“Илле булыу — азатлыҡ ул”23.03.2018
БУРАН
Аҡман-тоҡман... Болара ҡыш.
Бер тегеләй, бер былай
Бәргеләнә, һуҡҡылана...
Буран тулай ҙа тулай.
Йәшермәй ул тойғоларын,
Ул ҡарына ышана,
Үҙен тыуҙырған инәһен
Әйләндермәй дошманға.
Тапшыра ул уға үҙен,
Эскерһеҙ бер халәтен,
Юғалтмағас, үҙең була
Алыу тигән һәләтен.
Сабый кеүек ярһып илай,
Хистәренән оялмай.
Бурандарҙы ярата ҡыш,
Яратҡанға буранлай.
ИМШЕҮ
Ҡыштың еле эстәренән
Яҙ еҫе сығып китте,
Туңып киткән йөрәгемде
Йом(о)шартты, имшетте.
Мәжбүр итте күнегелгән
Ҡатыуҙан яҙылырға,
Теләр-теләмәҫтән генә
Тормошҡа наҙланырға.
Епшеп киткән аяҡ аҫты,
Аҡ юлдар ҡараланған.
Ҡотоп һыуыҡлығы бөткән,
Селләһе тамамланған.
Тыны иркенәйә төшкән
Икән дәһә һауаның!
Күкрәк тултырып һулайым
Елдең иркә, шаянын.
Ҡаҡһыған ҡыш, ҡуры өтмәй –
Көсһөҙләнгән, иҫкергән.
Яҙ һулышы бурандарҙы
Ғәйрәтенән сиктергән.
Ҡайҙа булған ҡатҡыллығым?
Әкренләй кәмей кеүек,
Теләр-теләмәҫтән генә
Имшегән йәнем кеүек.
ҮҘМӘЛ
Таңдар кистән атмай инде,
Ҡояш сыға иртәнсәк.
Керпек асһам, таң нурынан
Сәселә суҡлы сәсәк.
Керпек йомһам, ҡараңғыға –
Төн өңөнә өңөләм.
Ай көндөҙөн ҡалҡмай инде
Күктең тәрән төбөнән.
Һәр нәмәнең үҙ ваҡыты,
Беҙҙең теләктән тормай.
Йыһан, донъя уйланышын,
Юҡ-юҡ, үҙгәртеп булмай!
Бер нимә лә ғәмәлләшмәй
Ваҡыты етмәҫ әүәл.
Ҡанундарҙы аңлар өсөн
Кешегә кәрәк ғаләм.
Көндөң, төндөң үҙ сираты,
Тура килә көтөргә.
Үҙ мәлендә урынында
Кәрәк һүҙҙе әйтергә!
Кисекмәйем, мөмкинлекте
Файҙаланмай ҡалмайым.
Таң нурҙары биттән һөйһә,
Йоҡлап ята алмайым.
БАШҠОРТЛОҠ
“Кем булаһың? Ниндәй заттан?” —
Үҙемдән һорайым гел.
Ҡанбабаңдарҙы белмәһәң,
Һин инде башҡорт түгел!
Ҡайтып ауа торған илең –
Тупрағың бармы һинең?
Һин инде башҡорт түгелһең,
Булмаһа батыр күлең.
Халҡың һинән йөҙөн борһа,
Үҙеңдән үҙең төңөл.
Милләтенә тоғролоҡһоҙ –
Ул инде башҡорт түгел.
Хөрмәт итә әсәләрҙе,
Ҡәҙерләй изге күңел.
Әсәң телен ятҡа һатһаң,
Һин инде башҡорт түгел!
Алтын микән, көмөш микән,
Был донъяның тине ни?
Бер тин тормаған бәндәләр
Башҡорт була тиме ни?
Ололарҙы ололоҡлай,
Кесене кесе итә,
Әҙәмлектән сыҡмағандар
Башҡортто кеше итә.
Нәҫелең кем? Бармы тамғаң?
Минең оран — “Аҡтайлаҡ!”
Ғүмер маҡсатын белмәгән
Башҡорт тиеп аталмаҫ.
Ҡоромаған, япраҡ ярған,
Тамырлы минең ырыу.
Тәрән мәғәнәгә эйә
Башҡорт вәкиле булыу.
Ҡайтып ятыр урыным бар –
Билдәле минең тупраҡ.
Илле булыу – азатлыҡ, тип
Һүҙемде ҡуя ослап.
ХӘТЕР
“Берҙән-бер көн бар ерҙә
Күк-күмгәк һыу эркелгән”.
“Урал батыр” эпосынан.
Һәләкәтле туфандарҙы иҫләй
Оҙон-оҙон башҡорт хәтере.
Ҡарһүҙҙәрендә, ҡобайырҙа
Әйтеп ҡалдырылған әйтере.
Аһ, ул һүҙҙәр! Күҙҙәр күргәндәрҙе
Һөйләп торған бөйөк көсө бар,
Йөрәк теле булған йән йәштәрен
Илап күрһәтерлек хисе бар!
Боҙло океандың һыуҙарылай,
Күңел туфаныбыҙ күк-күмгәк!
Афәт төҫөн һаман онотмағас,
Хәтерлебеҙ әле беҙ, тимәк.
Дерһелдәтеп беҙҙе, күңелдәрҙә
Яңғырап тора утлы гөрһөлдәк.
Ерҙең тетрәнеүен онотмағас,
Намыҫыбыҙ әле бар, тимәк!
Ҡоро ергә аяҡ баҫҡан һайын
Әйләнеп тә бағам һыуҙарға,
Сүллектәрҙә үҫкән сәскәләргә,
Йәншишмәле урман-ҡырҙарға.
Һәләкәтле туфандарҙы иҫләй –
Ҡобайырҙар әйтә әйтерен.
Имен ерҙән китһен
дошманлыҡтар —
Талап итә быны хәтерем.
БУЛДЫ МИКӘН?
Диңгеҙҙәрҙең төптәренән
Ҡоро ер ҡалҡҡан саҡта,
Йәннәт кеүек был донъябыҙ
Йәйрәп ятҡан саҡта,
Ерҙә әле бер төрлө лә
Һуғыш булмаған саҡта,
Кеше әле яу сапмаған,
Ҡандар ҡоймаған саҡта,
Барымталар, ҡарымталар
Әле тыумаған саҡта,
Илбаҫарҙар, юлбаҫарҙар
Баштар ҡыймаған саҡта,
Әҙәм заты был донъяны
Һөйөп туймаған саҡта,
Мөхәббәттә йәшәргә тип
Ихлас уйлаған саҡта,
Яуызлыҡты бер кеше лә
Әле ҡылмаған саҡта,
Ҡайғы йәше яңаҡтарҙы
Әле йыумаған саҡта,
Донъябыҙҙың күктәрендә
Туптар осмаған саҡта,
Ҡалаларҙы, ауылдарҙы
Һөрөм йотмаған саҡта,
Балаларҙы, ҡарт-ҡороно
Бер кем ҡырмаған саҡта,
Кешелектең баш осонда
Ҡорал тормаған саҡта
Булды микән ер ожмахы,
Булды микән был баҡса?
Ер тамуғы тағы күпме
Дауам итер, йә, ҡанса?
Ҡасҡым килә ерҙәге был
Йәһәннәмдән йыраҡҡа,
Дүрт яғын диңгеҙ уратҡан
Алыҫ-алыҫ бер яҡҡа...
БӘХЕТ
Иҫләйем мин, бер ҙә онотмайым
Минең быуынымдың атайҙарын:
Сабыр ғына йөрөш-атлауҙарын,
Бер ҡасан да күкрәк ҡаҡмауҙарын.
Хәтерләйем изге итеп күреп
Үҙебеҙҙең ауыл әүлиәләрен:
Ҡайтмаҫ ерҙәрҙән дә урап ҡайтҡан
Тыуған ерҙең ысын эйәләрен.
Ысын бәхет үҙе булған икән
Атайлы ла булған мәлдәребеҙ.
Болотланған саҡта, яндарында
Ҡояшлана ине йәндәребеҙ.
Иҫтә һаман улар сабырлығы,
Артыҡ һүҙҙәр һис бер әйтмәүҙәре...
Бәхет булғандыр бит улар өсөн
Ашын ашап, йәшен йәшәүҙәре.
Күрәһен күреп китте улар,
Татып ерҙең тамуҡ, ожмахтарын.
Китте улар васыяттар итеп
Кешелектең ғүмер һабаҡтарын.