Ирек эштән ҡайтып инә лә, бер-бере­беҙ­ҙе күр­мәҫкә тырыш­ҡан­дай, ике­беҙ ике мө­йөшкә ҡарап ул­тырабыҙ. Өйҙә толҡа тап­мағас, йорт мәшәҡәттәрен дә атҡармай ул. Шөбһәле тынлыҡ хөкөм һөр­гән өйҙә минең дә ҡулға эш бармай, көсләп тигән­дәй башҡарам барыһын. Әйтерһең, алыштырып ҡуйҙылар Иректе. Эшенән эсеп ҡайтыуҙары һиҙелә башланы. Ҡайта ла ғырылдап йоҡлап китә. Иртәнсәк саҡ уя­тып, эшкә ултыртып ебә­рәм. Өндәшһәм, ғауға ҡуптара. Ғәйеп­лә­гәне – балаға уҙма­уым. Ҡалаға барып, дауа­ханаларҙа ен­тек­ләп тикшерелеп ҡайт­тым. Сәбәбе миндә түгел тинеләр. Тик был хаҡта Ирек­тең үҙенә әйтергә ҡурҡып йө­рөйөм, сөнки миңә ҡул күтәреүе бе­рен­сегә түгел. Әйтһәм, тамам оторо ҡуҙғалып, яр­һып китер, тим. Ялҡ­тым мин ҡурҡып йә­шәү­ҙән, ҡәй­нәм. Ялҡтым уның менән йәшәүҙән...
Ишеткән һүҙҙәренән шаңҡыған Хәлиҙә ни тип өндәшергә белмәй тын ҡалып ул­тырҙы. Ике йәш йөрәктең яратышып туй­маҫ мәле бит әле! Бергә йәшәй баш­лаған тәүге йылдарында үҙ-ара килешә алмай, төрлө хәлдәр сығып ки­теүе ихтимал. Нимә-нимә, ә бындай хәбәрҙе ише­тергә әҙер түгел ине ул.
Гөлүзә, бер нөктәгә текләп ул­тырғандан һуң, кинәт тороп баҫты ла, тәүәккәлләп, ниндәйҙер ҡа­рарға килгән кешеләй, ҡулда­ры менән өҫтәлгә таянды.
– Һеҙгә һөйләп, күңелем бушап ҡалды бына. Күҙем асылғандай булды, – тине ул, йыш-йыш тын алып. – Атай-әсәйемә хәбәр итермен, тиҙ арала алып ҡайтһындар мине!
Ҡәйнә лә ултырып сыҙаманы, тороп килене эргәһенә килде лә ҡулын уның яурынына һалды.
– Ярһып, ҡабалан ниәт ҡыл­маһаңсы, балам. Бәлки, берәй яйын уйларбыҙ. Хәҙер медицина ла мөғжизәләр ҡыла тигәндәй. Һис шикһеҙ, сара күрербеҙ!
Гөлүзә өндәшмәне. Хәрәкәт­ләнмәй тора бирҙе.
– Ирек ҡайтһын да бергәләп асыҡтан-асыҡ һөйләшербеҙ, йә­ме?
Йәш ҡатын башын күтәр­мәйенсә генә:
– Һүҙемдән ҡайта торған кеше түгел­легемде яҡшы беләһегеҙ, ҡәйнәм, – тиеү менән сикләнде.
Хәлиҙә урынынан ҡуҙғалды.
– Баҡсаға сығып һыу инде­рәйем. Өйҙә тамсы ла ҡалмаған даһа. Ирек ҡайтыуға аш өлгөр­төрбөҙ, – тип йорттағы мөхитте йәнләндерергә, дәртләндерергә теләп, ҡор­ғандарҙы асып ебәрҙе. Ҡояштың иркә нурҙары өйгә йүгереп тигәндәй инде.
Ҡапҡаның асылып ябылыуы ишетелде. Эштән асығып ҡайт­ҡандыр тип, Хәлиҙә тәрилкәгә аш һала башланы. Тик улы һаман кермәй. Биш минуттай ваҡыт үткәс, сыҡты әсә кеше. Ирек башын эйеп болдор күтәрмәһендә ултыра.
– Һаумы, улым!
Ирек ашыҡмай ғына күтәрелеп, тауыш килгән яҡҡа ҡараны.
– Һин... ни эшләп бындаһың?
Арттан килеп сыҡҡан Гөлүзә ҡысҡырып ебәрҙе:
– Әйттем бит! Тағы сусҡа бул­ғансы иҫереп ҡайтҡан! Үҙ күҙ­ҙәрегеҙ менән күр­ҙегеҙме инде?! – Был юлы ул шымып ҡала алмай ине. – Әйткәндәремә ышанмай ине­геҙ! – Үҙе ҡылт боролоп, кире өйгә йүгереп инеп китте.
– Шым, бисә лә була алмаған бәндә... – Ирек уның артынан һүҙ ташланы.
Хәлиҙә яҡыныраҡ килде.
– Эй, улым, улым... Нимә эшләйһең һин?
– Һин... һин... аңламайһың, – аяғында саҡ баҫып торған Ирек ултырырға итте, тайшанып китте. Хәлиҙә уны ҡулынан эләк­тереп өлгөрҙө лә өйгә әйҙәне.
– Ярай, айныҡҡас, һуңынан һөйлә­шер­беҙ. Хәҙергә кереп ят, – тип әүрәтеп индереп, алғы яҡтағы диванға һалды. Улы, башы яҫ­тыҡ­ҡа тейеү менән, мыш-пыш килеп йоҡлап та китте.
Хәлиҙә бер килке уға ҡарап торҙо. Бына бит тормош тигәнең ниндәй: үҙенсә хәл итеп, кеше яҙ­мы­шын меңгә әйләндереп-тулған­ды­ра, хыялдағыһынан ысын­бар­лыҡ­тың кү­рен­мәгән-кө­төлмәгән яҡтарын килтереп сы­ғара. Моронлай башлаған өмөттө бер секундта иҙеп-тапап юҡ итә. Ғәйепләп тә булмай бит әле үҙен. Нисек? Бары тик кү­нергә ҡала, ахыры. Ҡылған­да­рын ҡабул итеп, төҙәтергә тырышырға. Иң кә­мен­дә, баш баҫып, артабан йәшәүҙе дауам итергә...
“Туҡта әле, ә килен ҡайҙа?” Һиҫкәнеп, Хә­лиҙә йоҡо бүлмәһенә уҙҙы. Гөлүзә шкаф­тағы кейем­дәрен ашыҡ-бошоҡ сумкаға тултыра ине.
– Ни эшләүең был, килен?! – Хәлһеҙ­ләнеүҙән аяҡ быуындары тотмаған Хәлиҙә карауат ҡыры­йына ултырҙы.
– Етер, булды! Түҙмәнем түгел, түҙҙем, ҡәйнәм. Аңлатырға, ты­йыр­ға, ихтыярын уятырға теләп күпме тырыштым. Телә­мә­гән әҙәмгә һөйләп маташма икән ул! Ялҡыны үҙеңә ҡайтып, йөрәгеңде яндыра. Һуңғы сиккә үҙе килтереп еткерҙе. Бүтән ҡала алмайым бында!
– Һуң, кис бит... Нисек былай көйө юлға сыҡмаҡ булаһың? – тип кенә өндәшә алды Хәлиҙә.
– Бөгөнгә күрше Мөкәрәмә инәй­ҙә төн уҙғарырмын да иртәгә ҡуҙғалырмын! Әйт­тем – бөттө! Кире күндерергә тип хәл-көсөгөҙҙө бушҡа сарыф итмәгеҙ. Һәм... ғәйепләмәгеҙ...
Иртәгәһенә айныҡҡан Ирек бер һүҙһеҙ әсәһенең өгөт-нәсихәтен тыңланы. Хәйер, ишеттеме икән ул? Битарафлығы йөҙөнә сыҡ­ҡайны. Хәләл ефетенең атай йорто­на ҡайтыуын да бер хис-үкенесһеҙ тыныс ҡабул итте шикелле. Бер-бер хәл сыҡ­ҡа­нын һиҙеп килеп еткән атаһына һир­пелеп бер ҡараны ла ҡарашын ситкә борҙо. Кеше, тормош мәғә­нәһен юғалтһа, шулай ҡылана торған. Иректең башына шундай көндәр төшкәйне, ахыры. Әҙәм балаһының күңе­ленә сир булып эйәләгән иң ҙур афәт­тәр­ҙең бе­реһелер тормош мәғәнәһен юғалтыу...
Гөлүзәне ата-әсәһе килеп ал­ғанын тәҙ­рәнән генә күҙәтеп тороп ҡалдылар. Ҡоҙа­лар ҙа инеп, күрешеп сыҡманы. Ләм-мим өн­дәш­мәй айырылышыу. Шунан да ауы­ры­раҡ, ғазаплыраҡ хушлашыу булмайҙыр, ахыры.
Килен үҙ яғына ҡайтты. Хә­лиҙәләр ҙә улдарын күсереп алды. Яңы йорт буш тороп ҡалды.
Хаталы аҙым яһау өсөн күп кәрәкмәй, ә бына уның арҡылы ҡылынғандарҙы төҙә­теү өсөн хәтһеҙ көс сарыф итергә тура ки­лә. Ата-әсә өсөн иң ҙур бәхет – баланыҡы. Хәлиҙә менән Зәбир ҙә Иректе ҡайтанан вайымһыҙ­лыҡтан айныҡ тормошҡа ҡайта­рыу өсөн ваҡытын, көсөн, йәнен йәлләмәне. Биш йәшлек баланы тәрбиәләгәндәй, бер аҙым да янынан китмәй ҡаранылар, әпәү­ләнеләр егерме бишен тултырған улдарын. Атай кеше ихаталағы эштәр менән әүрәтһә, әсәһе уны дауаханаға, төрлө им-томсоға йөрөттө. Тырышыуҙың һөҙөмтәһе күренде лә: эстән бөтөрөнөп көн күргән Иректең күҙенә асыл һирпелерлек нур ҡунды, үҙенә йомолоп, өндәшмәй йөрөй торғас, әңгәмә­ләр­гә ихлас ҡушылып китте. Тора-бара мәк­тәп йылдарында дуҫлашып йөрөгән ҡыҙы менән ҡабат осраша башланы. Әлбиттә, әйтелгәндәрҙең барыһы тор­мош­ҡа ашыу өсөн байтаҡ ваҡыт талап ителде. Ләкин ауырлыҡ-күңелһеҙлектәрҙе онот­то­рорлоҡ дауаханалағы: “Улығыҙ инде тамам һауыҡты. Күҙәтелгән симптомдарҙың эҙе лә ҡалманы”, – тигән хәбәрҙе ишеткәс, Ирек үҙендә тауҙар аҡтарырлыҡ көс ташыуын һиҙҙе. Оҙаҡҡа һуҙмай, Йән­гүзәленә тәҡдим яһаны. Ҡыуанышып бөтә алмаған Зәбир менән Хәлиҙә тағы ла туй мә­шәҡәт­тәрен үҙ елкәләренә алды.
Әммә ҡулын кеҫәһенән сы­ғар­май, ба­шын күтәрмәй, күҙҙәрен журнал битенән алмай әйткән табиптың һүҙҙәре раҫҡа сыҡ­мауы ғына үкенесле. Тағы ла шул уҡ хәл­дең ҡабатланыу мөмкинлеге Хәлиҙәнең ете ятып, бер төшөнә лә инмәгәйне. Дөрөҫ, һәр йәш ҡатындың йөрәк аҫтында йәшәү яралғанын тойғоһо, ғазап-һыҙ­ла­ныу аша әсәй булғыһы, ҡул­дарында бәүетеп, бәпес баҡҡыһы килә. Ә быны бүләк итә алмаған ирҙән ул яйлап биҙә, ситһенә. Ирек менән күп йәшәмәй күҙ алдында икенсе ир менән сығып киткән Йәнгүзәлдең хыянатын кү­тәрә алманы ул. Икенсегә күнергә теләмәне һәм... тәҡдиренә ҡаршы сыҡты.
Ата-әсә өсөн балаһын ер ҡуйынына һалыуҙан да олораҡ ҡайғы юҡтыр донъя­ла. Аҙ ғына өлгөрмәй ҡалды шул Хәлиҙә. Эшенән ҡайтып, өйҙә булмаған улын эҙләп килеп, келәт ишеген асып ебәргәндә, ар­ҡан­да аҫылынып торған һын бәүелә ине әле...

(Дауамы. Башы 14-се Һанда).