Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Ауыл йәме ат менән
Ауыл йәме ат менәнУндайҙар хаҡында беҙҙең халыҡта “ат йәнле” тиҙәр. Ысынлап та, атты яратмаған, бала саҡтан уның ялына йәбешеп, һыбай атланып йөрөмәгән кеше йылҡы малын ҡарай ҙа, үрсетә лә алмайҙыр. Кәртәһендә ат бышҡырған, бейә кешнәгән, ҡолон сырҡыраған тауыштар яңғырамай икән, ниндәй ауылдың йәме булһын?! Был йәһәттән Ҡолсора ауылы халҡы бәхетле: бөгөн бында башҡорт тоҡомло аттар ҡайтанан үрсетелә. Фермерҙарҙа ғына түгел, шәхси ихаталарҙа ла йылҡы малы күпләп тотола. Шундай йүнсел ғаиләләрҙең береһе – Бүләк менән Рәмил Мөхәмәтйәновтар.

2013 йылдан уңған ғаилә йылҡысылыҡ йүнәлешендә эш башлай, ҡымыҙ етештереп, халыҡҡа һата. Ҡасандыр ике баш йылҡынан башланған кәсеп — бөгөн ғаиләнең төп килем сығанағы. Әйтергә кәрәк, Мәхәмәтйәновтар ауыл халҡының йылҡы малын да үҙенең өйөрөнә ҡуша һәм көҙгә тиклем уны көтә.
Алдан әйтеүемсә, ғаилә башлығы Рәмил Камил улы — бәләкәйҙән ат йәнле, һыбай йөрөп буй еткергән кеше. Әле йүгәнгә лә көсө етмәгән малай сағында уҡ олатаһының атына менә. Үҫә төшкәс, сыбыртҡыһын тотоп, йылҡы көтөргә йөрөй.
Мәктәпте тамамлап, әрме бурысын үтәп ҡайтҡан егет хеҙмәт юлын туған колхозында мал ҡараусы булып башлай. Артабан колхоз һәм совхоздар бөткәс, шәхси ихатаһында күпләп мал аҫрарға тотона. Йылдар буйы түләнмәгән хеҙмәт хаҡы бирелгәс, ике йылҡы алып ҡайта. Уларҙы аҡрынлап үрсетә, яйы сыҡҡанда башҡорт тоҡомло ат һатып ала. Тормош иптәше Бүләк Кәлимулла ҡыҙы ла иренең башланғысын хуплай, уға бар яҡлап ярҙам итергә тырыша. Бейәләрҙе өйрәтеп, һауып, ҡымыҙ етештереүгә тотона. Тәүҙәрәк үҙҙәре өсөн булһа, артабан яйлап һатыуға сығара. Бер-бер артлы үҫеп килгән улдары Илһам, Илнур һәм Ильяс та ата-әсәһенең төп ярҙамсыһына әйләнә. Бигерәк тә Илнур атаһы кеүек ат йәнле булып үҫеп килә. Атаһының улы хаҡында “Илнур яландағы һәр атты тотоп менер, шул тиклем ат йәнле бала. Үҙемә оҡшаған” тигән һүҙҙәрендә дөрөҫлөк бар.
— Йылҡысылыҡ — табышлы тармаҡ, бигерәк тә беҙҙең төбәк өсөн уңайлы, — тип һүҙ башланы ғаилә башлығы. – Апрел­дән алып сентябргә тиклем йәмле Йәнгүҙәй тауы итәгендә йәйләү ҡорабыҙ. Бейәләрҙе бәйләп, ҡымыҙ етештерәбеҙ, ҡолондарын айырым көтәбеҙ. Көн һайын ҡатыным барып бейә һауа, уны бешә. Ҡымыҙҙы ҡайҙалыр алып барыу ҙа кәрәкмәй, өйҙән килеп алалар. Туйҙарға, тыуған көндәргә алдан заказ биреүселәр бар.
Бүләк Кәлимулла ҡыҙы әйтеүенсә, көнөнә 40 литрҙан ашыу ҡымыҙ бешә. Быйыл ғаилә ҡымыҙ етештереүҙе арттырырға ниәтләй. Шәхси ихатала йылҡысылыҡ менән шөғөлләнһәләр ҙә, районда үткәрелгән күп сараларҙа ҡатнаша, һабантуйҙарҙа үҙ продукцияһын күргәҙмәгә алып бара Мөхәмәтйәновтар. Баймаҡ районының брендлы сараһына әйләнгән “Башҡорт аты” этнофестивалендә һәр саҡ ҡатнашып, призлы урындар яулай, улар етештергән ҡымыҙ иң тәмлеһе һәм сифатлыһы булараҡ таныла. Шулай уҡ Мөхәмәтйәновтар йыл һайын Яңы йыл байрамдарында Тройка ярыштарында ҡатнашып, еңеүсе була, ауылдаштарын байрамда биҙәлгән саналарҙа алып йөрөй. Ҡыш бабай менән Ҡарһылыуға ла үҙ аттарын биреп, кашауайҙар әҙерләп, уны биҙәп, ауылдың кескәйҙәрен ҡыуандыра.
— Йылҡы малы йыл әйләнәһенә тибенлектә йөрөй тип уйлаусылар тәрән яңылыша, — тип әңгәмәне дауам итте Рәмил Камил улы. — Ат ашауға талымһыҙ, шунлыҡтан мал аҙығы күп талап ителә. Йәй буйы үҙебеҙгә бесән әҙерләргә тура килә, әлегә техника юҡ. Шунлыҡтан кеше ҡушырға ла, ҡул салғыһы менән сабырға ла кәрәк. Ярай әле ышаныслы терәгебеҙ — улдарыбыҙ бар, улар ярҙам итә. Йылҡыларҙы йыл әйләнәһенә ҡарап, күҙәтеп торабыҙ. Тибенлектә йөрөгәндәрен ҡыуып алып ҡайтып, бесәнгә ҡуштыҡ. Ябығып та китәләр, алдарынан тоҙ өҙмәйбеҙ, һоло бирәбеҙ. Быйыл ҡар ҡалын булманы, аттар ҡышын күбеһенсә тибендә йөрөнө. Киләсәктә йылҡы малын арттырырға теләк бар, ҡымыҙ етештереүҙе лә яйға һалырға кәрәк. Йылҡысылыҡ менән һәр кем шөғөлләнә ала, элек һәр йортта ат булды, уны һәр кем үҙ хужалығында файҙаланыр ине. Аттарымдың һәр береһенең исеме бар, уларҙы шул тиклем яратам.
Әммә, йылҡысылыҡтың үҙ проблемалары ла етерлек. Шуларҙың иң ныҡ үҙәккә үткәндәренең береһе — өйөргә айыу һәм бүренең тейеүе. Былтыр ғына Мөхәмәтйә­новтарҙың өйөрөнән алты баш малды айыу йыға, улар араһында хужаның да, ауылдаштарының да аты була. Йыл һайын ҡабатлана килгән проблеманың әле булһа хәл ителмәүенә йәне көйә хужаның. Тырышып үҫтер ҙә малыңды, йыртҡыстан тәләфләт инде, тип өҙгөләнә ул. Уйлап ҡарағанда, был мәсьәлә тик Ҡолсора ауылында ғына күҙәтелмәй, әммә ауыл хал­ҡының аһ-зарын һаман булһа ишетеүсе, уға ҡолаҡ һалыусылар ғына табылмай шул.
Үҙ-ара татыу булып, бар эште бергә кәңәшләшеп, береһенең уйын икенсеһе хуплап, бер-береһенә ярҙам итеп йәшәгән уңған һәм тырыш Бүләк менән Рәмил Мөхәмәтйәновтарҙың йортонан һоҡланып сыҡтыҡ. Таң менән тороп эшләгәнгә, ҡура тултырып мал аҫрағанға күрә, уңған һәм тырыш ғаиләнең тормошо ла матур, табындары ла мул, балалары ла эш һөйөүсән. Тырыш кеше ауылды ла йәмләй, үҙен дә хөрмәтләй. Ауыл йәме ат менән




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 3 993

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 358

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 899

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 795

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 161

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 379

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 927

Йоҡларға ҡурҡам...

Йоҡларға ҡурҡам... 30.03.2019 // Йәмғиәт

Баҡыйлыҡҡа күскәненә тиҫтә йылға яҡын ваҡыт уҙһа ла, әсәйем һуңғы арала төшөмә йыш инә башланы....

Тотош уҡырға 3 498

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була?

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Ҡул эштәре менән булыу, аш-һыу бешереү, бейеү, һүрәт төшөрөү, спорт уйындары... Ә һеҙҙең ғаиләнең...

Тотош уҡырға 1 886

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә 29.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостандың 100 йыллығына арналған саралар дауам итә. Бөгөн, мәҫәлән, Хәйбулла районы үҙәге...

Тотош уҡырға 1 906

Сарыҡ нисек тегелә?

Сарыҡ нисек тегелә? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейында башҡорттоң традицион аяҡ кейеме – сарыҡ тегеү буйынса...

Тотош уҡырға 2 065

15 апрелдә башлана

15 апрелдә башлана 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы районы хакимиәтендә подъездарҙы төҙөкләндереү буйынса республика программаһының тормошҡа...

Тотош уҡырға 1 831