Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Матур ҙа, тәмле лә…
Матур ҙа, тәмле лә…
Ҡыҙыл балыҡ һөмбаш (лосось) ғаиләһенә ҡараған иң эре һәм ҡиммәтле балыҡтарҙан һанала. Оҙонлоғо 1,5-2 метрға, ауырлығы 60-80 килограмға етә. Буйы оҙонсай булғанға күрә, уны “ҡыҙыл суртан” тип тә йөрөтәләр.
Ул – йыртҡыс балыҡ. Тигеҙ, ваҡ тештәре ауыҙында бер рәт булып урынлашҡан. Көньяҡ Уралда элек бик ныҡ таралғанлыҡтан “крәсүлә” исемен дә биргәндәр. Беҙҙә һирәкләп Ағиҙел, Ҡариҙел, Үҙән, Еҙем, Йөйәк йылғаларында осрай. Йөйәктә бөткән тиерлек. Хәҙерге ваҡытта Себер йылғаларында күпләп үрсегән, сөнки һыу таҙа, сөсө, балыҡҡа бай. Хәйер, уны “һыу арыҫланы” тип атаусылар ҙа бар.
Балыҡтан тыш төрлө бәләкәй йәнлектәр, ҡоштар менән дә туҡлана. Тәңкәләре ваҡ, бигерәк тә ыуылдырыҡ сәскәндә матур ҡыҙғылт төҫ ала. Ҡыҙыл балыҡ 30 йылдан да ашыу йәшәй, кәүҙәһе йылына 8-10 сантиметр үҫә. Май-июнь айҙарында ыуылдырыҡ сәсә, 25-30 мең самаһы. Шаршы урындарҙан тымыҡҡа төшә һәм туҡланыуын дауам итә. Яңғыҙ тормошто үҙ итәләр, көтөүгә берләш­мәйҙәр. Йәй көнө ҡабыуы һүлпәнәйә, сөнки, ғалимдар раҫлауынса, теш алмаштырыу процесы бара.
Көҙгөлөккә тағы ла ихлас ҡаба башлай. Беренсе боҙ торғанға тиклем йылтырмаға йәки яһалма “сысҡан”ға тоторға мөмкин. Иртәле-кисле яҡшы ҡаба. Балыҡты ағарсаҡ һымаҡ ҡойроғо менән һуғып тота, ҡайҙа йөрөгәнен шәйләүе ауыр түгел.
Йылтырманың төрлө төҫтәгеһен һайларға кәрәк, оҙонлоғо 10-12 сантиметр кәм булмаһын. Һыуҙың уртаһынан йә төбөнән йөрөүсән, шуға күрә йылтырмағыҙ ағасҡа йәки ташҡа эләккән тип уйлаһағыҙ, был ҡыҙыл балыҡ булыр. Ҡабыу менән ул шып туҡтай. Иң мөһиме – ҡармаҡ ебегеҙҙе бушатмаҫҡа. Суртан балығы кеүек йылтырманан бер ысҡынһа ла, йәнә шул балығығыҙ ҡабыуы мөмкин.
Яһалма “сысҡан”ды һыу өҫтөнән яйыраҡ йөрөтөргә кәрәк, ай яҡтыһында бигерәк тә яҡшы ҡаба. Ҡармаҡ сыбығығыҙ 2,7 метрҙан да кәм булмаһын, энерцияһыҙ кәтүк уңайлы булыр. 12-16 номерлы өс ырғаҡлы ҡармаҡ, 0,8 миллиметр еп отошло.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 695

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 826

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 4 769

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 4 479

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс 31.03.2019 // Йәмғиәт

Тап бынан йөҙ элек булған кеүек үк, ҡунаҡтарҙы Темәс ерендә һыбайлылар флагтар тотоп ҡаршы алды....

Тотош уҡырға 3 102

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 797

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 4 045

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 3 176

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме?

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме? 30.03.2019 // Йәмғиәт

Бөгөн Ҡазанда Татарстан башҡорттары ҡоролтайы ултырышы булды....

Тотош уҡырға 2 778

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ!

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ! 30.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостан автономияһының йылъяҙмасыһы, дәүләт эшмәкәре, шағир, музыкант, ойоштороусы Шәйехзада...

Тотош уҡырға 2 825

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ 30.03.2019 // Йәмғиәт

Сибай ҡалаһының Төйәләҫ ҡасабаһында йыл аҙағында заман талаптарына яуап биргән фельдшер-акушерлыҡ...

Тотош уҡырға 2 617

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә 30.03.2019 // Йәмғиәт

2018 йылдың 1 сентябрендә “Башҡортостан тарихы шәхестәр күҙлеге аша: генеалогик аспект” тигән...

Тотош уҡырға 2 872