Бөгөн күп милләтле Башҡортостанда ике меңдән ашыу йәһүд йәшәй. Тарихи Башҡортостан биләмәһендә улар хаҡында тәүге мәғлүмәт XIX быуат урталары менән бәйле. 1859 йылда Өфөлә өс йәһүд ғаиләһе йәшәүе билдәле. Артабан уларҙың һаны арта барып, 1880 – 1881 йылдарға 300 самаһына етә. Араларында 12 табип, 43 тегенсе, 37 сауҙагәр, 12 сәғәт йүнәтеүсе була.

ХХ быуат башында, Бөйөк Ватан һуғышы һәм унан һуңғы йылдарҙа беҙҙең төбәккә күсеүсе йәһүдтәр бермә-бер арта. Мәҫәлән, 1959 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлү­мәттәренә ярашлы, Башҡортостанда 7 мең 400 йәһүд халҡы йәшәй. Әммә артабан уларҙың һаны кәмей башлай, бигерәк тә СССР тарҡалғас күптәр Израилгә, Америкаға күсеп китеү яйын ҡарай.

1988 йылда Өфөлә йәһүд мәҙә­ниәтен һөйөүселәр клубы теркәлә, был Рәсәй күләмендә ошо йүнә­лештәге тәүге ойошма була. 1992 йылда ул Йәһүд милли-мәҙәни үҙә­генә әйләнә. 2008 йылда респуб­ликабыҙҙа йәшәүсе йәһүд халҡын берләштереүсе мөһабәт, матур бина – синагога төҙөлә. Бында улар үҙҙәренең милли байрамдарын билдәләй, Еврей мәҙәниәте көн­дәрен уҙғара. Синагога бинаһында балалар баҡсаһы, гимназия, спорт һәм тренажер залдары, хәйриә ашханаһы эшләй. Ошонда уҡ Холокоста ҡорбандары иҫтәлегенә музей булдырылған.

Күптән түгел бында йәһүд халҡының милли байрамдарының береһе – Суккот билдәләнде. Ул ете көн дауам итә. Был байрамды улар Синай сүллегендә ҡыуыштарҙа йәшәргә мәжбүр булған, түҙеп торғоһоҙ эҫелектән, ҡыуан елдән, сарсауҙан ыҙалаған ата-бабала­рының яҡты хәтеренә арнап үткәрә һәм ошо осорҙа төрлө донъяуи уңайлыҡтарҙан баш тарта.

Байрам көндәрендә “Бейт Барух” балалар баҡсаһында һәм “Ор Авнер” мәктәбендәге күнекмәләр ҙә Сук­котҡа арналды. Баҡсаға йөрөүсе бәләкәстәр үҙ ҡулдары менән ағас ботаҡтарынан ҡыуыш эшләне, уны биҙәне, матур итеп өҫтәл әҙерләне.

– Беҙ был байрам осоронда ҡыуыш ҡороп, шунда тәғәмләнеп, рухыбыҙ менән ата-бабаларыбыҙға яҡынаябыҙ, уларҙың сүллектә күр­гән-кисергәндәрен тойорға, аңларға тырышабыҙ, – тине сараны асыу мәлендәге сығышында раввин Дан Кричевский.

Суккоттың һәр көнөн синагогаға йөрөүселәр үҙенсәлекле, иҫтә ҡа­лырлыҡ итеп билдәләргә тырышты. Байрамдың һуңғы көнөндә ата-бабалар рухына, донъя именлегенә арнап доғалар уҡылды.

Башҡортостанда йәшәүсе йәһүдтәр, аҙ һанлы булыуҙарына ҡарамаҫтан, берҙәм булырға, балаларына милли тәрбиә бирергә, оло йәштәгеләре тураһында даими хәстәрлек күрергә тырыша. Сина­гоганың барлыҡ эшмәкәрлеге ошо изге маҡсатҡа арналған.