Ҡағыҙ битен тултырып, инша яҙҙым ултырып...

Иң мөһиме – уҡыусыларға йәнә ин­ша яҙырға тура киләсәк. Был урыҫ теле һәм әҙәбиәте буйынса Берҙәм дәүләт имтиханынан тыш, айырым һы­нау буласаҡ. 1 сентябргә Рәсәйҙең Мәғариф һәм фән министрлығы эксперттары яҡынса биш йүнәлеште бил­дәләйәсәк. Уларға нигеҙләнеп, инша темалары тәҡдим ителәсәк.
Сығарылыш класс уҡыусылары иншаны декабрь аҙағында яҙасаҡ. Инвалид һәм һаулығы буйынса мөмкинлеге сикләнгән балалар уның урынына изложениены һайлай ала. Темалар һәр сәғәт бүлкәте өсөн айырым билдәләнә, шуға күрә Владивостокка шылтыратып, ниндәй темалар буласағын һорау мөмкин түгел.
Инша өсөн билдә ҡуйыу ҡаралмай, уны зачет йә зачет түгел тип кенә билдәләйәсәктәр. Имтиханды февраль, шулай уҡ апрель-май айҙарында ҡайтанан тапшырырға мөмкин. Зачет­һыҙ БДИ тапшырам тип ауыҙыңды ла асма!

Яңы дәреслек кәрәк!

Донъяны шаулатҡан берҙәм тарих дәреслеге әлегә әҙер түгел. Хатта уны кем яҙасағы ла билдәһеҙ. Авторҙар коллективы конкурсы 2014 йылдың октябрендә генә үтәсәк. Китаптың үҙен яҙыр өсөн дә күпме ваҡыт кәрәк бит әле! Артабан дәреслек бер нисә экспертиза үтергә тейеш. Шуға күрә китап мәктәптәргә иң кәмендә бер йылдан һуң ғына таратыласаҡ.
Әҙәбиәт буйынса берҙәм дәреслек­кә килгәндә, уның менән хәл тағы ла ҡатмарлыраҡ. Бындай китап сығарыу идеяһын Йәмәғәт палатаһы тәҡдим иткәйне, әммә эксперттар уны артыҡ хупламай. Шуға күрә уҡыусылар әлегә иҫке дәреслек буйынса белем аласаҡ.

2017 йылдан – сит телдән имтихан

Берҙәм дәүләт имтиханы йәһәтенән дә үҙгәрештәр көтөлә. Беренсенән, уны алдан тапшырып буласаҡ. Әйтә­йек, X класта география курсын та­мам­ланың икән, туплаған белемеңде онотмаҫ элек, шунда уҡ имтихан тапшыра алаһың. Бының өсөн махсус бойон­до­роҡһоҙ үҙәктәр бул­дырыласаҡ.
Икенсенән, на­сар билдә алған осраҡта, һәр предмет буйынса имтиханды ҡайтанан бер ге­нә тапҡыр бирергә мөмкин. Бынан тыш, һы­науҙың телдән һөйләй торған өлө­шөн булдырыу планлаштырыла. Ул инглиз теле буйынса БДИ-ға индереләсәк. Артабан бындай алым башҡа предметтар буйынса ла ҡул­ланыласаҡ. Яуап­тарҙы диктофонға яҙҙырыу ҡарала.
Мотлаҡ тапшырылырға тейеш пред­меттар – урыҫ теле һәм математика – шул килеш ҡала. Сит телдәр был исемлекте 2017 йылда ғына тулыландырасаҡ. Эксперттар БДИ-ны ауырлыҡ кимәле буйынса ике өлөшкә бүлеү идеяһын күптән тәҡдим иткәйне, әммә ул тормошҡа ашырылырмы-юҡмы – әлегә билдәһеҙ.

Абау, минималь балл күтәрелә...

Алдағы йылға юғары уҡыу йортона ҡабул итеү ҡағиҙәләре октябрҙә бил­дәле буласаҡ. Рәсәйҙең Мәғариф һәм фән министрлығы төрлө белгеслектәр буйынса уҡырға инеү өсөн кәрәкле предметтар исемлеген төҙөй.
Шулай уҡ вузға инеү өсөн минималь балл күтәреләсәк. Әлеге ваҡытта ул урыҫ теле буйынса – 36, математика буйынса 24-те тәшкил итә. Талаптың нисә балға һәм ниндәй предметтар буйынса артыры билдәле түгел. Башта быйылғы БДИ һәм уҡыу йортона ҡабул итеү кампанияһы һөҙөмтәләренә анализ яһарға кәрәк.


Сит ил студенттары күбәйә

Киләһе уҡыу йылында һәр сту­дент­тың паспортын булдырыу планлаштырыла. Унда уҡыусы тураһында бөтә мәғлүмәт тупланасаҡ: исем-шәрифе, тыуған көнө, дипломының номеры. Бындай материалды дәүләт ведомстволары – Федераль һалым хеҙмәте, Хеҙмәт һәм халыҡ мәшғүллеге буйынса федераль хеҙмәт, Дәүләт ста­тистикаһы федераль хеҙмәте, Пенсия фонды – файҙалана аласаҡ.
Алдағы йылда юғары уҡыу йорттарында урындар һаны 20 процентҡа артасаҡ. Әммә был уҡырға инеү еңе­ләйә тигәнде аңлатмай. Берен­сенән, магистратураға айырыуса баҫым яһа­ла. Унда һәр дүртенсе студент уҡырға инә аласаҡ. Икенсенән, урындарҙың күпселеге техник белгес­лек­тәр өсөн ҡаралған. Ә бына менеджер, юрист һәм иҡти­садсыларҙы әҙерләүгә киткән бюджетты йәнә ҡыҫҡар­та­лар.
Бынан тыш, вуздарҙа сит ил студенттары һаны ишә­йәсәк. Быйыл Рәсәйҙең Мә­ға­риф һәм фән ми­нистр­лығы 10 мең кешегә квота бүлгән. Алдағы йылда уны 15 меңгә тиклем арттырыу ҡаралған.

Дәреслектең электрон ҡушымтаһы

Билдәле булыуынса, Рәсәй­ҙең Мәғариф һәм фән ми­нистрлығы тарафынан дөйөм белем биреү учреждениеларында ҡулланырға тәҡдим ител­гән дәреслектәр исемлеге әҙер­ләнә. Башҡортостан Мәғариф ми­нистрлығының милли мәғариф, тө­бәк-ара хеҙмәттәшлек һәм китаптар нәшер итеү бүлеге начальнигы Гөл­сәсәк Мөхәмәтйәнова билдәләүенсә, был исемлеккә эләгеү еңел түгел, йылдан-йыл талап көсәйә. Дәрес­лек­тең үҙе, методик ҡулланма, уҡыусы өсөн эш дәфтәренән тыш, хәҙер китаптың электрон ҡушымтаһы ла мотлаҡ булырға тейеш. 2015 йылдың 1 ғинуарынан әлеге исемлек ту­лы­һынса раҫланасаҡ.
– Республикала был йәһәттән эҙмә-эҙлекле эш алып барыла. Баш­ҡор­т­останда нәшер ителгән дәреслектәр яңыртыла, уларҙың электрон варианты әҙерләнә. Был тәңгәлдә беҙҙең күп йыллыҡ тәжрибәбеҙ бар, айырыу­са һуңғы ике йылда яңы стандарт буйынса яңы быуын дәреслектәрен әҙерләү өлкәһендә эш әүҙем барҙы, – тип һөйләне Гөлсәсәк Ғиниәт ҡыҙы.
Министрлыҡтың мәғлүмәт-аналитика бүлеге начальнигы Гөлсөм Ҡотлова хәбәр итеүенсә, быйыл июнь–август айҙарында төбәк мәктәптәре электрон белем биреү өлкәһендә тикшереү үткән. Һөҙөмтәлә 235 уҡыу йорто бындай белем биреүҙең төрлө формаларын әүҙем ҡулланған мәктәп тип билдәләнгән. Бының өсөн, әлбиттә, тейешле инфраструк­тура­ның, әҙерлекле кадрҙарҙың булыуы шарт. 2017 йылға республикалағы барлыҡ мәктәптәрҙе лә ошо кимәлгә еткереү планлаштырыла.