Республикабыҙҙың йөҙөк ҡашына әүерелгән, Рәсәйҙә иң һәйбәттәрҙең береһе булып танылған “Красноусол” шифаханаһының бай тарихы бар. Тантана барышында уның үткәненә байҡау яһалды, алдынғылар бүләкләнде, бик күп йылы һүҙҙәр әйтелде.
Байрам сараһы башланыр алдынан күренекле яҡташыбыҙ, “Красноусол” шифаханаһы сығанаҡтарын фәнни яҡтан өйрәнгән, геология-минерология фәндәре докторы Георгий Васильевич Вахрушевҡа бюст асылды. Ғалимдың һәйкәле өсөн уңайлы урын һайлап алынған: 1-се корпус эргәһенән бар тирә-яҡ асыҡ күренә, административ бинаға килгәндәр ҙә йәнәшенән үтә. Һәйкәлде асыу тантанаһында ғалим хаҡында бик йылы һүҙҙәр әйтелде, уның ғилми хеҙмәттәренең шифахананы үҫтереүгә төп этәргес булыуы билдәләнде.
Тантананан һуң “Һауыҡтырыу медицинаһы һәм курортологияның көнүҙәк мәсьәләләре” тигән ғилми-ғәмәли конференция булды. Уның эшендә Рәсәй Дәүләт Думаһының Һаулыҡ һаҡлау буйынса комитеты рәйесе урынбаҫары Сәлиә Мырҙабаева, Башҡортостан һаулыҡ һаҡлау министры урынбаҫары Александр Афанасьев, Башҡорт дәүләт медицина университеты проректоры Роберт Зиянгиров, республика Фәндәр академияһы вице-президенты Райхана Ҡунаҡова, “Красноусол” шифаханаһы директоры, медицина фәндәре докторы Фаяз Мәжитов, БДМУ доценты Софья Фридман, республика шифаханалары етәкселәре, ғалимдар ҡатнашты.
“Красноусол”дың 90 йыллығына арналған сара Ял үҙәгенең тамаша залында үтте. Алып барыусылар – БСТ каналы хеҙмәткәрҙәре Фаягөл Дәүләтйәрова менән Искәндәр Урманцев – шифахана тарихына байҡау яһаны. Заманса биҙәлгән сәхнә экраны аша изге сығанаҡтар тураһындағы легенда-риүәйәттәр менән танышыу мөмкинлеге булдырылды. Фаяз Мәжитов дауалау йортоноң үткәне һәм бөгөнгөһө хаҡында һөйләне. Сәлиә Мырҙабаева илебеҙҙә халыҡ һаулығын һаҡлау дәүләт сәйәсәтенең төп йүнәлештәренең береһе икәнлеген, бай тарихлы “Красноусол” шифаханаһының халыҡ сәләмәтлеген нығытыуҙағы роле баһалап бөткөһөҙ ҙур булыуын билдәләне.
Президент Владимир Путин илдә уртаса ғүмер оҙонлоғон арттырыу, сирҙе дауалауға ҡарағанда уны иҫкәртеүгә иғтибарҙы көсәйтеү, бының өсөн шифахана-һауыҡтырыу учреждениеларында халыҡтың сәләмәтлеген нығытыу зарурлығын билдәләне.
– Мин үҙем дә “Красноусол”да йыш ял итәм, бындағы хеҙмәткәрҙәрҙең байтағын яҡындан беләм һәм уларға шәхсән рәхмәтемде белдерәм, – тине Сәлиә Шәрифйән ҡыҙы һәм шифаханаға ҡиммәтле бүләк, бер төркөм хеҙмәт алдынғыларына Рәсәй Дәүләт Думаһының Рәхмәт хаттарын тапшырҙы.
Александр Афанасьев Башҡортостандың һаулыҡ һаҡлау министры Әнүәр Бакировтан ҡайнар сәләм күндерҙе.
– Республикала шифахана-курорт учреждениелары ныҡлы үҫешкән. Ун учреждение араһында “Красноусол” айырым урын алып тора. Ул илебеҙҙә иң һәйбәт шифахана икәнлеген бер нисә тапҡыр иҫбатланы, – тип билдәләне сығыш яһаусы. Александр Александрович ҡулынан байтаҡ ҡына хеҙмәткәр юғары дәүләт наградалары алды.
Район хакимиәте башлығы Рәмил Бохаров иһә үҙ сығышында “Красноусол” шифаханаһының райондың социаль-иҡтисади үҫешенә ҙур өлөш индереүен билдәләне. Ул бер төркөм алдынғыларға Ғафури район хакимиәтенең Маҡтау грамоталарын тапшырҙы.
Райхана Ҡунаҡова, республикабыҙҙың барлыҡ фән эшмәкәрҙәре исеменән шифахананы юбилейы айҡанлы ҡотлап, ете томдан торған “Башҡортостан энциклопедияһы”н бүләк итте. “Красноусол”дың изге сығанаҡтарын һәм шифалы ләмен фәнни яҡтан өйрәнеүгә күп көс һалған ғалим Марк Фридмандың ҡыҙы – медицина фәндәре кандидаты Софья Фридман атаһының изге эшен онотмағандары, шифахана музейында уның тураһында бик күп мәғлүмәт туплағандары өсөн етәкселеккә ҙур рәхмәт белдерҙе. Әйткәндәй, БАССР-ҙың атҡаҙанған табибы, медицина фәндәре докторы, профессор, “Красноусол”дың фәнни консультанты Марк Наумовичтың тыуыуына 100 йыл тулыуға ҡарата шифахана ғалимдың тормош һәм ижад юлына арнап фәнни брошюра ла баҫтырып сығарған. Ошондай уҡ брошюра икенсе бер ғалим – Георгий Васильевич Вахрушевҡа арналған. Ике ғалимдың эшмәкәрлегенә ҙур баһа биргән шифахана етәкселеге үҙҙәре лә ололауға лайыҡ. Башҡортостандың Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай депутаты Рөстәм Ишмөхәмәтов үҙ сығышында шифахана етәкселегенең һәм хеҙмәткәрҙәренең, урындағы Совет депутаттары булараҡ, йәмәғәт эштәрендә лә әүҙем ҡатнашыуын билдәләне. Рөстәм Рифат улы Фаяз Харис улын (һүрәттә) БР Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтайҙың “Башҡортостан Республикаһы закондары үҫешенә ҙур өлөш индергәне өсөн” почет билдәһе менән бүләкләне. Бер нисә хеҙмәткәр Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтайҙың Рәхмәт хатына лайыҡ булды.
“Красноусол” шифаханаһында ял итеүселәр йылдан-йыл арта. Мәҫәлән, 2001 йылда – 9 мең, 2006 йылда 18 мең кеше сәләмәтлеген нығытҡан булһа, 2013 йылда 21861 кеше ял иткән. Шуға ярашлы уның урындағы һәм республика, федераль бюджетты тулыландырыу күләме лә үҫә бара. Бер ял иткән кеше бында йыл һайын килеүсән. Шундай кешеләрҙең береһе – республикабыҙҙың абруйлы шәхесе, хәҙер хаҡлы ялдағы Спартак Әхмәтовҡа ла һүҙ бирелде. Спартак Ғәли улы Стәрлетамаҡ ҡалаһына етәкселек иткән осорҙа “Каустик”, “Каучук”, “Сода”, “Стәрлетамаҡ нефть химияһы заводы” предприятиелары көсө менән 7-се корпус төҙөлә. Ул үҙ сығышында, ошо йылдарҙы хәтерләп, хәҙер шифаханала теләп ял итеүен, бындағы уникаль факторҙарҙы маҡтап телгә алды. “Красноусол”да 30 (!) тапҡыр ял итеүгә өлгәшкән Спартак Әхмәтовҡа “Почетлы ял итеүсе” исеме бирелеп, юллама бүләк ителде.
Билдәле булыуынса, осоштан ҡайтҡан космонавтар ҙа “Красноусол” шифаханаһында сәләмәтлеген нығыта. Юрий Гагарин исемендәге космонавтар әҙерләү үҙәгенән дә вәкилдәр булды. Советтар Союзы Геройы Игорь Волк, Рәсәйҙең атҡаҙанған осоусы-һынаусыһы Урал Солтанов йыһангирҙәр исеменән изге теләктәрен еткерҙе.
Республикабыҙҙың “Асы”, “Танып”, “Йоматау”, “Янғантау”, “Ҡарағай”, “Яҡтыкүл”, “Талҡаҫ”, “Йәйғор”, “Салют”, “Красноусол” балалар шифаханаһы етәкселәре лә ҡотлау сәләмдәрен күндерҙе.
– “Красноусол”ға 56 йыл ғүмеремде бағышланым. Хәҙер 15 йыл хаҡлы ялдамын инде. Мине онотмағандары өсөн етәкселеккә ҙур рәхмәт, – тине үҙенең сығышында республикабыҙҙың атҡаҙанған табибы Тәнзилә Ҡарағужина.
Юбилей кисәһе йыр-моң менән үрелеп барҙы. “Шифа” халыҡ фольклор-эстрада, “Красноусол” халыҡ бейеүҙәре ансамблдәренең сығышы байрамдың бер биҙәге булды.