Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » “Өкө”нөң “һабан турғайы”на әүерелеүе мөмкинме?
Һеҙ нисәлә йоҡларға ятаһығыҙ? Ваҡытындамы?” тигән һорауға күптәрҙең: “Ҡайҙа ул ваҡытында ятыу... Көн дә мәшәҡәте табылып тора, өлгөрөп булмай”, — тип зарланғанын ишеткән бар. Ҡайһы берәүҙәр уйынлы-ысынлы: “Мин бит “өкө” затынан. Бөтә эште төнөн башҡарырға яратам”, — тип тә өҫтәр. Шулай итеп, улар үҙҙәренең тәбиғәт билдәләгән йоҡо режимын боҙоуын аҡларға тырыша.

Ғалимдар күптән инде был ҡалыптарҙың ысынбарлыҡҡа тап килмәүен, йоҡо режи­мының иртәнге йәки төнгөгә бүленеүен генетика буйынса бирелмәүен, ә йәшәү рәүеше менән тығыҙ бәйләнгәнлеген раҫланы. “Һабан турғайы” режимы бөтә кеше өсөн дә тәбиғи, беҙҙең бөтә физиологик функцияларыбыҙ, мәҫәлән, тән температураһы, тап ошо тәртипкә көйләнгән. Төндә хатта көсөр­гәнешле эш менән мәшғүл кешенең дә тән температураһы, йоҡлаған кешенеке кеүек үк, төшә. Әммә йоҡо режимының даими боҙолоуы ахыр сиктә тотороҡһоҙораҡ физиологик процестарҙың яңы эш ритмына яраҡлашыуына килтерә. Шулай итеп, кешенең һығылмалы физиологик функциялары тотороҡлолары менән килешеп эшләмәй. Режимды боҙоп, беҙ яһалма рәүештә организм өсөн ауыр шарттар тыуҙырабыҙ.

Үҙен “өкө” тип иҫәпләргә күнеккән кешенең организмын космонавт, полярниктың, йәғни оҙайлы ваҡыт экстремаль шарттарҙа булған һөнәр эйәһенең хәл-торошо менән сағыш­тырырға мөмкин. Айырма бары шунда — “өкө”ләр ошондай шарттарҙы үҙҙәре тыуҙыра. Мәғлүмәттәрҙән күренеүенсә, уларҙың тәүлегенә уртаса эшләп сығарған гормондары “һабан турғайы”ныҡына ҡарағанда 1,5 тапҡырға юғарыраҡ. Ошо допинг иҫәбенә кешенең төнгө әүҙемлеге тәьмин ителә лә инде. Адреналиндың артыҡ күп эшләп сығарылыуы матдәләр алмашыныуын боҙа, уның ҡалдыҡтары ҡанда туплана, ҡан тамырҙарына ултыра. Һөҙөмтәлә атеросклероз, гипертония, йөрәк ишемияһы сирҙәренә юл асыла. Ғалимдарҙың тикшеренеүҙәре төндәге әүҙемлектең бик ҡиммәткә төшөү ихтималлығын раҫлай. “Өкө”ләр араһында миокард инфаркттарының “һабан турғай”ҙа­ры менән сағыштырғанда 1,5 тапҡырға күберәк булыуы асыҡланған.

Йоҡо режимын яйға һалыу өсөн ҡайһы бер күнегелгән ғәҙәттәрҙән арынып, яуаплыраҡ, ауырыраҡ мәшәҡәттәрҙе иртәнге ваҡытҡа ҡалдырырға кәрәк. Кис саф һауала йөрөү, бер үк ваҡытта йоҡларға ятыу һәм уяныу көндәлек ғәҙәткә әүерелергә тейеш. Ошо ябай ғына ҡағиҙәләр сәләмәтлекте һаҡларға, эшкә һәләтлелекте күтәрергә ярҙам итер.


Автор: Динә АРЫҪЛАНОВА әҙерләне
Фото: pixabay.ru


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Башҡортостанда Шәйехзада Бабич исемендәге премияға ғаризалар ҡабул итеү башланды

Башҡортостанда Шәйехзада Бабич исемендәге премияға ғаризалар ҡабул итеү башланды 23.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда Шәйехзада Бабич исемендәге премияға ғаризалар ҡабул итеү башланды...

Тотош уҡырға 20

Республикала «Сәләмәтлек поезы» туберкулезға шик тыуҙырған тәүге осраҡты асыҡлаған

Республикала «Сәләмәтлек поезы» туберкулезға шик тыуҙырған тәүге осраҡты асыҡлаған 23.05.2025 // Йәмғиәт

Республикала «Сәләмәтлек поезы» туберкулезға шик тыуҙырған тәүге осраҡты асыҡлаған...

Тотош уҡырға 17

Өфөлә башҡортса китап уҡыу марафоны еңеүселәре бүләкләнде

Өфөлә башҡортса китап уҡыу марафоны еңеүселәре бүләкләнде 23.05.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә башҡортса китап уҡыу марафоны еңеүселәре бүләкләнде...

Тотош уҡырға 20

Башҡортостанда боҙ-борсаҡ яуып үткән

Башҡортостанда боҙ-борсаҡ яуып үткән 23.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда боҙ-борсаҡ яуып үткән...

Тотош уҡырға 19

Студент әсәләр өсөн пособиелар 90 мең һумға тиклем арттырыла

Студент әсәләр өсөн пособиелар 90 мең һумға тиклем арттырыла 23.05.2025 // Йәмғиәт

Студент әсәләр өсөн пособиелар 90 мең һумға тиклем арттырыла...

Тотош уҡырға 18

Башҡортостан юлдарында махсус операция башланды

Башҡортостан юлдарында махсус операция башланды 23.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан юлдарында махсус операция башланды...

Тотош уҡырға 17

Республикала йәйгеһен 192 рәсми пляж асыла

Республикала йәйгеһен 192 рәсми пляж асыла 23.05.2025 // Йәмғиәт

Республикала йәйгеһен 192 рәсми пляж асыла...

Тотош уҡырға 18

Башҡортостанда ҡырау төшөүе фаразлана

Башҡортостанда ҡырау төшөүе фаразлана 23.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда ҡырау төшөүе фаразлана...

Тотош уҡырға 19

Рәсәйҙә балаларға энергетиктар һатҡан өсөн штрафтар индерелде

Рәсәйҙә балаларға энергетиктар һатҡан өсөн штрафтар индерелде 22.05.2025 // Йәмғиәт

Рәсәйҙә балаларға энергетиктар һатҡан өсөн штрафтар индерелде...

Тотош уҡырға 31

Өфөлә суд нефть университеты проректорын Тәфтиш изоляторына оҙатты

Өфөлә суд нефть университеты проректорын Тәфтиш изоляторына оҙатты 22.05.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә суд нефть университеты проректорын Тәфтиш изоляторына оҙатты...

Тотош уҡырға 26

Башҡортостанда Дүртөйлө — Груздевка юлын ремонтлау эштәре тамамланды

Башҡортостанда Дүртөйлө — Груздевка юлын ремонтлау эштәре тамамланды 22.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда Дүртөйлө — Груздевка юлын ремонтлау эштәре тамамланды...

Тотош уҡырға 31

Башҡортостан ҡурсаулығында ҡырағай орхидея сәскә атҡан

Башҡортостан ҡурсаулығында ҡырағай орхидея сәскә атҡан 22.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан ҡурсаулығында ҡырағай орхидея сәскә атҡан...

Тотош уҡырға 31