураһында мәғлүмәтлеләр аҙ.
Халыҡты аҡса тота белмәүҙә ғәйепләһәк тә, финанс яғынан ныҡлыларҙың, алдағы көнөн хәстәрләгәндәрҙең артыуы яҡшы күренә. Мәҫәлән, былтыр илдә банк вкладтары күләме ике триллион һумдан ашҡан. Кредиттарҙың оҙайлы ваҡытҡа бирелеүе, ә депозиттарҙың, ҡағиҙә булараҡ, ҡыҫҡалығы банк етәкселеген ҡәнәғәтләндерә алмай, әлбиттә. Әгәр ҙә дәүләткә халыҡтың "оҙон" аҡсалары бик тә кәрәк икән, тимәк, ул финанс ағымын йәлеп итеү өсөн эшмәкәрлеген граждандар файҙаһына йүнәлдерергә тейеш. Төп талап — аҡсаның ышаныслы һаҡланыуы һәм килем килтереүе.