Бөгөн Ғүмәр ауылы халҡын борсоған мәсьәлә бик күп. Тыуған яғыбыҙҙың ғорурлығы булған һәм ауылыбыҙҙың боронғо исемен һаҡлаған Бүжә тауы эргәләп аҡҡан, Ағиҙел йылғаһына ҡойғанға тиклем ун ауылды һыу менән тәьмин иткән Егән йылғаһы, тау аҫтынан урғылып сыҡҡан саф һыулы Ҡаран шишмәһе хәүеф аҫтында.
Тауыбыҙ тәбиғәт ҡомартҡыһы ғына түгел, ә ошо төбәк халҡын йәшәтеүсе һыу сығанаҡтарын байытыусы ла.
Йылдан-йыл һайыға барған Егән йылғаһы ер аҫтына инеп юғалһа, малсылыҡ, ҡортсолоҡ менән шөғөлләнгән халыҡтың тормошо нисек булырын күҙ алдына килтереүе лә ҡурҡыныс. Ишембай асфальт-бетон эшкәртеү заводы, “Башкиравтодор” асыҡ акционерҙар йәмғиәте ошо Бүжә тауы ташынан асфальт етештереү өсөн карьер асырға уйлай. Ауыл халҡына бер ниндәй ҙә аңлатыу эше алып барылманы. Бер төркөм завод эшсеһе һәм урман хужалығы белгестәре килеп төшкәс, йәше-ҡарты хафаға төштө. Өҫтәүенә “Ашҡаҙар” гәзитенең 18 февралдәге һанында Ғүмәр тауҙарының аукционға ҡуйыласағы тураһында мәҡәләне уҡығас, барыбыҙ ҙа аптырашта ҡалдыҡ.
Ошо хәлдән сығыу юлы бармы? Кемдән ярҙам һорарға тип баш вата ауылдаштарыбыҙ.
Хөрмәтле “Башҡортостан” гәзите редакцияһы! Һеҙгә үҙебеҙҙе борсоған мәсьәлә менән мөрәжәғәт итеүебеҙ юҡҡа түгел. Милли матбуғат баҫмаһында “Халыҡ тауышы” рубрикаһын булдырған, ер-һыуыбыҙҙы, тәбиғи байлыҡтарыбыҙҙы күҙ ҡараһындай һаҡлауға лайыҡлы өлөшөн индергән гәзиттең райондаштарыбыҙ араһында абруйы ҙур, ғәҙеллегенә ышаныс көслө. Ғүмәрҙәрҙең дә үтенесен иғтибарһыҙ ҡалдырмаһағыҙ ине. Тәбиғәтте һаҡлау — үҙ-үҙеңде яҡлау, тигән һүҙ бит ул.


Аңлатма.
Хат авторы М. Ғайсиндың һорауына төплө, тулы яуап алыу ниәте менән Рәсәй Тәбиғәтте һаҡлау министрлығының Ер аҫты байлыҡтарынан файҙаланыу буйынса федераль агентлығының Башҡортостан буйынса идаралығы начальнигы Рәсих ХӘМИТОВҠА мөрәжәғәт иттек.
— Ишембай районының Ғүмәр ауылы эргәһендәге эзбизташ ҡатламы ауылдан өс саҡрым алыҫлыҡта, көньяҡ-көнсығыш йүнәлештә урынлашҡан. Майҙаны — 3,03 км2. Ғүмәр, Алмалы, Васильевка, Подгорный, Егән, Әрмет-Рәхим ауылдары халҡының хатында телгә алынған Бүжә тауы тәҡдим ителгән лицензияланған участка майҙанына инмәй. Кәрәк була ҡалғанда, был майҙанды ауылдан һәм тауҙан көньяҡ йүнәлешкә күсереү күҙҙә тотола.
2005 — 2008 йылдарҙа дәүләт заказы буйынса федераль бюджет аҡсаһы иҫәбенә үткәрелгән эҙләү-баһалау эштәре һөҙөмтәһендә Урал алды майҙаны сиктәрендә Башҡортостандың химия сәнәғәтен һәм төҙөлөш индустрияһын тәьмин итеү өсөн дефицит һәм юғары ликвидлы металл булмаған ҡаҙылма байлыҡтарҙы эҙләү һәм баһалау ойошторолдо, цемент етештереү өсөн яраҡлы Ғүмәр эзбизташ ҡатламы табылды.
Эзбизташтың химик составы “Сода” асыҡ акционерҙар йәмғиәте талаптарына тулыһынса яуап бирә һәм уны Башҡортостандың химия сәнәғәте ихтыяждары өсөн файҙаланыу мөмкинлеге лә бар. Күҙаллауҙар буйынса, эзбизташ ресурсы — 171 миллион тонна.
Ғүмәр участкаһы айырыуса ныҡ һаҡланған федераль һәм төбәк әһәмиәтендәге тәбиғәт биләмәләренән ситтә ята һәм ул 286-сы һан менән 2012 йылда файҙаланыуға тәҡдим ителгән Рәсәй Федерацияһы төбәктәрендәге ер аҫты байлыҡтары участкаларының алдан фараз яһау исемлегенә индерелгән. Уны файҙаланыу буйынса тәҡдимдәр: ҡатламды геологик яҡтан өйрәнеү (эҙләү һәм баһалау), разведкалау һәм сығарыу.
Әгәр ҙә Ер аҫты байлыҡтарынан файҙаланыу буйынса федераль агентлыҡ 2012 йылда республика биләмәһендә эш башлауға тәҡдим ителгән участкалар исемлеген раҫлаһа, һис шикһеҙ, Ғүмәр эзбизташ ҡатламынан файҙаланыу хоҡуғы һәм шарттары, тирә-яҡ мөхитте һаҡлау мәсьәләләре, Рәсәй Федерацияһының “Ер аҫты байлыҡтары тураһында”ғы Законына ярашлы, Башҡортостандың башҡарма власть һәм урындағы үҙидара органдары менән килешеп эшләнәсәк. Ятҡылыҡ файҙаланыуға тапшырылған хәлдә ошо биләмәлә йәшәүсе халыҡтың социаль-иҡтисади һәм экология мәнфәғәттәре мотлаҡ иҫәпкә алынырға тейеш.
Ер аҫты байлыҡтарынан файҙаланыу буйынса идаралыҡтың һәм федераль бюджет аҡсаһы иҫәбенә дәүләт заказы буйынса геологик-разведкалау эштәрен башҡарған ойошмаларҙың “Башкиравтодор” предприятиеһы эшмәкәрлегенә бер ниндәй ҙә ҡыҫылышы юҡ. Ғөмүмән, урындағы үҙидара органдары үҙ эшмәкәрлеген үрҙә әйтелгән барлыҡ һорауҙарҙы көйләүсе Рәсәй Федерацияһының “Ер аҫты байлыҡтары тураһында”ғы Законына ярашлы ойошторорға, халыҡҡа аңлайышлы яуап бирергә бурыслы.