Республика Башлығы бишенсе саҡырылыш Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтайға Мөрәжәғәтнамәһендә дуаль белем биреү сифатын күтәреү зарурлығын билдәләне. “Төплө уйланылған һөнәри йүнәлеш биреүҙең бөтә уҡыу йорттары өсөн төп темаға әүерелеүе, уҡыусыларҙы һөнәрҙәр, предприятиелар менән виртуаль һәм реаль таныштырыуҙың ҡыҙыҡлы ойошторолоуы мөһим. Тармаҡ министрлыҡтары һәм ведомстволары, эш биреүселәр берекмәләре, эшҡыуарлыҡ ошо эшкә ҡушылырға тейеш. Дуаль белем биреү сифатын күтәрергә кәрәк. Шул саҡта уҡыу йорттарын тамамлаған студенттар яҡшы технологик әҙерлекле таныш етештереү майҙансыҡтарына киләсәк”, – тине Рөстәм Хәмитов сығышында.

Үткән быуаттағы үҙгәрештәр тулҡыны белем биреү өлкәһенә лә ҡағылмай ҡалманы. Бығаса урта мәктәптә хеҙмәт дәрестәрендә үк уҡыусылар төрлө предприятиеларҙа буласаҡ һөнәре менән танышып, тәүге сы­нығыу алды. Һөнәрселек училищелары, техникумдар, юғары уҡыу йорттары үҙ йүнә­лешендәге ойошмалар менән тығыҙ бәйлә­нештә хеҙмәттәшлек итте. Йәштәр уҡыуҙы производствола практик эш менән нығытып, ҡулына диплом алғанға ҡәҙәр аҙмы-күпме тәжрибә туплап, ойошмаға ярайһы әҙерлекле белгес булып килде. Предприятиелар етәк­селәре лә үҙҙәренә кадрҙар әҙерләү йәһә­тенән ҙур әүҙемлек күрһәтте, эшләп йөрөгән йәштәргә махсус йүнәлтмә биреп, белемен, һөнәрен камиллаштырырға мөмкинлек асты. Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, илдәге ҡоролош үҙгәр­гәс, был матур йолалар юҡҡа сыҡты. Ә бө­гөн шуның әсе һөҙөмтәләрен күрәбеҙ. Нисә йылдар буйы белем алған йәштә­ребеҙҙе бер ерҙә лә көтөп тормайҙар. Сәбәптәре бар: тәжрибә юҡ. Бәғзе берәүҙәр хатта пред­прия­тиеға эшкә килгәс, теге йәки был эш алы­мын тәүге тапҡыр күреп, баҙап ҡала. Ә ойошмалар өсөн бөгөндән емешле хеҙмәт күр­һәтерҙәй кадрҙар кәрәк. Йәнә күп йәштәребеҙ, үҙенә яраҡлы шөғөл тапмау сәбәпле, сит илдәргә юллана. Ә бит уларҙы уҡытыу өсөн дәүләт тә, ата-әсәһе лә аҙ аҡ­са сарыф итмәгән. Тағы, биш йыл буйы уҡып, бөгөн баҙарҙа ваҡ-төйәк һатып торған йәки йөк ташыусы булып йөрөгән йәштәр аҙмы?
Мәҫәлән, йыл һайын маҡсатлы йүнәлтмә менән юғары уҡыу йорттарында 250 мең студент белем ала. Үкенескә ҡаршы, уларҙың ни бары 20-30 проценты ғына үҙҙәренең төбәктәренә әйләнеп ҡайта.
Мәғлүмәттәр күрһәтеүенсә, Рәсәй халҡының 40 проценты ғына алған һөнәре буйынса эшләй. Был юҫыҡта медицина өлкәһе иң алда тора – тармаҡтағы халыҡтың 75 проценты үҙ специальносына ярашлы хеҙмәт етә. Нефтселәрҙең – 66, энергетик­тарҙың – 50, химиктарҙың – 25, геологтарҙың – 22, биологтарҙың 20 проценты ғына үҙе һайлаған өлкәлә мәшғүл. Бының төп сәбәбе уҡыу барышы менән сәнәғәт араһында ныҡлы бәйләнештәрҙең булмауында. Күп йәштәр, диплом алғас та, ҡайҙа, нисек эшләрен күҙ алдына ла килтермәй.
Был хәлде үҙгәртеү һәм йәштәрҙе ҡабаттан уҡытыуға аҡса сарыф итмәү өсөн Мәғариф министрлығы беренсе кластан уҡ һөнәри әҙерлекте башларға тәҡдим итә. 2020 йылға ҡәҙәр илдең егерме төбәгендә СССР ваҡытындағы Пионерҙар һарайына оҡшаш технопарктар барлыҡҡа киләсәк. Унда балалар төрлө һөнәрҙәрҙе үҙләштерәсәк. Был алым киләсәктә үҙ файҙаһын бирәсәк, ти белгестәр.
Дуаль белем биреү. Был төшөнсә сәйерерәк яңғыраһа ла, беҙҙең өсөн яңылыҡ тип әйтеп булмай. Ябай ғына итеп әйткәндә, белем алыуҙың теоретик өлөшө уҡыу йортонда барһа, практик йәһәттән – эш урынында. Предприятие мәғариф учреждениеларына үҙенә кәрәкле аныҡ белгескә заказ бирә, эш биреүселәр уҡыу программаһы төҙөгәндә ҡатнаша. Был осраҡта белгестәр белем биреүҙең сифаты күтәрелеүен билдәләй. Һуңынан предприятиела студенттар өсөн эш урындары булдырыла. Дуаль белем эшһеҙҙәр армияһын һәм иҡтисадта ихтыяж булмаған һөнәрҙәрҙе ҡыҫҡартырға булышлыҡ итәсәк, ти белгестәр.