Яҙыусының һүҙе ҡеүәтлеме?03.07.2015
Ҡайҙалыр уҡығайным мин был риүәйәтте. Имеш, Ер шарында кешеләр бик күбәйгәс, уларҙың хис-тойғолары сыуалышын күҙәтеп барыуы ауырлашҡас, Аллаһ Тәғәлә яуызлыҡ менән яманлыҡты аңлатыр өсөн бәндәләренә Һүҙ ҡөҙрәте тигән талант биргән һәм уның орлоҡтарын тупраҡҡа сәскән. Шунан шытып сыҡҡан емеште ауыҙ иткәндәр талантлы ҡәләм оҫтаһы булып киткән.
Бөгөн бик күптәребеҙ, шул емеште ауыҙ иткәндәй, ижад менән мәшғүл. Әммә шул уҡ ваҡытта мәшһүр башҡорт эпосы “Урал батыр”ҙа әйтеп ҡалдырылғанса әҙәбиәттең, һүҙ сәнғәтенең төп маҡсатын онотоп ебәргәндәй. Эйе, әҙәбиәт төрлө булырға тейеш, ул ҡалыптар менән сикләнә алмай, әммә төп миссияһы – кеше рухиәтен байытыу, яҡшылыҡҡа хеҙмәт итеү, хатта ҡараңғылыҡ аша булһа ла, яҡтылыҡты табырға ынтылыу.
Нимә әйтеү генә түгел, нисек әйтеү ҙә мөһим бит! Дина Рубинаның киң билдәле романдарының береһендә шундай риүәйәт бар. Был хәл ХХ быуат башында була. Бруклин күперендә бер хәйерсе “Һуҡырға өлөш сығарығыҙ инде!” тигән яҙма тотоп ултыра. Уның янына йәш яҙыусы килә һәм:
– Көнөнә күпме сыға инде? – тип һорай.
– Ике-өс доллар тирәһе, – ти хәйерсе моңһоу ғына итеп.
– Ҡана, бир әле ҡатырғаңды! – ти ҙә йәш яҙыусы, һуҡырҙың ҡулынан яҙмаһын алып, уның икенсе яғына нимәлер яҙа.
– Хәҙер бына ошоно тотоп ултыр! – ти шунан.
Бер нисә ай үтә. Йәш яҙыусы йәнә был тирәнән үтеп барғанда танышының хәлен белергә була һәм шул уҡ һорауын бирә:
– Көнөнә күпме сыға инде?
Меҫкен һуҡыр таныш тауышты танып ҡала һәм шатлығынан уның ҡулдарынан тотоп:
– Ҡарале, тыңла мине, зинһар! Хәҙер миңә көнөнә 20-30 доллар аҡса килеп тора! Нимә яҙҙың һуң һин унда? – тип һорай.
– Бөтәһе лә ябай ғына, – ти бындай гонорарҙар хаҡында хыяллана ла алмаған йәш яҙыусы. – Мин унда “Яҙ киләсәк, ә мин уны күрмәйәсәкмен...” тип сыймаҡлағайным...
Тәү ҡарашҡа әллә нимә лә түгел, әммә... Ана шул-шул, нимә әйтеү генә түгел, нисек итеп еткереү ҙә бик мөһим.