Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Өҫтәлең һыйлы булһын
Өҫтәлең һыйлы булһынУл ғаиләһен тәмле ризыҡ менән һыйларға ярата. Иртән тороп ҡамыр ҡуйһынмы, буҙа һөҙөп алһынмы, барыһына ла өлгөрә уңған хужабикә. Таныштары, егәрлелегенә һәм оҫталығына һоҡланып, дәрт-дарманына аптырап та ҡуя ҡайһы саҡ.
Сибай ҡалаһында йәшәгән Венера Йәнбәкова менән танышыуыма тиҫтә йыл ваҡыт уҙған. Ул эшләгән китапханаға йыш йөрөйөм. Эшен яратып башҡарыуынан тыш, алтын ҡуллы булыуы бер кемгә лә сер түгел. Күптән түгел ҡалала үткән сараларҙың береһендә Венера апайҙың үҙе әҙерләгән буҙаны һатыуын күргәс, янына бармайынса түҙә алманым. Уның татлы ризыҡ әҙерләү өлгөһөн гәзит уҡыусыларға ла тәҡдим итергә ине теләгем.
Йортона индем дә шаңҡып ҡалдым. Өҫтәлдә ниндәй генә ризыҡ юҡ?! Аптырауҙан: “Туй буламы әллә? Ҡамасауланым, буғай”, — тип әйтеп тә өлгөрмәнем, “Һинең килеүеңә табын әҙерләнем”, – тип яуапланы.
Ҡайнатмаһының ғына 17 төрө бар. Иртә яҙҙан әҙерләнгән бәпембә балынан алып еләк, ҡарағат, көртмәле, алма, энәлек һәм башҡалар. Уртала өҫтәл биҙәге — сәк-сәк Өҫтәлең һыйлы булһынурын алған, уның янында төрлө бәлеш, ҡомалаҡ икмәге ҡунаҡлаған. Әбйәлилдәрсә эшләнгән буҙа һыуһынды ҡандыра, йәнеңә сихәт бирә!
— Венера Әнүәр ҡыҙы, эсемлектең серен асһағыҙсы? Ни өсөн “әбйәлилдәрсә” тип атанығыҙ?
— Мин үҙем Әбйәлил районының Хәлил ауылында тыуып үҫкәнмен. Әсәйем — Күсем ауылы ҡыҙы, данлыҡлы Таһир Кусимов араһынан. Бала саҡтан әсәйемдең буҙа ҡойғанын күреп, уны эсеп үҫтек. Шифалы ризыҡты Әбйәлил районының милли эсемлеге, тип атағанда ла дөрөҫ булыр. Уның сере ябай. Мин дә, әсәйем кеүек, буҙаны шыттырылған бойҙай менән һолонан эшләйем. Шуға күрә ул, башҡаларҙыҡынан айырмалы, күпереп тора. Һуңғы ваҡытта уны геркулестан ҡойоусылар йышайҙы. Улай итеп эшләргә лә була, әммә халҡыбыҙ боронғо эсемлекте һоло менән бойҙайҙы шыттырып яһаған. Шуға күрә кемдер минең кеүек эшләһә лә, килеп сыҡмаһа үпкәләмәһен, тип кенә иҫкәртеүем. Сөнки өйрәтеп тә килештерә алмаһалар, бер серен әйтмәй ҡалдырғанһығыҙ, тип үпкәләгән хужабикәләр ҙә бар.
Өҫтәлең һыйлы булһынСамалап бойҙай менән һолоно шыттырырға ултыртам. Шытымдар сыҡҡас, уны ит турағыс аша үткәрәм. Артабан иҙмәне һыуға һалып, шыйыҡ бутҡа бешерәбеҙ. Аҙ ғына һыйыр йәки һарыҡтың эс майын өҫтәйем, аҙыраҡ сүпрә һалам. Шуларҙы бергә ҡайнатып сығарғандан һуң, һыуытырға ултыртам. Бер тәүлек үткәс, тәүҙә эре һөҙгөстән, аҙаҡ вағынан һөҙәм. Ике тапҡыр һөҙгәндән һуң, буҙа күпереп тора. Ошонан һуң уны эсергә була.
— Буҙаны һатыуға ла сығараһығыҙ шикелле. Уны үҙ итеүселәр күпме?
— Тәүҙәрәк таныштарға, туғандарға биреп ҡайтара торғайным. Артабан һораусылар йышайҙы, ә инде буҙаның ашҡаҙан, йөрәк-ҡан ауырыуҙарына дауа икәнлеген белеүселәр алдан заказ бирә. Эшләп өлгөрт кенә! Һуңғы йылдарҙа иҫерткес эсемлектәрһеҙ үткән туй мәжлестәре, төрлө юбилей тантаналары өсөн буҙа һораусылар арта. Хәҙер хаҡлы ялда булғас, төп шөғөлөм буҙа әҙерләү инде. Еңел булмаһа ла, табышлы тип әйтер инем.
— Ҡомалаҡтан бешерелгән икмәгегеҙҙе лә һораусылар барҙыр...
— Ғүмер буйы икмәкте тик ҡомалаҡ сүпрәһенә бешерәм. Магазиндан һатып алғаныбыҙ юҡ. Ҡомалаҡ икмәген ашҡаҙан еңел үҙләштерә, оҙаҡ һаҡлана. Тәмлерәк тә, сифатлыраҡ та. Көҙ урмандан ҡомалаҡ йыйып, киптереп алам, ваҡлап турап, баш эшләйем. Сүпрәне иҫкертмәй, яңыртып торорға кәрәк, шул саҡта ғына икмәк ҡабарып бешә. Күптәр ситтә уҡыған балалары өсөн бешертеп ала, икмәгең бер аҙнаға етә лә ҡуя, тип тә шаярта.
— Башҡорт халҡының милли ризығы — һеҙ бешергән сәк-сәк тә күптәрҙең табынын биҙәй…
— Ҡамырын бары тик йомортҡаға ғына баҫам. Тоҙ һалмайым, тик бер аҙ аш содаһы өҫтәйем. Ул йомшаҡ булырға тейеш, йәйгәндә он ҡушмайым. Һалма кеүек йәйәм дә туҡмас һымаҡ нәҙек кенә итеп киҫәм. Ҡамыр ҡабарып бешһен өсөн, уны киҫкәс үк бешерә башларға кәрәк, өҙлөкһөҙ болғатып тороғоҙ. Ҡыҙыу утта бешермәйем, сөнки сәк-сәк ярғыланып бөтә.
Бешереп алғас, балды иретеп, өҫтөнә ҡоям да, ҡул менән яҡшылап бутап, теләгән һауытҡа матур итеп өйөп, һалҡынса урынға ҡуям. Күптәр сәк-сәк өҫтөн ваҡ кәнфит, йөҙөм менән биҙәй. Бер ваҡытта ла сәк-сәкте биҙәмәйем, яҡшы бешерелгән аш-һыу биҙәүһеҙ ҙә өҫтәл йәменә әүерелә.
— Аш-һыу әҙерләүҙең ниндәй үҙенсәлектәре бар?
— Һәр ризыҡты әҙерләгәндә, күңел йылыңды һалып башҡарырға кәрәк, шул саҡта тәмле лә, татлы ла була. Юҡһа, хатта иттең дә тәмле бешмәүе мөмкин. Кемдер миңә ҡунаҡҡа килә икән, уға булған ихтирамым, ихлас тойғоларым үҙем әҙерләгән аш-һыуға күсә, шуға күрә ябай ғына әҙерләгән ризыҡтарым да телде йоторлоҡ килеп сыға. Һәр нәмәлә ихласлыҡ мөһим. Йомарт икәнһең, ул әҙерләгән аш-һыуҙа ла сағыла. Юҡҡа ғына халҡыбыҙ элек-электән ҡунаҡсыллығы һәм асыҡ күңеллелеге, аш-һыу әҙерләп, ҡунаҡ итә белеүе менән дан тотмаған. Беҙгә шул сифаттарҙы юғалтырға ярамай. Нисек кенә булмаһын, ҡатын-ҡыҙ булған йортта төрлө тәм-том, аш-һыу әҙерләнгән, өҫтәлдәргә ризыҡ ҡуйылған булырға тейеш. Ҡатын-ҡыҙ өсөн ғаиләңде һыйлауҙан да ҙур кинәнес бармы икән?!
Кәримә Усманова




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә

  1. УКЫУСЫ
    УКЫУСЫ от 19.05.2012, 17:21
    БИК ФАЙЗАЛЫ МЭКЭЛЭ! АНЛАП ЕТМЭНЕМ:ИТ ТУРАГЫС АША ШЫТЫМДЫ ГЫНА УТКЭРЕРГЭМЕ, ЭЛЛЭ БОЙЗАЙЫ МЕНЭН БЕРГЭ КУШЫП УТКЭРЕЛЭМЕ? РЭХМЭТ!






Яҙыусы Яныбай Хамматовҡа арналған почта конверты сыҡты

Яҙыусы Яныбай Хамматовҡа арналған почта конверты сыҡты 13.02.2025 // Йәмғиәт

Яҙыусы Яныбай Хамматовҡа арналған почта конверты сыҡты...

Тотош уҡырға 0

Рәсәй гражданы антын 14 йәштән бирә башлайҙар

Рәсәй гражданы антын 14 йәштән бирә башлайҙар 13.02.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй гражданы антын 14 йәштән бирә башлайҙар...

Тотош уҡырға 0

Башҡортостанда Стәрлетамаҡ күпере төҙөлөшө 2026 йылда тамамлана

Башҡортостанда Стәрлетамаҡ күпере төҙөлөшө 2026 йылда тамамлана 13.02.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда Стәрлетамаҡ күпере төҙөлөшө 2026 йылда тамамлана...

Тотош уҡырға 4

1 марттан ер участкаларын теркәү тәртибе үҙгәрә

1 марттан ер участкаларын теркәү тәртибе үҙгәрә 13.02.2025 // Йәмғиәт

1 марттан ер участкаларын теркәү тәртибе үҙгәрә...

Тотош уҡырға 9

Синоптиктар алдағы көндәргә һауа торошон хәбәр итте

Синоптиктар алдағы көндәргә һауа торошон хәбәр итте 13.02.2025 // Йәмғиәт

Синоптиктар алдағы көндәргә һауа торошон хәбәр итте...

Тотош уҡырға 9

Башҡортостанда Салауат Юлаев музейын капиталь ремонтлау өсөн подрядсы һайлайҙар

Башҡортостанда Салауат Юлаев музейын капиталь ремонтлау өсөн подрядсы һайлайҙар 12.02.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда Салауат Юлаев музейын капиталь ремонтлау өсөн подрядсы һайлайҙар...

Тотош уҡырға 13

Асҡын уҙаманы 15 килограмдан ашыулыҡ суртан тотҡан

Асҡын уҙаманы 15 килограмдан ашыулыҡ суртан тотҡан 12.02.2025 // Йәмғиәт

Асҡын уҙаманы 15 килограмдан ашыулыҡ суртан тотҡан...

Тотош уҡырға 17

Яҡташыбыҙ 15 килограмдан ашыулыҡ суртан тотҡан

Яҡташыбыҙ 15 килограмдан ашыулыҡ суртан тотҡан 12.02.2025 // Йәмғиәт

Яҡташыбыҙ 15 килограмдан ашыулыҡ суртан тотҡан...

Тотош уҡырға 19

Роспатент республиканың яңы брендын – Башҡорт балаҫын теркәне

Роспатент республиканың яңы брендын – Башҡорт балаҫын теркәне 12.02.2025 // Йәмғиәт

Роспатент республиканың яңы брендын – Башҡорт балаҫын теркәне...

Тотош уҡырға 15

Үзбәкстан ҡалаларын Башҡортостан гортензиялары биҙәй

Үзбәкстан ҡалаларын Башҡортостан гортензиялары биҙәй 12.02.2025 // Йәмғиәт

Үзбәкстан ҡалаларын Башҡортостан гортензиялары биҙәй...

Тотош уҡырға 17

Башҡортостанда М-7 һәм Р-240 автомобиль трассалары кеҫә телефоны бәйләнеше менән тәьмин ителә

Башҡортостанда М-7 һәм Р-240 автомобиль трассалары кеҫә телефоны бәйләнеше менән тәьмин ителә 11.02.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда М-7 һәм Р-240 автомобиль трассалары кеҫә телефоны бәйләнеше менән тәьмин ителә...

Тотош уҡырға 25

Мартта Өфөнән Минскиға икенсе тура авиарейс асыла

Мартта Өфөнән Минскиға икенсе тура авиарейс асыла 11.02.2025 // Йәмғиәт

Мартта Өфөнән Минскиға икенсе тура авиарейс асыла...

Тотош уҡырға 21