...Урман ситендә тирмәләр ҡоролған. Уларҙан боронғо кейемдәге башҡорт яугирҙәре сыҡты, аттарын ҡарап, уҡ-һаҙаҡтарын, һөңгөләрен һәм ҡылыстарын барланылар ҙа яҡындағы майҙанға йүнәлделәр. Мылтыҡтар менән ҡоралланған урыҫ һалдаттары ла, барабан ҡағып, шул яҡҡа ыңғайланы. Тиҙҙән яу ораны яңғыраны, атыу тауыштары ишетелде…

Был күренеште Ҡырмыҫҡалы районы Тауһеңер ауылы эргәһендә 4 июлдә күҙәтергә була ине. Бында өс көн дауамында “Төньяҡ амурҙары — башҡорт яугирҙәре 1812 йылғы Ватан һуғышында” тип аталған IV республика хәрби-тарихи фестиваль-конкурсы үтте. Сараны Башҡортостандың Йәштәр сәйәсәте һәм спорт министрлығы, район хакимиәте ойошторҙо. Башлап йөрөүселәре – Илдар Шәйәхмәтов етәкләгән “1-се Башҡорт атлы полкы “Любизар” һәм Рәмил Рәхимов ҡулы аҫтында эшләгән “Өфө пехота полкы” хәрби патриотик клубтары.
Фестивалдә Архангел, Баҡалы, Дәүләкән, Күмертау, Ҡырмыҫҡалы, Стәрлетамаҡ, Шишмә һәм Өфө райондарынан, Салауат һәм Өфө ҡалаларынан 14-тән 30 йәшкә тиклемге йөҙгә яҡын кеше ҡатнашты. Улар, өс көн дауамында тәбиғәт ҡосағында палаткаларҙа йәшәп, күп төрлө интеллектуаль һәм спорт ярыштарында, бәйгеләрҙә көс һынашты. Ҡобайыр, халыҡ йырын һәм бейеүен башҡарыуҙы, музыка ҡоралдарында уйнауҙы, әҙерләп алып килгән боронғо кейемдәрҙе күрһәтеүҙе һәм шәжәрәләр менән таныштырыуҙы үҙ эсенә алған фольклор конкурсы бик ҡыҙыҡлы үтте. Тарихи викторина ҡатнашыусыларға белемдәрен күрһәтергә ҙур мөмкинлектәр бирҙе. Милли көрәш, уҡтан атыу һәм һөңгө ырғытыу буйынса ярыштар ҙа булды.
Һәр көн ойошторолған мастер-кластар халҡыбыҙҙың үткәне тураһында күберәк белергә булышлыҡ итте. Уларҙа боронғо башҡорттарҙың, урыҫтарҙың көндәлек һәм хәрби кейеме күрһәтелде. Тирмәне йыйып-һүтеү, ат эйәрләү һәм егеү буйынса күнекмәләрҙең кемгәлер киләсәктә лә кәрәге тейеүе ихтимал. Сараны ойоштороусылар уның төп маҡсаты тип юҡҡа ғына йәш быуында халҡыбыҙҙың данлы үткәненә һөйөү тәрбиәләү, рухи мираҫты, боронғо милли йолаларҙы һәм ғөрөф-ғәҙәттәрҙе һаҡлау һәм яңыртыу мәсьәләләрен ҡуймаған.
Шулай ҙа 1812 йылғы Ватан һуғышының хәл-ваҡиғаларын тергеҙеү фестиваль-конкурста төп урынды алды. Боронғо кейемдәге башҡорт яугирҙәре һәм урыҫ һалдаттарының оло яландағы сығышы француздар менән алыштың күп эпизодтарын ысынбарлыҡта күҙ алдына баҫтырҙы. “Һуғыш”ты ойошторған хәрбиҙәрҙең барыһы ла — был йәһәттән бай тәжрибә туплаған хәрби-патриотик клуб ағзалары. Республика хәрби-тарихи фестиваль-конкурстарын үткәреү менән бер рәттән, улар Бородино һуғышы күренештәрен тергеҙеп күрһәтеүҙә (1992 йылдан), Рәсәйҙә һәм халыҡ-ара кимәлдә ойошторолған ошондай башҡа сараларҙа ла әүҙем ҡатнаша. Бында, әлбиттә, ошо эшкә мөкиббән китеп бирелгән Илдар Шәйәхмәтовты, уның бөтә башланғыстарын яҡлаусы фекерҙәштәрен айырым билдәләргә кәрәк. Халҡыбыҙҙың бай һәм күп яҡлы тарихын данлау, мираҫты һаҡлау һәм яңыртыу буйынса һүҙ һөйләүҙән күптән инде аныҡ эшкә күскән улар.