Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Ни өсөн Урал йылғаһы һайыҡты?
Ни өсөн Урал йылғаһы һайыҡты? Илебеҙҙә меңәрләгән йылға бар. Ҡайһы берҙәре халыҡта айырыуса оло ихтирам менән файҙалана, сөнки улар ҙур әһәмиәткә эйә, тотош иҡтисади райондарҙың хужалығына йоғонто яһай, һыу буйында йәшәгән халыҡтың көнкүрешен һәм мәҙәниәтен билдәләй.
Башҡортостан, Силәбе, Ырымбур, Ҡаҙағстандағы Аҡтүбә, Урал һәм Гурьев өлкәләре аша аҡҡан Урал йылғаһы ла – шундайҙар рәтендә. Оҙонлоғо менән ул (2428 километр) Волга менән Дунайҙан ҡала Европала өсөнсө урында. Бассейнының майҙаны – 231 квадрат километр.
Яйыҡ буйҙары (1775 йылға тиклем шулай атала) ғәжәп бай тәбиғәтле һәм бик үҙенсәлекле, төрлө-төрлө ер аҫты хазиналарына ла бай. Шуныһы ла иғтибарға лайыҡ: ул – Волганан көнсығышта Каспий диңгеҙенә ҡойған берҙән-бер йылға, дала-сүллектәрҙә ятҡан берҙән-бер һыу юлы.
Яйыҡты һыу менән туйындырған төп ҡушыл­дыҡ­тары — Башҡортостанда. Ярты һыуын ул Һаҡмарҙан ала: Урал бассейнының башҡа йылғаларынан айырмалы рәүештә, Һаҡмар һәм уның ҡушылдыҡтары, быуалар, башҡа төр гидротехник ҡоролмалар менән “төҙәтелмәгән”, тәбиғи хәлдә.
Европа менән Азияны айырып торған Урал йылдан-йыл һайыға. 1767 йылда уҡ әле П. И. Рычков “Урмандарҙы һаҡлау һәм үрсетеү тураһында” тигән мәҡәләһендә, урмандарҙы ҡырҡыу арҡаһында Яйыҡ бик ныҡ һайыҡты, бик күп кисеүҙәр барлыҡҡа килде, тип яҙған. “Элек, – ти Рычков, – Ырымбур сиге бу­йын­дағы урмандарға теймәҫ борон, Верхне­уральскиҙа 1734 йылда төҙөлгән пристандә, йөк тейәп, судноларҙы Ырымбурға тиклем оҙатып була ине. Ағастарҙы ҡырҡа барған һайын, 1760 йылдан, Яйыҡ һайыҡты һәм суднолар йөрөүҙән туҡтаны”.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 698

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 826

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 4 772

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 4 481

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс 31.03.2019 // Йәмғиәт

Тап бынан йөҙ элек булған кеүек үк, ҡунаҡтарҙы Темәс ерендә һыбайлылар флагтар тотоп ҡаршы алды....

Тотош уҡырға 3 103

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 799

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 4 046

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 3 178

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме?

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме? 30.03.2019 // Йәмғиәт

Бөгөн Ҡазанда Татарстан башҡорттары ҡоролтайы ултырышы булды....

Тотош уҡырға 2 778

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ!

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ! 30.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостан автономияһының йылъяҙмасыһы, дәүләт эшмәкәре, шағир, музыкант, ойоштороусы Шәйехзада...

Тотош уҡырға 2 827

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ 30.03.2019 // Йәмғиәт

Сибай ҡалаһының Төйәләҫ ҡасабаһында йыл аҙағында заман талаптарына яуап биргән фельдшер-акушерлыҡ...

Тотош уҡырға 2 617

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә 30.03.2019 // Йәмғиәт

2018 йылдың 1 сентябрендә “Башҡортостан тарихы шәхестәр күҙлеге аша: генеалогик аспект” тигән...

Тотош уҡырға 2 873