Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » “Өкө”нөң “һабан турғайы”на әүерелеүе мөмкинме?
Һеҙ нисәлә йоҡларға ятаһығыҙ? Ваҡытындамы?” тигән һорауға күптәрҙең: “Ҡайҙа ул ваҡытында ятыу... Көн дә мәшәҡәте табылып тора, өлгөрөп булмай”, — тип зарланғанын ишеткән бар. Ҡайһы берәүҙәр уйынлы-ысынлы: “Мин бит “өкө” затынан. Бөтә эште төнөн башҡарырға яратам”, — тип тә өҫтәр. Шулай итеп, улар үҙҙәренең тәбиғәт билдәләгән йоҡо режимын боҙоуын аҡларға тырыша.

Ғалимдар күптән инде был ҡалыптарҙың ысынбарлыҡҡа тап килмәүен, йоҡо режи­мының иртәнге йәки төнгөгә бүленеүен генетика буйынса бирелмәүен, ә йәшәү рәүеше менән тығыҙ бәйләнгәнлеген раҫланы. “Һабан турғайы” режимы бөтә кеше өсөн дә тәбиғи, беҙҙең бөтә физиологик функцияларыбыҙ, мәҫәлән, тән температураһы, тап ошо тәртипкә көйләнгән. Төндә хатта көсөр­гәнешле эш менән мәшғүл кешенең дә тән температураһы, йоҡлаған кешенеке кеүек үк, төшә. Әммә йоҡо режимының даими боҙолоуы ахыр сиктә тотороҡһоҙораҡ физиологик процестарҙың яңы эш ритмына яраҡлашыуына килтерә. Шулай итеп, кешенең һығылмалы физиологик функциялары тотороҡлолары менән килешеп эшләмәй. Режимды боҙоп, беҙ яһалма рәүештә организм өсөн ауыр шарттар тыуҙырабыҙ.

Үҙен “өкө” тип иҫәпләргә күнеккән кешенең организмын космонавт, полярниктың, йәғни оҙайлы ваҡыт экстремаль шарттарҙа булған һөнәр эйәһенең хәл-торошо менән сағыш­тырырға мөмкин. Айырма бары шунда — “өкө”ләр ошондай шарттарҙы үҙҙәре тыуҙыра. Мәғлүмәттәрҙән күренеүенсә, уларҙың тәүлегенә уртаса эшләп сығарған гормондары “һабан турғайы”ныҡына ҡарағанда 1,5 тапҡырға юғарыраҡ. Ошо допинг иҫәбенә кешенең төнгө әүҙемлеге тәьмин ителә лә инде. Адреналиндың артыҡ күп эшләп сығарылыуы матдәләр алмашыныуын боҙа, уның ҡалдыҡтары ҡанда туплана, ҡан тамырҙарына ултыра. Һөҙөмтәлә атеросклероз, гипертония, йөрәк ишемияһы сирҙәренә юл асыла. Ғалимдарҙың тикшеренеүҙәре төндәге әүҙемлектең бик ҡиммәткә төшөү ихтималлығын раҫлай. “Өкө”ләр араһында миокард инфаркттарының “һабан турғай”ҙа­ры менән сағыштырғанда 1,5 тапҡырға күберәк булыуы асыҡланған.

Йоҡо режимын яйға һалыу өсөн ҡайһы бер күнегелгән ғәҙәттәрҙән арынып, яуаплыраҡ, ауырыраҡ мәшәҡәттәрҙе иртәнге ваҡытҡа ҡалдырырға кәрәк. Кис саф һауала йөрөү, бер үк ваҡытта йоҡларға ятыу һәм уяныу көндәлек ғәҙәткә әүерелергә тейеш. Ошо ябай ғына ҡағиҙәләр сәләмәтлекте һаҡларға, эшкә һәләтлелекте күтәрергә ярҙам итер.


Автор: Динә АРЫҪЛАНОВА әҙерләне
Фото: pixabay.ru


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 696

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 826

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 4 769

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 4 480

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс 31.03.2019 // Йәмғиәт

Тап бынан йөҙ элек булған кеүек үк, ҡунаҡтарҙы Темәс ерендә һыбайлылар флагтар тотоп ҡаршы алды....

Тотош уҡырға 3 102

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 797

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 4 045

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 3 177

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме?

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме? 30.03.2019 // Йәмғиәт

Бөгөн Ҡазанда Татарстан башҡорттары ҡоролтайы ултырышы булды....

Тотош уҡырға 2 778

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ!

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ! 30.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостан автономияһының йылъяҙмасыһы, дәүләт эшмәкәре, шағир, музыкант, ойоштороусы Шәйехзада...

Тотош уҡырға 2 826

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ 30.03.2019 // Йәмғиәт

Сибай ҡалаһының Төйәләҫ ҡасабаһында йыл аҙағында заман талаптарына яуап биргән фельдшер-акушерлыҡ...

Тотош уҡырға 2 617

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә 30.03.2019 // Йәмғиәт

2018 йылдың 1 сентябрендә “Башҡортостан тарихы шәхестәр күҙлеге аша: генеалогик аспект” тигән...

Тотош уҡырға 2 872