Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » “Өкө”нөң “һабан турғайы”на әүерелеүе мөмкинме?
Һеҙ нисәлә йоҡларға ятаһығыҙ? Ваҡытындамы?” тигән һорауға күптәрҙең: “Ҡайҙа ул ваҡытында ятыу... Көн дә мәшәҡәте табылып тора, өлгөрөп булмай”, — тип зарланғанын ишеткән бар. Ҡайһы берәүҙәр уйынлы-ысынлы: “Мин бит “өкө” затынан. Бөтә эште төнөн башҡарырға яратам”, — тип тә өҫтәр. Шулай итеп, улар үҙҙәренең тәбиғәт билдәләгән йоҡо режимын боҙоуын аҡларға тырыша.

Ғалимдар күптән инде был ҡалыптарҙың ысынбарлыҡҡа тап килмәүен, йоҡо режи­мының иртәнге йәки төнгөгә бүленеүен генетика буйынса бирелмәүен, ә йәшәү рәүеше менән тығыҙ бәйләнгәнлеген раҫланы. “Һабан турғайы” режимы бөтә кеше өсөн дә тәбиғи, беҙҙең бөтә физиологик функцияларыбыҙ, мәҫәлән, тән температураһы, тап ошо тәртипкә көйләнгән. Төндә хатта көсөр­гәнешле эш менән мәшғүл кешенең дә тән температураһы, йоҡлаған кешенеке кеүек үк, төшә. Әммә йоҡо режимының даими боҙолоуы ахыр сиктә тотороҡһоҙораҡ физиологик процестарҙың яңы эш ритмына яраҡлашыуына килтерә. Шулай итеп, кешенең һығылмалы физиологик функциялары тотороҡлолары менән килешеп эшләмәй. Режимды боҙоп, беҙ яһалма рәүештә организм өсөн ауыр шарттар тыуҙырабыҙ.

Үҙен “өкө” тип иҫәпләргә күнеккән кешенең организмын космонавт, полярниктың, йәғни оҙайлы ваҡыт экстремаль шарттарҙа булған һөнәр эйәһенең хәл-торошо менән сағыш­тырырға мөмкин. Айырма бары шунда — “өкө”ләр ошондай шарттарҙы үҙҙәре тыуҙыра. Мәғлүмәттәрҙән күренеүенсә, уларҙың тәүлегенә уртаса эшләп сығарған гормондары “һабан турғайы”ныҡына ҡарағанда 1,5 тапҡырға юғарыраҡ. Ошо допинг иҫәбенә кешенең төнгө әүҙемлеге тәьмин ителә лә инде. Адреналиндың артыҡ күп эшләп сығарылыуы матдәләр алмашыныуын боҙа, уның ҡалдыҡтары ҡанда туплана, ҡан тамырҙарына ултыра. Һөҙөмтәлә атеросклероз, гипертония, йөрәк ишемияһы сирҙәренә юл асыла. Ғалимдарҙың тикшеренеүҙәре төндәге әүҙемлектең бик ҡиммәткә төшөү ихтималлығын раҫлай. “Өкө”ләр араһында миокард инфаркттарының “һабан турғай”ҙа­ры менән сағыштырғанда 1,5 тапҡырға күберәк булыуы асыҡланған.

Йоҡо режимын яйға һалыу өсөн ҡайһы бер күнегелгән ғәҙәттәрҙән арынып, яуаплыраҡ, ауырыраҡ мәшәҡәттәрҙе иртәнге ваҡытҡа ҡалдырырға кәрәк. Кис саф һауала йөрөү, бер үк ваҡытта йоҡларға ятыу һәм уяныу көндәлек ғәҙәткә әүерелергә тейеш. Ошо ябай ғына ҡағиҙәләр сәләмәтлекте һаҡларға, эшкә һәләтлелекте күтәрергә ярҙам итер.


Автор: Динә АРЫҪЛАНОВА әҙерләне
Фото: pixabay.ru


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Республикала 135 яңы аллея булдырыла

Республикала 135 яңы аллея булдырыла 07.04.2025 // Йәмғиәт

Республикала 135 яңы аллея булдырыла...

Тотош уҡырға 12

Башҡортостан Башлығы ташҡындан һуң ауылды тергеҙеүҙе шәхсән тикшерергә йыйына

Башҡортостан Башлығы ташҡындан һуң ауылды тергеҙеүҙе шәхсән тикшерергә йыйына 07.04.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Башлығы ташҡындан һуң ауылды тергеҙеүҙе шәхсән тикшерергә йыйына...

Тотош уҡырға 15

Хәбиров республика ҡалаларын йәшәү өсөн уңайлы тип таныуҙарын баһаланы

Хәбиров республика ҡалаларын йәшәү өсөн уңайлы тип таныуҙарын баһаланы 07.04.2025 // Йәмғиәт

Хәбиров республика ҡалаларын йәшәү өсөн уңайлы тип таныуҙарын баһаланы...

Тотош уҡырға 9

Башҡортостанда +20° тиклем йылыта

Башҡортостанда +20° тиклем йылыта 07.04.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда +20° тиклем йылыта...

Тотош уҡырға 13

Башҡортостанда күп балалы ата-әсәләргә эшкә урынлашырға ярҙам итәләр

Башҡортостанда күп балалы ата-әсәләргә эшкә урынлашырға ярҙам итәләр 04.04.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда күп балалы ата-әсәләргә эшкә урынлашырға ярҙам итәләр...

Тотош уҡырға 31

Республика буйлап «Сәләмәтлек поездары» юлға сыға

Республика буйлап «Сәләмәтлек поездары» юлға сыға 04.04.2025 // Йәмғиәт

Республика буйлап «Сәләмәтлек поездары» юлға сыға...

Тотош уҡырға 32

Башҡортостан буйлап «Сәләмәтлек поездары» юлға сыға

Башҡортостан буйлап «Сәләмәтлек поездары» юлға сыға 04.04.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан буйлап «Сәләмәтлек поездары» юлға сыға...

Тотош уҡырға 30

Өфөлә дәүләт автоинспекцияһы хеҙмәткәрҙәре «Иғтибар – балалар!» акцияһын үткәрә

Өфөлә дәүләт автоинспекцияһы хеҙмәткәрҙәре «Иғтибар – балалар!» акцияһын үткәрә 04.04.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә дәүләт автоинспекцияһы хеҙмәткәрҙәре «Иғтибар – балалар!» акцияһын үткәрә...

Тотош уҡырға 28

Туймазыла ике йәшлек малай 26 магнит шарын йотҡан

Туймазыла ике йәшлек малай 26 магнит шарын йотҡан 04.04.2025 // Йәмғиәт

Туймазыла ике йәшлек малай 26 магнит шарын йотҡан...

Тотош уҡырға 28

Республикала тәүлек эсендә 4 ҡоро үлән яныу осрағы теркәлгән

Республикала тәүлек эсендә 4 ҡоро үлән яныу осрағы теркәлгән 04.04.2025 // Йәмғиәт

Республикала тәүлек эсендә 4 ҡоро үлән яныу осрағы теркәлгән...

Тотош уҡырға 30

Башҡортостанда ҡар ҡатыш ямғыр яуыуы фаразлана

Башҡортостанда ҡар ҡатыш ямғыр яуыуы фаразлана 04.04.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда ҡар ҡатыш ямғыр яуыуы фаразлана...

Тотош уҡырға 31

Өфөләрҙе газондарҙа парковка өсөн яуаплылыҡ тураһында иҫкәрттеләр

Өфөләрҙе газондарҙа парковка өсөн яуаплылыҡ тураһында иҫкәрттеләр 03.04.2025 // Йәмғиәт

Өфөләрҙе газондарҙа парковка өсөн яуаплылыҡ тураһында иҫкәрттеләр...

Тотош уҡырға 27