Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Себеш һанар мәл
Себеш һанар мәл Быйыл көндәр йылы тороу сәбәпле, ауыл ерендә ҡаҙ өмәләре бер аҙ һуңлабыраҡ үтә. Шулай ҙа күп хужалар ҡар ятыуын көтмәй, ҡош-ҡортон һуйып, туңдырыуҙы хуп күрә. Ҡаҙ-өйрәк аҫраусылар, туғандарын, дуҫтарын һәм күршеләрен бергә йыйып, күңелле өмәләр үткәрә. Муллыҡ байрамы күптән түгел Күсем ауылы уңғандары тарафынан да ойошторолдо. Себеште көҙ һанайҙар, тигәндәй, һәр йортта тиерлек ҡаҙ өмәләре ауылға йәм һәм ҡот өҫтәй.


Ҡаҙ өмәһе — халҡыбыҙҙың матур милли йолаларының береһе. Бында кешеләр яҡындан аралаша, күңел аса. Күсем ауылының иң егәрле ғаиләләренең береһе Сәбилә менән Азамат Зәйнуллиндар ҡаҙ өмәһенә күршеләрен генә түгел, хатта ауылда йәшәгән иң етеҙ, таһыллы, уңған ҡатын-ҡыҙҙарҙы саҡырған, сөнки ҡаҙ йолҡоу үҙенә күрә ҙур оҫталыҡ талап итә. Ирҙәр ҡаҙҙарҙы һуйып, йолҡорға әҙерләһә, хужабикәләр “һә” тигәнсе уларҙы таҙартып та ҡуйҙы. Эш менән йыр-көлкө аралашып барҙы, байрамдың төп йыры “Ҡаҙ ҡанаты” бер нисә тапҡыр яңғыраны.
Сәбилә менән Азамат Зәйнуллиндар — ауылда күркәм ғаиләләрҙең береһе. Күпләп мал тотҡан, ҡош-ҡорт аҫраған ғаилә уңғандар иҫәбендә. Күптән түгел 35 бройлерын һуйып, таҙалап алһалар, әле ҡаҙҙарын йолҡторалар. “Бройлерҙар өсөн бер нисә өмә яһаныҡ, һимеҙ булдылар, күбеһе дүрт килограмдан артыҡ тартты. Балалар, туған-тыумаса, дуҫ-иш менән ашарға ла, артығын һатырға ла етә”, — тип ҡыуана Зәйнуллиндар. Йәш бала менән ултырыуға ҡарамаҫтан, йорт хужабикәһе бар эште теүәл башҡара. Кескәй Дамир ҙа әсәһенең уңғанлығына күнегеп бөткән, ахыры, уның иларға ла ваҡыты юҡ. Үҙенсә, өмәселәргә булышырға тырышып, ауыҙ эсенән нимәлер көйләп йөрөй. Әйткәндәй, уңған ҡатындар Ҡаҙ өмәһенең бар нескәлектәрен тулыһынса үтәргә тырыша. Мәҫәлән, ҡаҙҙы йолҡоп бөткәс, мамығын йыймай, хужабикәләр аяҡ-ҡулын шунда тығып һамаҡлай. Ололар әйтеүе буйынса, шулай иткәндә, аяҡ-ҡул һыҙлауһыҙ була икән.
Артабан гармунсы Зөлфәр Ҡунаҡҡоловтың дәртле моңо оҙатыуында көйәнтәләргә эленгән ҡаҙ түшкәләрен яурындарына һалып, йәшерәктәр һыу буйына ыңғайланы. Ҡалғандары гармунға ҡушылып йыр һуҙҙы. Егәрле килендәр иһә, ҡаҙ түшкәләрен йылғала сайҡап, төрлө теләктәр теләне: “Киләһе йыл да был йортҡа ҡаҙ үрсетергә насип булһын!”
Көн һыуығы өмәселәрҙең бит алмаларын бер аҙ семеткелеп алһа ла, кәйефтәр күтәренке. Сыр-сыу килеп өйгә ҡайтҡас, уларҙы тағы ла яуаплыраҡ, ҡатмарлыраҡ эш көтә ине. Ҡаҙ түшкәләренең эсен ярып, таҙартыу барыһынан да сослоҡ һәм иғтибарлыҡ талап итә. Был юлы бигерәк тә Дильмира Ҡунаҡҡолова, Әғниә Бикмырҙина, Әлимә Ғабдуллина һәм Диләфрүз Ғәҙелшиналарға етеүсе табылманы. Уларҙың ҡулына күҙ эйәрмәй, “һә”тигәнсе барыһын да эшкәртеп тә ҡуйҙылар.
Эш теүәлләнеп, ҡаҙҙар эленеп, өмәселәр тәмле сәй эсеп, бер аҙ ял иткәндән һуң, ҡаҙ мамығы һыҙырҙы. Кис ашҡа йыйып, ҡунаҡ һыйлаған йорт хужалары Сәбилә менән Азамат Зәйнуллиндар өмәселәргә ихлас рәхмәттәрен әйтеп, ҡаҙ итен өлөшләп таратты. Ҡыҙҙарға — ҡанат, малайҙарға — бот, хужаға — баш, ҡатынға — түш, ҡунаҡтарға оса майы эләккән, тип ит бүлде йорт хужаһы. Ул, һамаҡлап, һәр кемгә өлөшөн таратып сыҡты, барыһы ла хужаға киләһе йылда ла мул итеп ҡаҙ үрсетеүен теләне.
Тәү ҡарашҡа ябай һәм ғәҙәти кеүек күренгән “Ҡаҙ өмәһе” боронғо халыҡ йолаларын ҡайтанан тергеҙеү, уны пропагандалау булһа, икенсенән, бергәләшеп, уйын-көлкө, мәрәкәләшеп, хужалар өсөн оло бер эште атҡарыу сараһы ул. Ҡаҙ өмәләре гөрләп уҙа икән, тимәк, ауылдарыбыҙҙың ҡото һәм йәме һаҡлана, милли йолаларыбыҙ юғалмай, быуындан быуынға күсеп, йәшәй әле.

Әбйәлил районы.

Өмәселәрҙән ҡаҙ итенән аш әҙерләү өлгөһө

Ҡаҙ ите менән тары бутҡаһы бешереү өсөн түшкәне эшкәртеп, йыуып, 40-50 г ауырлыҡтағы киҫәктәргә бүләләр ҙә, һыуыҡ һыуға һалып, ҡайнатып сығаралар. Тоҙ, борос һибеп, яртылаш әҙер булғансы һүрән утта бешерәләр. Тарыны таҙартып, бер нисә ҡат йыуғандан һуң, ҡайнар һыу менән бешекләйҙәр. Һурпаға һалып, майҙа ҡыҙҙырылған һуған өҫтәйҙәр. Һурпа кимәле ярманыҡынан 3-4 сантиметрға юғарыраҡ булырға тейеш. Бутҡаны һүрән утта бешерәләр. Унан һуң 10-15 минут ултыртып торалар. Ҡаҙ ите ҡушылған бутҡаны ҙур тәрилкәгә һалып бирәләр. Ҡайһы бер төбәктәрҙә уны ҡарабойҙай, дөгө, һоло ярмаһынан да бешерәләр.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 009

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 370

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 916

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 812

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 175

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 390

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 933

Йоҡларға ҡурҡам...

Йоҡларға ҡурҡам... 30.03.2019 // Йәмғиәт

Баҡыйлыҡҡа күскәненә тиҫтә йылға яҡын ваҡыт уҙһа ла, әсәйем һуңғы арала төшөмә йыш инә башланы....

Тотош уҡырға 3 504

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була?

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Ҡул эштәре менән булыу, аш-һыу бешереү, бейеү, һүрәт төшөрөү, спорт уйындары... Ә һеҙҙең ғаиләнең...

Тотош уҡырға 1 893

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә 29.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостандың 100 йыллығына арналған саралар дауам итә. Бөгөн, мәҫәлән, Хәйбулла районы үҙәге...

Тотош уҡырға 1 912

Сарыҡ нисек тегелә?

Сарыҡ нисек тегелә? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейында башҡорттоң традицион аяҡ кейеме – сарыҡ тегеү буйынса...

Тотош уҡырға 2 072

15 апрелдә башлана

15 апрелдә башлана 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы районы хакимиәтендә подъездарҙы төҙөкләндереү буйынса республика программаһының тормошҡа...

Тотош уҡырға 1 840