Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Онотолмай һуғыш михнәттәре...
Онотолмай һуғыш михнәттәре...Йәмле май айы тәбиғәткә йәшеллек, күңелдәргә наҙ бүләк итеүе менән айырыуса яҡын. Шулай ҙа майҙың иң оло байрамдарының береһе — Еңеү көнө барыбыҙ өсөн дә иң ҡәҙерлеһе. Илебеҙҙә һуғыштың әсе еле ҡағылмаған бер ғаилә лә юҡтыр, шунлыҡтан хәтер һәм ғорурлыҡ көнөнә әүерелгән был датаны олоһо ла, кесеһе лә көтөп ала. Айырыуса һуғыш һәм тыл ветерандары.
Әбйәлил районының Асҡар ауылында йәшәүсе Ғәйфулла Ғәбитов Еңеү көнөн айырыуса бер тулҡынланыу менән ҡаршылай. Йылдан-йыл һуғыш яугирҙәре сафының һирәгәйә барыуы, һуңғы ваҡытта фронтта алған яраларҙың үҙен белгертеп, һулҡылдап һыҙлауы ветерандың йөрәген әрнетә. Яу яланын бергә үткән иптәштәре йылдан-йыл аҙая. Ул үҙе лә Әбйәлил районында данлы 112-се кавалерия дивизияһында алышҡан берҙән-бер иҫән ҡалған һуғыш ветераны. Шуға күрә хәтер йомғағы нығыраҡ тағатылғандай, һуғыш михнәттәре лә онотолмай, киреһенсә, ниңәлер йышыраҡ хәтергә төшөүсән.
Ата-әсә наҙынан иртә ҡалған Ғәйфулла Ғәбитулла улын алыҫыраҡ туған тейешле ағаһы Мөғәллим үҙ тәрбиәһенә ала. Бала сағы Һәйетҡол ауылында үтә, эшкә маһир һәм уңған ағаһы кескәй Ғәйфуллаға буласаҡ ғаилә башлығына барлыҡ эштәрҙе лә белеү зарур тип, төрлө һөнәрҙәргә өйрәтеп, ысын ир-ат итеп тәрбиәләргә тырыша. Әммә гөрләтеп донъя көткән, ишле мал аҫраған М. Мирхәйҙәров, шәхес культы ҡорбаны булараҡ, ҡулға алына һәм һөргөнгә оҙатыла. Ғәйфулла Ғәбитовты туғандары тиҙ арала Асҡарға ебәрә, һәм ул 1942 йылда Ҡыҙыл Армия сафына саҡырыла. Башҡортостандан йыйылған полк кавалерия часына әҙерләү маҡсатында Алма-Атаға оҙатыла. Көн һайын тиерлек атта һыбай йөрөү, пулеметтан атырға өйрәнеү, мылтыҡ менән эш итеү буласаҡ һалдаттарға еңел бирелмәй. Әммә Тыуған ил алдындағы бурыс, дошманды тиҙерәк тар-мар итеү теләге, данлы һәм шанлы яу юлы үтергә өлгөргән атлы һыбайлылар араһында ҡайнау барыһынан да мөһимерәк. Күпмелер ваҡыт үткәс, фронттағы хәлдең киҫкенләшеүе арҡаһында, уларҙы 1943 йылда вагондарға тейәп, фронтҡа ебәрергә мәжбүр булалар. Был ваҡытта генерал Шайморатов етәкләгән 112-се кавалерия полкы Дон буйҙарында алыша. Шуныһы иғтибарға лайыҡ: Әбйәлил егете үҙенең яҡташы Таһир Кусимовтың полкына килеп эләгә һәм яҡташтарын осратып, ҡыуанысынан шаҡ ҡата. Йәлембәт ауылынан Ситдиҡ Яҡупов, Хәлилдән Ғәбдерәүеф Дәүләтов (аҙаҡтан Советтар Союзы Геройы исеменә лайыҡ булған) менән яҡындан таныша. Таһир Кусимов уға тәрбиәләп үҫтергән ағаһының фамилияһы менән “Мирхәйҙәров” тип өндәшер була. Уны яҡындан белеүеме, әллә нахаҡҡа рәнйетелеп, сит тарафтарға ебәрелеүен кисерә алмаймы, әллә үҙенсә Ғәйфулла Ғәбитовты үҙ итеүеме — бөгөн булһа был һорауҙарға яуап таба алмай һуғыш ветераны.
Һуғыш мәлдәрен тыныс ҡына хәтерләй алмай ул: күҙҙәренә йәш эркелә, алҡымына төйөр тығыла. Һыуыҡ ҡыш айҙарында ҡарҙа шыуышып барып, дошман танктарына ырғытылған гранаталарҙан һалдаттар ғына түгел, хатта аттар ҙа һөрлөгә. “Күҙҙәреңә мөлдөрәп ҡарап ятҡан малҡайҙарҙы күреү, уларға бер нисек тә ярҙам итә алмау бигерәк тә хәтерҙә ныҡ уйылып ҡалды”, — тип хәтерләй һуғыш ветераны. Командиры Таһир Кусимовтың шул тиклем ябай, кешелекле булыуын һыҙыҡ өҫтөнә ала, уның кеүектәр һирәк тыуалыр, тип өҫтәп тә ҡуя. Кусимов өсөн иң мөһиме — һалдаттарының яу алдынан ял итеүе, аттарҙың яҡшы ашатылған булыуы. Ә үҙе төндәр буйы йоҡламай, дошманды нисек тар-мар итеү юлдарын эҙләй. Саҡ ҡына ял минуты булғанда, Сарбаев ҡулына ҡурайын алып, һалдаттарҙы бейетер булған. Башҡорт ҡурайы, башҡорт моңо күпме һалдатҡа еңеүгә көс һәм дәрт биргән, яҡындарының һәм балаларының һағыныу сәләмен еткергән, дошманға ҡарата нәфрәт уятҡан. Бына кемдәрҙән бөгөн яу яланындағы дөрөҫлөктө һорашып, һуғыш тарихын яҙырға кәрәк. Ә бит улар мәңгелек түгел...
Бөгөн Ғәйзулла Ғәбитов ейәне Рәфис менән килене янында Асҡар ауылында йәшәй. Әбйәлил район хакимиәте биргән сертификатҡа алынған барлыҡ уңайлыҡтары булған йортта ғүмер кисерә. Ейәненә ярҙамлашып, хатта утынын да ярып ҡуя, ҡош-ҡорт тәрбиәләшә.
— Ергә баҫып, аҙ-маҙ ҡыбырламаһам, тәнемдә ауырлыҡ тоям, — ти Ғәйзулла олатай. — Шуға күрә һәр иртән зарядка өсөн бер аҙ утын ярып алам, тауыҡтарыма ем һалып, саф һауала йөрөйөм. Днепрҙың боҙло һыуын кисеп үткән саҡтар эҙемтәһеҙ булманы, аяҡтар һыҙлай. Инсульт кисергәндән һуң сәләмәтлегем ҡаҡшаны, әммә киленемдең ярҙамы менән һәр таңды йылмайып ҡаршылайым.
Ҡыҙыл Йондоҙ ордены, II һәм III дәрәжә Дан ордендары, “Берлинды алған өсөн”, “Варшаваны азат иткән өсөн” һәм башҡа бихисап миҙалдарға лайыҡ булған һуғыш ветераны Ғәйзулла Ғәбитов уларҙың барыһын да ҡәҙерләп һаҡлай. Сөнки һәр береһе — уның өсөн оло тарих, яуҙаштары рухы, яу ҡырында һәләк булған меңдәрсә ҡорбандың ҡаны, уларҙы күпме йылдар көткән яҡындарының күҙ йәше...
Кәримә УСМАНОВА
Әбйәлил районы.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Тәрбиәселәр Башҡортостан Башлығының 575 мең һумлыҡ грантын оторға мөмкин

Тәрбиәселәр Башҡортостан Башлығының 575 мең һумлыҡ грантын оторға мөмкин 14.02.2025 // Йәмғиәт

Тәрбиәселәр Башҡортостан Башлығының 575 мең һумлыҡ грантын оторға мөмкин...

Тотош уҡырға 12

Республикала халыҡ яҙыусыһы Камил Йыһаншиндың 75 йәшен билдәләйҙәр

Республикала халыҡ яҙыусыһы Камил Йыһаншиндың 75 йәшен билдәләйҙәр 14.02.2025 // Йәмғиәт

Республикала халыҡ яҙыусыһы Камил Йыһаншиндың 75 йәшен билдәләйҙәр...

Тотош уҡырға 17

Башҡортостанда ике пенсия алыусыларға күпме өҫтәмә аҡса түләнергә тейешлеген аңлаттылар

Башҡортостанда ике пенсия алыусыларға күпме өҫтәмә аҡса түләнергә тейешлеген аңлаттылар 14.02.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда ике пенсия алыусыларға күпме өҫтәмә аҡса түләнергә тейешлеген аңлаттылар...

Тотош уҡырға 17

Башҡортостан яугире атай булған

Башҡортостан яугире атай булған 14.02.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан яугире атай булған...

Тотош уҡырға 17

Апрелдә Еңеүҙең 80 йыллығы уңайынан Башҡортостан ветерандарына аҡса түләнә

Апрелдә Еңеүҙең 80 йыллығы уңайынан Башҡортостан ветерандарына аҡса түләнә 14.02.2025 // Йәмғиәт

Апрелдә Еңеүҙең 80 йыллығы уңайынан Башҡортостан ветерандарына аҡса түләнә...

Тотош уҡырға 17

Апрелдә республика ветерандарына Еңеүҙең 80 йыллығы уңайынан аҡса түләнә

Апрелдә республика ветерандарына Еңеүҙең 80 йыллығы уңайынан аҡса түләнә 14.02.2025 // Йәмғиәт

Апрелдә республика ветерандарына Еңеүҙең 80 йыллығы уңайынан аҡса түләнә...

Тотош уҡырға 13

2025 йыл Рәсәйҙә мәғариф системаһында Балалар ялы йылы билдәһе аҫтында уҙғарыла

2025 йыл Рәсәйҙә мәғариф системаһында Балалар ялы йылы билдәһе аҫтында уҙғарыла 14.02.2025 // Йәмғиәт

2025 йыл Рәсәйҙә мәғариф системаһында Балалар ялы йылы билдәһе аҫтында уҙғарыла...

Тотош уҡырға 16

Яҙыусы Яныбай Хамматовҡа арналған почта конверты сыҡты

Яҙыусы Яныбай Хамматовҡа арналған почта конверты сыҡты 13.02.2025 // Йәмғиәт

Яҙыусы Яныбай Хамматовҡа арналған почта конверты сыҡты...

Тотош уҡырға 25

Рәсәй гражданы антын 14 йәштән бирә башлайҙар

Рәсәй гражданы антын 14 йәштән бирә башлайҙар 13.02.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй гражданы антын 14 йәштән бирә башлайҙар...

Тотош уҡырға 24

Башҡортостанда Стәрлетамаҡ күпере төҙөлөшө 2026 йылда тамамлана

Башҡортостанда Стәрлетамаҡ күпере төҙөлөшө 2026 йылда тамамлана 13.02.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда Стәрлетамаҡ күпере төҙөлөшө 2026 йылда тамамлана...

Тотош уҡырға 24

1 марттан ер участкаларын теркәү тәртибе үҙгәрә

1 марттан ер участкаларын теркәү тәртибе үҙгәрә 13.02.2025 // Йәмғиәт

1 марттан ер участкаларын теркәү тәртибе үҙгәрә...

Тотош уҡырға 22

Синоптиктар алдағы көндәргә һауа торошон хәбәр итте

Синоптиктар алдағы көндәргә һауа торошон хәбәр итте 13.02.2025 // Йәмғиәт

Синоптиктар алдағы көндәргә һауа торошон хәбәр итте...

Тотош уҡырға 26