Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Ыласындар төйәк иткән ерҙә
Ыласындар төйәк иткән ерҙә
Бөрө районында төрлө милләт вәкилдәре көн итә. Ул яҡтарға юл төшкәс, беҙҙе ҡаршы алыусылар: “Күренекле дәүләт эшмәкәре Зыя Нуриевтың тыуған еренә барып етеп ҡайтығыҙ”, – тине. О, шундай бөйөк шәхесебеҙ ниндәй һыуҙы һыуланы ла ниндәй һауаны һулап үҫте икән? Өҫтәүенә киләһе йыл уның тыуыуына 100 йыл була – яҡташтары был мөһим юбилейға нисек әҙерләнә?

Өҙәрем юл мәле булһа ла, үҙәктән 30 саҡрымдай алыҫлыҡта ятҡан Үрге Ласынтау ауылына асфальттан елдереп кенә барып еттек. Машина йөрөтөүсебеҙ тәбиғәттең көйһөҙ ваҡытында урамға инергә ҡурҡһа ла, тәүәккәлләнек. Юҡсы, үтергә мөмкин – ауылда ла асфальт түшәлгән. Әлбиттә, ул ремонт талап итә, әммә ҡайҙа бөгөн шыма, ялтыр юл – күрһәтегеҙ! Ауыл хакимиәте бинаһына аяҡ баҫыуға, секретарь ҡыҙ:
Ыласындар төйәк иткән ерҙә– Фидират Әхнәф улы әле генә электриктар менән сығып китте, – тине. – Көтөгөҙ. Килеүен-килгәс, көтәбеҙ инде. Бәхеткә күрә, күп тә тормай башлыҡ үҙе күренде. – Мишкәнән электриктар килгән, шуларға эш фронтын күрһәтеп йөрөнөм, – тип мөләйем йылмайҙы ул.
Артабанғы һөйләшеүҙән әлеге көндә ошо көнүҙәк мәсьәлә менән шөғөлләнеүҙәрен белдек. Бында республиканың финанс ярҙамы ныҡ булышлыҡ итә икән. Өс айға бер тапҡыр ауыл хакимиәттәренә бүленә торған 100 мең һумдың 80 меңе биләмәгә ҡараған ауылдарҙа урамдарҙы яҡтыртыуға тотоноласаҡ, 20 меңе асфальт япманы ремонтлауға китәсәк. – Юл тигәндән, быйыл ҡыш ҡар күп яуҙы. Өфөлә лә көрткә сумып ятҡан көндәр аҙ булманы. Һеҙ ҙә көскә һуҡмаҡ һалып ыҙаланығыҙмы? – тип был мәшәҡәтле мәсьәлә тураһында һүҙ ялғайбыҙ.
Етәксе көрһөнөп ҡуйҙы:
– Әлбиттә, бер-ике көн яфаланғыланыҡ, сөнки беҙ килешеү төҙөгән Юл ремонт-төҙөлөш идаралығы тәүҙә мөһим автомобиль трассаһын таҙарта. Әммә яйы сыҡҡан һайын ауыл урамдарын да һөрҙөртөп уҙалар. Шулай ҙа үҙебеҙҙең трактор булһа, отор инек, сөнки идаралыҡ күрһәткән хеҙмәт өсөн түләм ҙур. Әйткәндәй, “Ашығыс ярҙам” машинаһы, мәктәп автобусы, хатта вафат булған кешене ерләргә зыяратҡа йүнәлгән халыҡ ағымы ла ситтән килеп ҡарҙы көрәгәндәрен көтөп тора алмай бит инде.
Был ауыл Советы биләмәһендәге дүрт ауылда – Үрге Ласынтауҙа, Түбәнге Ласынтауҙа, Яңы Яндыҙҙа, Яңы Байышта – бөтәһе 800 тирәһе кеше йәшәй. Улар нисек көн күрә, нимә менән кәсеп итәләр һуң?
Ыласындар төйәк иткән ерҙә– Халыҡ башлыса шәхси хужалыҡтары эшмәкәрлегенән килем ала. Биш крәҫтиән (фермер) хужалығы бар. Берәүҙәр – һыйыр малы, икенселәр йылҡы үрсетә, өсөнсөләр бал ҡорто тәрбиәләй. Мәҫәлән, Флүр Ғәбиҙуллиндың 28 баш аты бар, ҡымыҙ етештереүгә тотонмаҡсы. Рәмилә һәм Фәрит Шәймөхәмәтовтар, Олег Шәрипов, Риль Кәримовтар ҡортсолоҡ менән шөғөлләнә. Унлап ғаилә 100-әр баш умарта тота. Ғөмүмән, балдың сифаты яҡшы беҙҙә. Миҙгел эсендә һәр хужалыҡта тонналап йыйыла – әллә ҡайҙан ишетеп, килеп алып бөтәләр. Риль Кәримовты әүҙем граждан булараҡ та айырым билдәләп китер инем. Яңы Байыштың старостаһы ул. Ауылға газ үткәргәндә ҡарт-ҡороға документ юллауҙа ихлас ярҙамлашты. Башҡалар яҙҙан көҙгәсә һөт һатып аҡса эшләй. Көнөнә 50-шәр литр тапшырған кешеләр бар. Был – 500 һум тигән һүҙ. Ир-ат иһә, иллеләп кеше, Себер тарафында тир түгә, – ти Фидират Әхнәф улы Гәрәев.
– Ауылға газ үткәрҙек, тинегеҙ, тимәк, йәшәү шарттары һәйбәтләнә? – тип ҡыҙыҡһынабыҙ. – “Зәңгәр яғыулыҡ” беҙгә ике-өс йыл элек кенә килһә лә, биләмәләге 300 йорттоң 201-е бынан файҙаланып ҡалды. Өйҙәренә газ индергәндәргә дәүләттән субсидия бирелде. Мәҫәлән, һәр ғаиләгә башҡарылған эш 32 мең һумға төшкәйне, шуның 24 меңен кире ҡайтарҙылар. О-һо, һәйбәт бит был! Шарттар булғас, яңы йорттар ҙа ҡалҡалыр әле? Ысынлап та, һуңғы бер нисә йылда егермеләп өй һалынған, шуның икәүһе – “Ауылға – торлаҡ” дәүләт программаһы буйынса. Әле 18 йорт төҙөлөп ята.
Тамаҡ туҡ, өҫ бөтөн булыу менән генә йән тынысланып китмәй бит әле. Ә бына мәҙәни торош, рухи тормош ниндәй кимәлдә? Гәзит-журнал алдыралармы, концерт-спектакль ҡуялармы, намаҙ уҡырға йөрөйҙәрме бында?
Фидират Әхнәф улы бер ҡосаҡ яңы килгән ваҡытлы матбуғат баҫмаһын күрһәтте. Араларында беҙҙең гәзитте лә күреп һөйөндөк. Әммә тотош дүрт ауылға биш кенә дана килә икән шул – аҙыраҡ. Зыя Нуриевтың ауылдаштары уҡымышлы булырға тейештер ҙә?! Бәлки, шул уҡ эшҡыуарҙарҙың хаҡлы ялдағы бер-ике аҡһаҡалға, ағинәйгә подписка бүләк итерлек хәле барҙыр?
Үрге Ласынтау менән Яңы Яндыҙҙа клубтар эшләй. Фольклор коллективы үҙ ҡаҙанында ғына ҡайнап ятмай, театрлаштырылған тамашалар менән Бөрөлә лә йыш сығыш яһай. Күрше мари ауылы Яңы Ҡолсобай халҡы менән ҡунаҡҡа йөрөшәләр. Унда үтәсәк ҡатын-ҡыҙҙар советы ултырышына ла концерт ҡуйырға бармаҡсылар.
Тик бына, мәхәллә төҙөһәләр ҙә, мәсеттәре юҡ әлегә. Уныһын да яҡын арала хәл итмәкселәр. Ситтә эшләгән-йәшәгән ауылдаштар, бер ҡайтҡанда йыйылышып, ошо хаҡта кәңәш тотҡан да инде.
– Булдырырбыҙ. Халыҡ тырыш беҙҙә. Һәр ауылда ике йылға бер тапҡыр дәррәү генә “Һаумыһығыҙ, ауылдаштар!” байрамы, даими рәүештә өмәләр уҙғарып торабыҙ. Яңы Байыш “Айыҡ ауыл” конкурсында ҡатнашты. Бигерәк тә өлкән йәштәгеләрҙе онотмайбыҙ. Һигеҙ социаль хеҙмәткәр һигеҙәр кешегә ярҙам итә. Бер көндө ғүмер буйы тырышып эшләгән инәйҙе 85 йәше менән ҡотлап йортона инеп сыҡтым. Оло кешегә күп кәрәкме ни – ҡыуанғанын күрһәгеҙ! – Биләмә башлығының күҙендә шатлыҡлы осҡондар уйнап китте. Шулай булмай, бәләкәй генә изгелек ҡылһаң да күңел үҫә бит ул!
Ыласындар төйәк иткән ерҙә– Ә күренекле яҡташығыҙҙың юбилейына әҙерләнәһегеҙме? – тибеҙ.
– Күмәкләп был эште лә йырып сығырбыҙ. Ауыл Советында ете депутат, һәр ауылда старосталар бар. Клуб етәкселәре, уҡытыусылар, социаль хеҙмәткәрҙәр ярҙам итә. Мәктәптә район хакимиәте менән берлектә Зыя Нуриев иҫтәлегенә таҡтаташ асасаҡбыҙ, студенттар ғилми конференция ойошторасаҡ, – тине Фидират Әхнәф улы.
Бүлмәлә генә ултырмайыҡ, әйҙә, электромонтерҙарҙың хеҙмәтен тикшереп тә китәйек, тип шаярттыҡ. Ысынлап та, улар һаман эшләп йөрөй. Түбәнге Ласынтау менән Яңы Яндыҙҙа икешәр урамға яҡты ут биреп, бындағы тәүге урамдың осона сығып та киләләр ине. Мастер Константин Бикмырҙин етәкселегендәге бригада эшселәренең ҡулына күҙ эйәрмәй. Ҡараңғы төшкәнсе өлгөрөргә кәрәк, тиҙәр.
Башлыҡ беҙҙе ауыл ҡапҡаһы төбөнәсә оҙатып ҡуйҙы. Килгән саҡта уҡ унда матур итеп ыласын һүрәте төшөрөлгәнен күргәйнек. Түҙмәй, тарихын һораштыҡ.
– 1870 йылдарҙа Кушнаренко районының Ҡарасайылға ауылынан Наполеонды ҡыйратып ҡайтҡан һалдаттар Өфө властарынан яңы ер урыны һораған. Бирмәгәндәр. Парижғаса барып еткән хәрбиҙәр аптырап тормаған, Ырымбурға йүнәлгән. Унан рөхсәт алып ҡайтып, ошонда төйәкләнгәндәр. Ауыл тәүҙә Төрөштө исемен йөрөткән. Ә яҡындағы ҡарағай ағасының башындағы ыласын ояһын йәшен һуҡҡас, Төрөштө тураһында һүҙ сыҡһа, тирә-яҡ халҡы гел генә “ә-ә-ә, теге йәшен һуҡҡан ыласын ауылымы ни?” тип һүҙ ҡыҫтырған. Һиҙмәҫтән ауылдарҙың исемдәре үҙгәреп киткән: береһе – Түбәнге, икенсеһе Үрге Ласынтау булып, – тип шәжәрәләрен бәйән итте әңгәмәсебеҙ.
Ҡайһылай бай, үҙенсәлекле тарих! Ағиҙел буйындағы хозур тәбиғәтле урын, матур күңелле кешеләр. Иманым камил, ошо бәрәкәтле ерҙә ғүмер итеүсе халыҡ бәхетлелер.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 008

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 368

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 916

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 811

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 173

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 390

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 932

Йоҡларға ҡурҡам...

Йоҡларға ҡурҡам... 30.03.2019 // Йәмғиәт

Баҡыйлыҡҡа күскәненә тиҫтә йылға яҡын ваҡыт уҙһа ла, әсәйем һуңғы арала төшөмә йыш инә башланы....

Тотош уҡырға 3 504

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була?

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Ҡул эштәре менән булыу, аш-һыу бешереү, бейеү, һүрәт төшөрөү, спорт уйындары... Ә һеҙҙең ғаиләнең...

Тотош уҡырға 1 892

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә 29.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостандың 100 йыллығына арналған саралар дауам итә. Бөгөн, мәҫәлән, Хәйбулла районы үҙәге...

Тотош уҡырға 1 912

Сарыҡ нисек тегелә?

Сарыҡ нисек тегелә? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейында башҡорттоң традицион аяҡ кейеме – сарыҡ тегеү буйынса...

Тотош уҡырға 2 072

15 апрелдә башлана

15 апрелдә башлана 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы районы хакимиәтендә подъездарҙы төҙөкләндереү буйынса республика программаһының тормошҡа...

Тотош уҡырға 1 840