Юлай Һөйөндөков Баймаҡ районының Мәмбәт ауылында донъяға килә. Аҡморон урта мәктәбен тамамлағандан һуң, совхозда эшләй. Совет армияһы сафына алынғас, Ташкент ҡалаһындағы Юғары хәрби танк училищеһында механик-инструктор булып хеҙмәт итә. Өлкән сержант погоны тағып ҡайтҡан егет 1975 йылда Башҡортостан дәүләт медицина институтына уҡырға инә.
Үҙен бар яҡлап яҡшы яҡтан күрһәткән һәм юғары ҡаҙаныштарға өлгәшкән йәш белгескә 1981 йылда Сибай медицина училищеһына йүнәлтмә бирәләр. Юлай Һөйөндөков уҡытып сығарған медицина хеҙмәткәрҙәре илебеҙҙең төрлө дауахана һәм поликлиникаларында кешеләр һаулығы һағында уңышлы хеҙмәт итә. Ҡыҙыҡлы, бай мәғлүмәтле лекцияларын уҡыусылары ошо көнгәсә маҡтап хәтергә ала. 1991 йылдан юғары категориялы табип-судмедэксперт Юлай Төхфәт улы Сибай район-ара суд-медицина бүлеге мөдире вазифаһын башҡара.
“Һуңғы осорҙа эшегеҙ арттымы, әллә элек күберәк инеме?” тигән һорауға Юлай Һөйөндөков ошо вазифаны башҡарған егерме өс йылда аңһыҙ үлем осраҡтары күбәйеүенә борсолоуын белдерҙе. Уның фекеренсә, бәлә-ҡазаның айырыуса эскелек һәм наркомания арҡаһында артыуы һуңғы йылдарҙағы иҡтисади көрсөккә, илдәге эшһеҙлеккә бәйле.
Уңған, талантлы табиптың фиҙакәр хеҙмәте төрлө кимәлдә юғары баһаланған. Ул – Башҡортостандың һаулыҡ һаҡлау отличнигы, Рәсәй Һаулыҡ һаҡлау министрлығының Маҡтау грамотаһына лайыҡ булған. Юлай Төхфәт улының исеме “Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған кешеләре” китабына ла индерелгән.
Хәләл ефете Йондоҙ Абуталип ҡыҙы менән ике бала үҫтергәндәр. Улдары Азамат Өфөлә йәшәй, кәләше Олеся менән Арыҫлан исемле ул тәрбиәләй. Ҡыҙҙары Айгөл — юридик фәндәр кандидаты, Башҡорт дәүләт университеты доценты.
Геройымдың тағы ла бер һөнәре хаҡында әйтеп китмәү дөрөҫ булмаҫ, минеңсә. Егет кешегә етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ тигәндәй, Юлай Төхфәт улы сәнғәт юлын һайлаһа ла, яңылышмаҫ ине. Халҡыбыҙҙың “Урал”, “Ильяс”, “Ҡолой кантон”, “Сибай” һәм башҡа йырҙарын ифрат матур башҡарыу оҫталығына ла эйә ул. Күңеленән моң урғылған, йөрәгендә сәнғәткә, мәҙәниәткә ҡарата оло һөйөү йөрөткән Юлай Һөйөндөков ҡала буйынса һәр төрлө йыр конкурстарында призлы урындар яулай. Әйткәндәй, гәзит уҡыусылар “Талантлыны данлай “Башҡортостан” ижади конкурсында “Иң оҫта йырсы” номинацияһына дәғүә итеүсе булараҡ сығышын ҡарап, уның моңло тауышын ишетә һәм баһалай ала (гәзитебеҙҙең vk. соm социаль селтәрендәге төркөмөндә).