Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Минометсы Әхтәмов
Минометсы Әхтәмов Бөйөк Еңеүҙең 70 йыллығы алдынан ҡартәсәйем Мөсәүәрә Шәйхетдин ҡыҙы менән ҡартатайым Хөснөлхаҡ Әбделбарый улы Әхтәмовтар хаҡында йышыраҡ уйлана башланым. Үҙем ҡартәсәйемде генә иҫләйем, ә ҡартатайым миңә бер йәш ярым саҡта вафат булған.


Ҡартатайыбыҙ 1905 йылда Ейәнсура районының Үрген ауылында ярлы крәҫ­тиән ғаиләһендә икенсе бала булып донъяға ауаз һалған. Атайым һөйлә­үенсә, Хөснөлхаҡ Әхтәмов заманына күрә етеш йәшәгән, иҫ киткес ябай, йәмәғәт эше өсөн йәнен фиҙа ҡылырға әҙер коммунист булараҡ танылған. Ҡартатайым менән ҡартәсәйемдең йәшлеге бик ауыр осорға тура килгән. Һанай башлаһаң, Беренсе донъя, Граждандар һуғы­штары, емереклек, аслыҡ, тиф, төрлө йо­ғош­ло ауырыуҙарҙың ҡоторонған мә­ле… Социализм төҙөү өсөн алып барыл­ған сәйәсәттә ауыл хужалығындағы кол­лектив­лаштырыу, индус­триалләш­те­реү, Бөйөк Ватан һуғышында фашистар­ҙы тар-мар итеп, Бөйөк Еңеүҙән һуң илде аяҡҡа баҫтырыу, торғонлоҡ дәүере.
Ҡартатайым тик башланғыс белем ала алған. Ҡартәсәйебеҙ уҡый-яҙа белмәһә лә, тормоштан һис тә артта ҡалып йәшә­мәгән. Иң мөһиме – икеһе лә балаларын уҡытырға ынтылған. Донъя ауырлыҡ­тарына бирешмәйенсә, ул-ҡыҙҙарының һәммәһенә лә ныҡлы белем биреп, үҙаллы тормош юлына сығарғандар.
Алдымда – “Улар еңеү менән ҡайтты!” тигән китап. Унда Бөйөк Ватан һуғы­шы­нан имен-аман ҡайтҡан яугирҙәрҙең исем­леге теркәлгән, шул иҫәптән Ейән­сура районында тыуып үҫкәндәренең ҡыҫҡаса биографияһы бирелгән, ә батыр­лыҡтары, хәрби юлы, наградалары ха­ҡында бер мәғлүмәт тә юҡ. Ҡарт­атайым хаҡында китаптың алтынсы томының 94-се битендә яҙылған. Бына нимә тиелгән унда: “Әхтәмов Хөснөлхаҡ Әбделбарый улы. 1905 йылда Ейәнсура районының Башҡорт Үргене ауылында тыуған, рядовой, 1945 йылда демо­билизацияланған”. Ни бары өс кенә юллыҡ мәғлүмәттә күпме мәғәнә!
Ҡартатайым һуғышҡа тиклем бригадир, ветеринар-фельдшер, ферма мөди­ре, колхоз рәйесе булып эшләй. 1942 йылдың авгусында мобилизация буйынса Ҡыҙыл Армия сафына саҡырыла һәм ике ай тирәһе “Ҡандра” станция­һында 300-сө удар уҡсылар дивизияһы составында хәрби әҙерлек үткәс, ошо данлыҡлы дивизия сафында хәрби юл үтә. Сталинград фронтына эләгә улар. Волга ярында оборонала яталар, бер нисә һөжүмдә ҡат­нашалар. Хөснөлхаҡ Әхтәмов Поташанка – Марьевка операцияһын айырыуса ныҡ хә­терләй. Ул былай була: әлеге ауыл­­дар­ҙан немец илбаҫарҙарын бәреп сығарыр­ға бойороҡ бирелә. Коммунистар, ком­сомолдар заданиены үтәү өсөн иң алғы сафҡа баҫа, ә минометсы Х. Әхтәмов тәүлек буйы бер тау ҡуйынында нығына. Немецтар был ерҙе ташлап китергә мәжбүр була. Ул ауылдарҙы Сталинградтан ни бары алты-ете километр ара ғына айырған. Беҙҙең армияның дөйөм һөжүмгә күсеүе өсөн Поташанка – Марьевка операцияһының стратегик әһәмиәте ҙур була.
1942 йылдың октябренең икенсе яртыһында Волганы аша сығып, “Красноярск” станцияһын ҡамауға алыуҙарын да Х. Әхтәмов яҡшы хәтерләй. Был опера­ция­ның Сталинград, Дон, Көньяҡ-көнбайыш фронттарын бергә ҡушыуҙа өлөшө ҙур. Бына шулай ҡартатайым Сталинград ҡулсаһында ҡатнаша... Әле Нәзирә инәйемдә һаҡланған “Батырлыҡ өсөн”, “Хәрби хеҙмәттәре өсөн” һәм башҡа бихисап миҙалдары ул үткән данлы һуғыш юлын иҫкә төшөрөп тора.
Өлкән улдары Мөхтәр олатайым – филология фәндәре докторы, БДУ профессоры, бик күп баҫма, “Башҡорт халыҡ мәҡәлдәре һәм әйтемдәре һүҙлеге” авторы, Башҡортостандың атҡаҙанған фән эшмәкәре. Ә Азамат Мөхтәр улы – физика-математика фәндәре докторы, БДУ профессоры, кафедра мөдире. Уның иҡтисадсыларға тәғәйенләнгән математика китабы Рәсәйҙең юғары уҡыу йорттарында ҡул­ланыла.
Мөфиҙә инәйем иһә район ҡулла­ныу­сы­лар кооперацияһында эшләп хаҡлы ялға сыҡты. Зиннур олатайым оҫта теш технигы булды. Тәлғәт олатайым –рәссам. Атайым Йәүҙәт Башҡортостан мәғарифты үҫтереү институты методисы ине, хәҙер хаҡлы ялда. Маннур олатайым агроном булды. Нәзирә инәйем, тыуған ауылында 33 йыл урыҫ теле һәм әҙәбиәтен уҡытып, хаҡлы ялға сыҡты.
Беҙ – ҡартатайым менән ҡартәсәйем­дең нәҫел ептәрен дауам иткән ейәндәре, ейәнсәрҙәре, бүлә-бүләсәләре – ҡәҙерле­ләребеҙҙең данлы үткәне, өлгөлө хеҙмәте менән ғорурланабыҙ.














Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






«Башинформ» йәнә республиканың иң күп өҙөмтә килтерелгән киң мәғлүмәт сараһы тип танылды

«Башинформ» йәнә республиканың иң күп өҙөмтә килтерелгән киң мәғлүмәт сараһы тип танылды 22.08.2025 // Йәмғиәт

«Башинформ» йәнә республиканың иң күп өҙөмтә килтерелгән киң мәғлүмәт сараһы тип танылды...

Тотош уҡырға 12

Башҡортостандан МХО-ла ҡатнашыусының ғаиләһе «Йыл ғаиләһе» конкурсында еңеү яуланы

Башҡортостандан МХО-ла ҡатнашыусының ғаиләһе «Йыл ғаиләһе» конкурсында еңеү яуланы 22.08.2025 // Йәмғиәт

Федерация Советының фән, мәғариф һәм мәҙәниәт буйынса комитеты рәйесе, Башҡортостандан сенатор...

Тотош уҡырға 14

Шишмәлә милли аш-һыу фестивалендә башҡорт халҡының милли ризығын әҙерләгәндәр

Шишмәлә милли аш-һыу фестивалендә башҡорт халҡының милли ризығын әҙерләгәндәр 22.08.2025 // Йәмғиәт

«Турахан» визит-үҙәге янында уҙған милли аш-һыу фестивале барышында донъялағы иң ҙур тултырылған...

Тотош уҡырға 14

Башҡортостанда производствола зыян күргәндәргә автомобилдәр тапшырылды

Башҡортостанда производствола зыян күргәндәргә автомобилдәр тапшырылды 21.08.2025 // Йәмғиәт

Социаль реабилитация сиктәрендә 16 кеше «Лада Гранта» алды....

Тотош уҡырға 32

Республиканың тағы бер районында медицина колледжы филиалы асыла

Республиканың тағы бер районында медицина колледжы филиалы асыла 21.08.2025 // Йәмғиәт

1 сентябрҙән Хәйбулла районының Аҡъяр ауылында Сибай медицина колледжы филиалы үҙ эшен башлай....

Тотош уҡырға 20

Башҡортостандың дәүләт автоинспекцияһы «Законлы водитель» махсус операцияһын башланы

Башҡортостандың дәүләт автоинспекцияһы «Законлы водитель» махсус операцияһын башланы 21.08.2025 // Йәмғиәт

Сараның маҡсаты – водитель таныҡлығы булмаған, шулай уҡ машина йөрөтөү хоҡуғынан мәхрүм ителгән...

Тотош уҡырға 20

Башҡортостанда ямғырҙар урынына йылы һауа торошо фаразлана

Башҡортостанда ямғырҙар урынына йылы һауа торошо фаразлана 21.08.2025 // Йәмғиәт

Башгидромет мәғлүмәте буйынса, алдағы өс көндә һауа температураһы +27, +29° тиклем күтәрелә....

Тотош уҡырға 19

Башҡортостанда ямғырҙар урынына йылы һауа торошо көтөлә

Башҡортостанда ямғырҙар урынына йылы һауа торошо көтөлә 21.08.2025 // Йәмғиәт

Башгидромет мәғлүмәте буйынса, алдағы өс көндә һауа температураһы +27, +29° тиклем күтәрелә....

Тотош уҡырға 20

Республикала иң яҡшы комбайнсыны асыҡлайҙар

Республикала иң яҡшы комбайнсыны асыҡлайҙар 20.08.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда ураҡта иң юғары һөҙөмтәләргә өлгәшкән өсөн сираттағы республика конкурсы ойошторола....

Тотош уҡырға 27

Башҡортостанда Верхоторҙы төҙөкләндереү эштәре тамамланып килә

Башҡортостанда Верхоторҙы төҙөкләндереү эштәре тамамланып килә 20.08.2025 // Йәмғиәт

Ишембай районы хакимиәте башлығы Азат Ишемғолов үҙенең телеграм-каналында ошо турала хәбәр итә....

Тотош уҡырға 23

Республикала 1 сентябрҙән студент ҡатын-ҡыҙҙарға йөклөлөк буйынса пособие түләнә башлай

Республикала 1 сентябрҙән студент ҡатын-ҡыҙҙарға йөклөлөк буйынса пособие түләнә башлай 20.08.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй вуздарында һәм колледждарында уҡып йөрөгән ҡатын-ҡыҙҙар йөклөлөк һәм бала табыу буйынса...

Тотош уҡырға 24

Башҡортостан депутаттары башҡа иҫтәлекле көндәрҙә лә Еңеү Байрағын элергә тигән тәҡдим индерҙе

Башҡортостан депутаттары башҡа иҫтәлекле көндәрҙә лә Еңеү Байрағын элергә тигән тәҡдим индерҙе 20.08.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан депутаттары башҡа иҫтәлекле көндәрҙә лә Еңеү Байрағын элергә тигән тәҡдим индерҙе...

Тотош уҡырға 33