Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Телгә һөйөү мәҙәниәт аша һалына
Телгә һөйөү мәҙәниәт аша һалынаБашҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыларының күбеһен әүҙем йәмәғәт эшмәкәре тип беләбеҙ. Һөнәрен мөкиббән яратып, лайыҡлы башҡарыуҙан тыш, улар халыҡ араһында ҡайнап йәшәүҙе, төрлө мәсьәләне хәл итеүҙә ҡатнашыуҙы, алдан йөрөп, аңлатыу эше алып барыуҙы төп бурыстарының береһе тип һанай.

— Бала йәшәү хикмәтен ата-әсәһенә, уҡытыусыһына ҡарап өйрәнә, шунлыҡтан уға төрлө яҡлап өлгө күрһәтергә бурыслыбыҙ, — ти Күмертау ҡалаһының Маяҡ ҡасабаһындағы 8-се мәктәп уҡытыусыһы Рәйсә Шәрипова. — Ныҡлы белем биреүҙән тыш, баланы әүҙемлеккә өйрәтәбеҙ икән, ул фекерле, маҡсатлы, тынғыһыҙ булып үҫәсәк, йәмғиәттә үҙ урынын ғына табып ҡалмай, уны яҡшы яҡҡа үҙгәртеү юлдарын күрһәтәсәк.
Рәйсә Кәбир ҡыҙы уҡыусыларын кабинетта ғына тотмай, ә башҡорт халҡының тарихын, мәҙәниәтен, йолаларын ныҡлы өйрәтеү өсөн музейҙарға, ҡалала ойошторолған төрлө кисәләргә, концерттарға алып йөрөй, мәктәптә яҙыусылар, шағирҙар, ғалимдар, сәнғәт оҫталары менән осрашыуҙар уҙғара. Тынғыһыҙ педагог йәйгеһен дә балаларҙың янында булыу әмәлен таба: уларҙы республиканың төрлө тарихи урынына сәйәхәткә алып сығырға ғәҙәтләнгән. Быйыл, мәҫәлән, Өфөнө, Күгәрсен районындағы Мораҙым тарлауығын күреп ҡайтҡандар.
— Балаларҙың, ата-әсәләрҙең ҙур теләген иҫәптә тотоп, киләһе йыл Шүлгәнташ мәмерйәһенә сәйәхәт ойошторорға ниәтләйбеҙ, — ти Рәйсә Кәбир ҡыҙы. — Сәфәребеҙ, әлбиттә, ер-һыуҙы күреп ҡайтыу менән генә сикләнмәй. Урындағы халыҡ менән аралашабыҙ, уларҙың көнкүрешен, бөгөнгө хәлен яҡындан күрәбеҙ, тоябыҙ. Ауылдарҙағы өлкәндәрҙең ер-һыу атамаларының килеп сығышы, тарихы тураһындағы ҡыҙыҡлы хикәйәттәрен балалар дәрестәгегә ҡарағанда ҙурыраҡ ҡыҙыҡһыныу менән тыңлай, һөйләүсене һорауҙарға күмә. Ошо рәүешле уҡыусыларыбыҙ сәйәхәттән күп мәғлүмәт туплап, башҡорт халҡының ҡунаҡсыллығын, ябайлығын күреп ҡайта. Тимәк, уларҙа телгә ҡарата ла хөрмәт, ихтирам арта.
Мәктәптә оҙаҡ йылдар уңышлы эшләгән, ҙур педагогик тәжрибәле Рәйсә Кәбир ҡыҙы шуға инанған: төрлө милләт балаларына башҡорт телен ғәҙәти дәрестә өйрәтеү мөмкин түгел. Предмет өсөн бүленгән ваҡыт ҡыҙыҡлы, мауыҡтырғыс үтергә тейеш, ә был уҡытыусынан ифрат ҙур хеҙмәт, оҫталыҡ, ижадилыҡ, психолог һәләте талап итә.
— Башҡорт әҙәбиәтендә бирелгән әҫәрҙәрҙәге геройҙарҙы анализлауға ҙур иғтибар бүләм, — ти педагог. — Был образдарҙың һыҙаттарын заман кешеләренеке менән сағыштырып, элекке һәм бөгөнгө тормош үҙенсәлектәре хаҡында фекер алышыу уҡыусыларға айырыуса оҡшай. Һөйләшеү күп осраҡта ҡыҙыу бәхәскә лә әйләнеп китә. Ҡайһы берәүҙәрҙең фекерен башҡортса әйтмәүе лә ихтимал, әммә сит милләт вәкиленең күңелендә башҡорт әҫәрендәге ниндәйҙер геройҙың ғүмерлеккә уйылып ҡалыуы ла ҙур әһәмиәткә эйә тип иҫәпләйем. Телгә ҡарата хөрмәт халыҡтың тарихына, мәҙәниәтенә ихтирамдан башлана: башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары, айырыуса йәштәр, ошо ысынбарлыҡҡа таянһа, уртаҡ маҡсатыбыҙ тормошҡа ашмай ҡалмаҫ. Был йәһәттән кластан тыш саралар, түңәрәктәр үткәреү, сәйәхәттәр ойоштороу, ата-әсә, йәмәғәтселек менән берлектә кәңәшләшеп эшләү һөҙөмтә бирәсәк. Белеүегеҙсә, был алымдар мәғариф тураһындағы яңы законда ла хуплана.
"Башҡорт телен дәүләт теле булараҡ уҡытыу буйынса әсбаптар ҡатмарлы. Уларҙа грамматика ҡағиҙәләре түгел, ә диалог рәүешендәге текстар өҫтөнлөк итһә, балаларҙы телгә нығыраҡ яҡынайта алыр инек, — тигән теләге лә бар Рәйсә Кәбир ҡыҙының. — Ошондай китаптарҙы тиҙ арала мотлаҡ ҡулға алырыбыҙға ышанам".




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Башҡортостан участковыйы Рәсәйҙең Эске эштәр министрлығы конкурсында өсөнсө урынды яуланы

Башҡортостан участковыйы Рәсәйҙең Эске эштәр министрлығы конкурсында өсөнсө урынды яуланы 17.11.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй эске эштәр министры, полиция генералы Владимир Колокольцев илдең участковыйҙар коллективын...

Тотош уҡырға 1

Рәсәйҙә совет халҡы геноциды ҡорбандары иҫтәлеге мәңгеләштерелә

Рәсәйҙә совет халҡы геноциды ҡорбандары иҫтәлеге мәңгеләштерелә 17.11.2025 // Йәмғиәт

Рәсәйҙә совет халҡы геноциды ҡорбандары иҫтәлеге мәңгеләштерелә...

Тотош уҡырға 1

Башҡортостанда бер үк ваҡытта ике кадрҙар үҙәге асылды

Башҡортостанда бер үк ваҡытта ике кадрҙар үҙәге асылды 17.11.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров һәм Рәсәйҙең хеҙмәт һәм социаль яҡлау министры урынбаҫары...

Тотош уҡырға 2

Өфөлә участка полицейскийҙары Башҡортостан Башлығына үҙҙәренең эше тураһында һөйләне

Өфөлә участка полицейскийҙары Башҡортостан Башлығына үҙҙәренең эше тураһында һөйләне 17.11.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә участка полицейскийҙары Башҡортостан Башлығына үҙҙәренең эше тураһында һөйләне...

Тотош уҡырға 3

Рәсәйҙә сайттарҙың «аҡ» исемлеге яңыртылды

Рәсәйҙә сайттарҙың «аҡ» исемлеге яңыртылды 17.11.2025 // Йәмғиәт

Рәсәйҙә сайттарҙың «аҡ» исемлеге яңыртылды...

Тотош уҡырға 1

Башҡортостанда Малейка һәм Иоанн исемле сабыйҙар тыуған
Өфөнән Хәмиҙә Дәүләтова 95 йәшен билдәләй

Өфөнән Хәмиҙә Дәүләтова 95 йәшен билдәләй 14.11.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Ленин районынан хеҙмәт ветераны Хәмиҙә Дәүләтова 95 йәшлек юбилейын билдәләне....

Тотош уҡырға 0

Республикала айыуға һунар итеүгә 130 рөхсәт ҡағыҙы бирелгән
Башҡортостанда Шүлгәнташ мәмерйәһенә инеү графигы үҙгәрҙе
Республикала Әй йылғаһы ярҙарынан сығыуы ихтимал

Республикала Әй йылғаһы ярҙарынан сығыуы ихтимал 03.09.2025 // Йәмғиәт

Ғәҙәттән тыш хеҙмәттәр һыу баҫыу хәүефе янауы тураһында иҫкәртә....

Тотош уҡырға 4

Башҡортостанда йәшәүселәр «ҡанлы» Айҙы күрергә мөмкин

Башҡортостанда йәшәүселәр «ҡанлы» Айҙы күрергә мөмкин 02.09.2025 // Йәмғиәт

7 сентябрҙән 8-енә ҡарай төндә Башҡортостан халҡы һирәк осраған астрономик күренеште — быйыл икенсе...

Тотош уҡырға 15

Радий Хәбиров Владимир Трофимовты «Хеҙмәт батырлығы өсөн»  миҙалы менән бүләкләне

Радий Хәбиров Владимир Трофимовты «Хеҙмәт батырлығы өсөн» миҙалы менән бүләкләне 02.09.2025 // Йәмғиәт

Генерал-майор үҙе 12 йыл етәкселек иткән һәм республика етәкселеге ярҙамы менән ҡуйылған бурыстарҙы...

Тотош уҡырға 16